Aleksiej Awtonomow

Aleksiej Iwanowicz Awtonomow (ros. Алексей Иванович Автономов; ur. 4 stycznia^?/16 stycznia 1890, zm. 2 lutego 1919 w Swiatym Krieście) – rosyjski i radziecki wojskowy, uczestnik rosyjskiej wojny domowej na Północnym Kaukazie po stronie czerwonych.

Aleksiej Awtonomow

Алексей Иванович Автономов

Data i miejsce urodzenia	16 stycznia 1890 Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	2 lutego 1919 Swiatoj Kriest
Przebieg służby
Lata służby	1914–1919
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Armia Czerwona
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, wojna domowa w Rosji

Życiorys

Był z pochodzenia Kozakiem kubańskim. Walczył w armii rosyjskiej w I wojnie światowej w stopniu chorążego^[1] w 39 i 28 pułkach kozackich^[2].

Po rewolucji październikowej przyłączył się do czerwonych. Z upoważnienia Władimira Antonowa-Owsiejenki, dowodzącego w 1918 r. całością wojsk czerwonych na południu Rosji, z powodzeniem tworzył oddziały na Kubaniu^[2]. Brał udział w walkach przeciwko białym siłom kozackim dowodzonym przez Aleksieja Kaledina^[1]. W styczniu 1918 r. został wybrany na dowódcę naczelnego Południowo-Zachodniej armii rewolucyjnej skoncentrowanej w rejonie stanicy Tichorieckiej^[1]. W marcu 1918 r. poprowadził szereg nieudanych ataków na stanicę Dmitrijewską, w której przebywała, w trakcie pierwszego marszu kubańskiego, Armia Ochotnicza pod dowództwem Ławra Korniłowa^[3]. Po dotarciu białych pod kontrolowany przez bolszewików Jekaterynodaru, stolicę Kubańsko-Czarnomorskiej Republiki Radzieckiej, dowodził udaną obroną miasta^[4]. Po tych wydarzeniach formalnie powierzono mu dowodzenie całością wojsk czerwonych na Północnym Kaukazie^[5][2].

W kwietniu 1918 r. osobiście zdecydował o uwolnieniu wziętego do niewoli Andrieja Szkury – jednego z organizatorów powstania kozackiego przeciwko czerwonym, w zamian za obietnicę utworzenia przez niego oddziału, który mógłby wspólnie z bolszewikami walczyć przeciwko Niemcom. Uwolniony Szkuro praktycznie natychmiast przeszedł na stronę białych^[6].

28 maja 1918^[1] Awtonomow stracił dotychczasowe stanowisko z powodu sporów z cywilnymi przywódcami Kubańsko-Czarnomorskiej Republiki Radzieckiej^[5]. Na jego miejsce wybrano Karła Kałnina^[5]. W sporze między miejscowym kierownictwem partyjnym a Awtonomowem interweniowały najwyższe partyjne kierownictwo, przenosząc go na stanowisko inspektora oddziałów czerwonych na Kaukazie Północnym^[2]. Faktycznie jednak udał się do Moskwy, skąd na prośbę Sergo Ordżonikidzego został skierowany do Władykaukazu^[1]. Komisarz spraw wojskowych i morskich Lew Trocki mianował go dowódcą faktycznie nieistniejącej jeszcze armii (12 Armii). Faktycznie Awtonomow dowodził dużo mniejszymi formacjami^[2]. Brał udział w walkach czerwonych z Kozakami tereckimi, wspólnie z Ordżonikidze tworzył oddziały złożone z przedstawicieli miejscowych górali (narodów nierosyjskich). Dowodził pociągiem pancernym, następnie oddziałem w walkach nad Terekiem i pod Swiatym Kriestom w styczniu 1919^[1]. Czerwoni ponieśli szereg klęsk, tracąc w końcu stycznia i na początku lutego kolejne ośrodki miejskie. Ostatnie ocalałe oddziały wycofały się w kierunku Astrachania^[7]. Podczas odwrotu znad Tereku Awtonomow zachorował i zmarł na tyfus^[2], dziesiątkujący wojska czerwonych na Północnym Kaukazie na przełomie 1918 i 1919 r.^[8]