Apodanthaceae

Apodanthaceae – rodzina o niejasnej pozycji taksonomicznej w obrębie okrytonasiennych. Obejmuje w zależności od ujęcia systematycznego od 2^[2] do 3^[4] rodzajów, liczących co najmniej 23 gatunki. Rodzaj Apodanthes występuje w Ameryce Środkowej. Szeroko rozprzestrzeniony jest rodzaj Pilostyles, którego zasięg obejmuje niemal całą Amerykę Południową i Środkową, sięgając na północy po Kalifornię. Rośnie poza tym w południowo-zachodniej Azji i w południowo-zachodniej Australii. Zaliczane do niego są także rośliny występujące w tropikalnej Afryce, wyodrębniane przez niektórych autorów w osobny rodzaj Berlinianche^[4]. Przedstawiciele rodziny są pasożytami wewnętrznymi głównie roślin z rodzin bobowatych i wierzbowatych^[4].

Kwiaty Pilostyles coccoidea

Apodanthaceae

Kwiaty na pędach żywicieli. Od lewej: Pilostyles haussknechtii, Pilostyles caulotreti i Apodanthes caseariae
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	dyniowce
Rodzina	Apodanthaceae
Nazwa systematyczna
Apodanthaceae Tiegh. ex Takht. Sist. Magnoliof. [Syst. Magnolioph.]: 42. 24 Jun 1987[3]
Typ nomenklatoryczny
Apodanthes Poit. (1824)[3]

Morfologia

Pokrój

Rośliny bezzieleniowe o organach wegetatywnych stanowiących nitkowate pasma komórek przypominających strzępki grzybni^[5] i rozwijających się wewnątrz organizmu żywiciela^[6].

Kwiaty

Wyrastają rzędami na pędach rośliny żywicielskiej, niemal siedzące, drobne (do 5 mm długości), wsparte łuskowatymi przysadkami. Kwiaty są jednopłciowe (rośliny są jedno- lub dwupienne). Organy generatywne otoczone są trzema okółkami zawierającymi od 2 do 6 łuskowatych listków, z których wewnętrzny jeden lub dwa stanowią okwiat. Łuski te są czerwone do brązowych u Pilostyles i żółte, pomarańczowe, czerwone do brązowych u Apodanthes. W kwiatach męskich pręciki zrośnięte są w rurkę otaczającą zredukowany i bezpłodny słupek. W kwiatach żeńskich słupek składa się z czterech zrosłych owocolistków, przy czym zalążnia jest dolna i jednokomorowa. Słupek jest tęgi i krótki, zwieńczony półkulistym znamieniem. W obu rodzajach kwiatów obecny jest dysk miodnikowy^[2][4][6].

Owoce

Jagody zawierająca liczne, drobne nasiona^[2][4].

Biologia

Rośliny z tej rodziny są pasożytami wewnętrznymi (endofitami) występującymi wewnątrz nadziemnych pędów i korzeni. Rodzaje Berlinianche i Pilostyles pasożytują na rozmaitych gatunkach z rodziny bobowatych, natomiast Apodanthes na wierzbowatych, a także osoczynowatych i meliowatych^[7][6]. Kwiaty zapylane są przez muchówki i prawdopodobnie przez osy. Nasiona rozprzestrzeniane są przez zwierzęta spożywające owoce (zoochoria)^[2][7].

Systematyka

Jak w przypadku wielu roślin pasożytniczych o zredukowanych i niezbyt zróżnicowanych organach – ich klasyfikacja systematyczna przysparza wielu kłopotów. Pierwotnie należące tu rośliny łączono po prostu wraz z innymi pasożytami w rodzinę bukietnicowatych (Rafflesiaceae), ewentualnie w randze rodziny zaliczano do rzędu Rafflesiales. W systemie APG II (2003) i APG III (2009) rodzina ma niejasną pozycję (incertae sedis) w obrębie okrytonasiennych^[4]. Wiele wskazuje jednak na pokrewieństwo tych roślin z przedstawicielami dyniowców (Cucurbitels) i według APweb tu powinny być zaliczane, choć nadal niejasne pozostają dokładne relacje filogenetyczne w obrębie rzędu^[2].

Wykaz rodzajów^[8][4][9]

• Apodanthes Poit.
• Berlinianche (Harms) Vattimo-Gil
• Pilostyles Guill.