Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa

Bohdan Pniewski

polski architekt Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Bohdan Pniewski
Remove ads

Bohdan Wiktor Kazimierz Pniewski (ur. 26 sierpnia 1897 w Warszawie, zm. 5 września 1965 tamże) – polski architekt, przedstawiciel modernizmu, profesor Politechniki Warszawskiej.

Szybkie fakty Imię i nazwisko, Data i miejsce urodzenia ...
Thumb
Willa własna w Warszawie
Thumb
Monumentalny gmach Sądów Grodzkich przy ul. Leszno 53/55 (obecnie al. „Solidarności” 127) – największy projekt Pniewskiego zrealizowany przed II wojną światową
Thumb
Owalne schody zaprojektowane przez Pniewskiego w budynku Senatu
Thumb
Dom Chłopa przy placu Powstańców 2. Falista linia dachu miała symbolizować rozkołysane łany zbóż
Thumb
Kompleks budynków Ministerstwa Komunikacji
Thumb
Gmach Narodowego Banku Polskiego
Thumb
Grób Bohdana Pniewskiego na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
Remove ads

Życiorys

Podsumowanie
Perspektywa

Dzieciństwo i młodość

Urodził się jako pierwsze z czworga dzieci urzędnika bankowego Wiktora Pniewskiego (1849–1918) i jego żony z drugiego małżeństwa Heleny z Kieszkowskich (1876–1965). W latach 1905–1906 chodził do szkoły przygotowawczej Karola Szulca, w latach 1906–1914 do Szkoły Realnej im. Stanisława Staszica[1][2], prowadzonej przez Stowarzyszenie Techników. Tutaj w czasie nauki wstąpił do konspiracyjnej Drużyny Skautowej im. Zawiszy Czarnego (od 1916 roku 16 Warszawskiej Drużyny Harcerzy im. Zawiszy Czarnego), której w latach 1915–1918 był drużynowym.

W 1914 roku wstąpił na Wydział Budowlany Szkoły Mechaniczno-Technicznej Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda przy ul. Mokotowskiej w Warszawie, poza tym odbywając praktykę u architektów: Jana Heuricha i Rudolfa Świerczyńskiego, według innych źródeł[3] także u Karola Jankowskiego i Kazimierza Skórewicza. Mimo to w 1915 roku nie został przyjęty na właśnie otwarty Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej i podjął działalność zarobkową jako grafik, uzyskując w latach 1916 i 1917 dwie nagrody w konkursach graficznych. W 1917 roku został przyjęty na Wydział Architektury, studia przerwały mu wydarzenia kolejnych lat (uczelnia była zamknięta od listopada 1918 r. do października 1919 r. i od lata do listopada 1920 r.).

Okres międzywojenny

W listopadzie 1918 roku jako członek tzw. 5 kompanii POW w składzie batalionu harcerskiego, brał udział w rozbrajaniu Niemców[4]. W 1920 roku w wojnie polsko-sowieckiej jako żołnierz 1 pułku szwoleżerów pod dowództwem płk. Gustawa Orlicz-Dreszera został ranny w nogę – za co został odznaczony Krzyżem Walecznych i po wyleczeniu zwolniony z wojska[5]. W czasie leczenia poznał Jadwigę Elżbietę Dąbrowską (1900–1980), z którą zawarł związek małżeński 1 lutego 1922 roku. W 1923 roku urodziła się ich jedyna córka, Barbara Elżbieta.

W grudniu 1920 roku wrócił na studia i ukończył je z odznaczeniem 1 lutego 1923 roku, broniąc pracę dyplomową w katedrze projektowania monumentalnego u prof. Czesława Przybylskiego. Ponadto studiował rzeźbę u Tadeusza Breyera i Edwarda Wittiga. W okresie studiów należał do korporacji akademickiej Welecja. Po ich ukończeniu pozostał na uczelni, gdzie w 1946 roku objął profesurę na Politechnice, a w 1932 roku został profesorem Akademii Sztuk Pięknych.

9 lipca 1928 roku Prezydent RP mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z 1 lipca 1925 roku i 140. lokatą w korpusie oficerów rezerwy inżynierii i saperów, a minister spraw wojskowych wcielił do 2 pułku Saperów Kaniowskich w Puławach[6].

Karierę architekta zaczynał jako bliski funkcjonalistycznej architekturze awangardowej. W tym okresie powstały dwie kolonie szeregowych domów: kolonia Słońce przy ul. Madalińskiego 83-95 na Mokotowie oraz Strzecha Urzędnicza przy ul. Kochowskiego i Niegolewskiego na Żoliborzu (koniec lat 20. XX w.). W 1928 roku zdobył I nagrodę w konkursie na poselstwo polskie (ambasadę) w Sofii[7] i projektował coraz więcej budynków użyteczności publicznej np. budynek Sądów Grodzkich na Lesznie w Warszawie (1935–1939)[8], jednak wiele jego projektów nie zostało z powodu wybuchu II wojny światowej zrealizowanych: Świątynia Opatrzności na Polu Mokotowskim (wygrane konkursy w latach 1930 i 1931)[9] czy kompleks gmachów Polskiego Radia na Mokotowie[10]. W czasie wojny uległ zniszczeniu także pałac Brühla przy ul. Wierzbowej – odrestaurowany przez Pniewskiego dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych i uzupełniony o nowy pawilon z mieszkaniem ministra Józefa Becka.

Okres wojenny i powojenny

Na początku II wojny światowej został zmuszony do opuszczenia swojej willi przy alei Na Skarpie (w tamtym czasie pod adresem al. Legionów 27). W czasie wojny brał udział w tajnym nauczaniu, jak również zasiadał w jury tajnych konkursów, organizowanych z myślą o odbudowie kraju.

Po wojnie wrócił do praktyki architektonicznej i akademickiej, a jego projekty początkowo nawiązywały do stylistyki lat 30. XX wieku, jak choćby zespół budynków Ministerstwa Komunikacji przy ul. Chałubińskiego (pierwszy powojenny wysokościowiec Warszawy i rotunda), budynki mieszkalne Narodowego Banku Polskiego przy ul. Boya-Żeleńskiego[11], a od 1948 roku realizacja kompleksu budynków sejmowych, dostawionych do przedwojennej sali posiedzeń projektu Kazimierza Skórewicza. W przypadku tej ostatniej realizacji uwagę zwraca detal architektoniczny, stworzony niejako wbrew ideologii realizmu socjalistycznego.

W 1952 roku został członkiem korespondentem, a w 1958 roku członkiem rzeczywistym PAN[12].

Nieco mniej udane są realizacje budynków Polskiego Radia (Mokotów, na rogu al. Niepodległości i ul. Malczewskiego) i Narodowego Banku Polskiego (Śródmieście, plac Powstańców Warszawy), na co wpłynęła wielokrotnie zmieniana koncepcja i pozbawienie detali architektonicznych. W 1949 roku usunięty z Akademii Sztuk Pięknych, zrehabilitowany w 1957 roku. W 1958 roku był członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu[13].

W latach 1957−1962 powstał sąsiadujący z NBP Dom Chłopa – jedno z wybitnych dzieł tego architekta. Ostatnim przedsięwzięciem była odbudowa i znaczna rozbudowa Teatru Wielkiego, co zaowocowało m.in. powstaniem nowej elewacji budynku od strony dzisiejszego placu marszałka J. Piłsudskiego (obecnie częściowo zasłonięta przez budynek Metropolitan) oraz widowni z zespołem reprezentacyjnych wnętrz.

Otwarcie ostatniego przedsięwzięcia Pniewskiego miało miejsce 20 listopada 1965 roku w czasie premiery Strasznego Dworu, już po śmierci architekta, która miała miejsce 5 września 1965 roku.

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (Aleja Zasłużonych-1-76)[14].

Remove ads

Projekty

Podsumowanie
Perspektywa
Zobacz też kategorię: Budynki projektu Bohdana Pniewskiego.

Większość projektów Bohdana Pniewskiego została zrealizowana w Warszawie.

Projekty niezrealizowane

Remove ads

Ordery i odznaczenia

Nagrody

Upamiętnienie

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads