Dasiphora

Dasiphora – rodzaj krzewów z rodziny różowatych. Obejmuje od 4^[5] do około 12 gatunków^[6]. Jeden gatunek rośnie w Ameryce Północnej (pięciornik krzewiasty D. fruticosa), a pozostałe w Azji^[6]. Tradycyjnie przez długi czas zaliczane tu rośliny włączane były do rodzaju pięciornik Potentilla, ale ze względu na różne pochodzenie, specyficzną formę wzrostu i budowę liści oraz pylników – wyodrębnione zostały jako odrębny rodzaj, czego zasadność potwierdziły badania molekularne nad filogenezą (rodzaj ten jest bliżej spokrewniony z poziomkami niżeli pięciornikami)^[6].

Dasiphora

Pięciornik krzewiasty
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	Dasiphora
Nazwa systematyczna
Dasiphora Rafinesque Aut. Bot. 167. 1840[3]
Typ nomenklatoryczny
D. fruticosa (Linnaeus) Rydberg[3]
Synonimy
Comocarpa Rydb.[4]

Dasiphora davurica

Pięciornik krzewiasty jest rozpowszechniony w uprawie jako roślina ozdobna.

Morfologia

Pokrój

Krzewy osiągające do 100 cm, rzadko nawet do 160 cm wysokości. Korzeń palowy. Pędy liczne, podnoszące się lub wyprostowane, z krótkopędami, pozbawione cierni. Pędy owłosione są w pierwszym roku, później łysieją^[6].

Liście

Skrętoległe, nieparzystopierzasto złożone z 5 listków, czasem pozornie dłoniaste (listki skupione u nasady najdalszego). U nasady liści trwałe, całobrzegie przylistki przyrastające do ogonka liściowego. Całobrzegie listki, których zwykle jest 5, rzadko 3, 7 lub 9 osiągają do 2,6 cm długości i mają kształt równowąski do eliptycznego. Blaszka liścia może być naga lub owłosiona^[6].

Kwiaty

Wyrastają na bocznych pędach pojedynczo lub skupione po kilka, rzadko do 30. Przysadki podobne do liści. Kwiaty osiągają średnicę od 1,5 do 3 cm i wsparte są u nasady 5 działkami kieliszka. Jajowate działki kielicha, których także jest 5, są szeroko rozpostarte. Hypancjum (o szerokości do 2 mm i długości do 5 mm) jest owłosione. Płatki żółte, rzadziej białe, zwykle dłuższe od działek kielicha. Pręciki są liczne (20–25), krótsze od płatków. Zalążnia górna z licznymi (od 30 do 100), owłosionymi owocolistkami^[6].

Owoce

Liczne, owłosione, jednonasienne niełupki odpadające pojedynczo, o długości od 1,4 do 2 mm^[6].

Systematyka

Rodzaj wyodrębniony w wyniku stwierdzenia w analizach morfologicznych i molekularnych odrębności zaliczanych tu roślin, tradycyjnie ujmowanych jako należące do rodzaju pięciornik (Potentilla)^[6].

Jeden z rodzajów podplemienia Fragariinae, do którego należą m.in. przywrotnik (Alchemilla), poziomka (Fragaria) i sybaldia (Sibbaldia). Grupa ta jest siostrzana dla rodzaju pięciornik (Potentilla), wraz z którym tworzy plemię Potentilleae z podrodziny Rosoideae w obrębie różowatych (Rosaceae). Rodzina ta z kolei jest kladem bazalnym w obrębie rzędu różowców (Rosales)^[2][5].

Pozycja na drzewie filogenetycznym plemienia^[7]

Potentilleae	Potentillinae Potentilla – pięciornik Argentina Fragariinae Fragaria – poziomka Potaninia Dasiphora Chamaecallis Drymocallis Chamaerhodos Sibbaldia – sybaldia Sibbaldianthe Alchemilla – przywrotnik Comarum – siedmiopalecznik

Wykaz gatunków^[4]

• Dasiphora arbuscula (D.Don) Soják
• Dasiphora dryadanthoides Juz.
• Dasiphora fruticosa (L.) Rydb. – pięciornik krzewiasty
• Dasiphora galantha (Soják) Soják
• Dasiphora glabra (G.Lodd.) Soják
• Dasiphora glabrata (Willd. ex Schltdl.) Soják
• Dasiphora mandshurica (Maxim.) Juz.
• Dasiphora parvifolia (Fisch. ex Lehm.) Juz.
• Dasiphora phyllocalyx Juz.
• Dasiphora spectabilis (Businský & Soják) Businský & Soják