Filirea

Filirea (Phillyrea L.) – rodzaj roślin należący do rodziny oliwkowatych. Obejmuje dwa gatunki^[3]. Filirea szerokolistna P. latifolia jest rozpowszechniona w basenie Morza Śródziemnego od Portugalii po Bliski Wschód, filirea wąskolistna P. angustifolia występuje w zachodniej części obszaru śródziemnomorskiego, sięgając na wschodzie do Algierii, bałkańskich wybrzeży Morza Adriatyckiego, Tyrolu i Szwajcarii^[5]. Oba gatunki rosną w zaroślach i lasach typowej dla strefy śródziemnomorskiej roślinności twardolistnej, w tym zwłaszcza w makii^[5]. Kwitną w maju i czerwcu^[5], słabo pachnące kwiaty zapylane są przez owady^[6].

Filirea

Phillyrea angustifolia
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	oliwkowate
Rodzaj	filirea
Nazwa systematyczna
Phillyrea L. Sp. Pl. 7. 1753[3]
Typ nomenklatoryczny
Chionanthus virginicus L.[4]

Phillyrea latifolia

Są to wolno rosnące, zimozielone krzewy i niskie drzewa, które uprawiano jako ozdobne, zwłaszcza w dawnych ogrodach na obszarach zachodniej Europy o łagodnym, oceanicznym klimacie. Są długowieczne i często pozostają jako rośliny wskaźnikowe dla dawnych parków i ogrodów, podczas gdy współcześnie zastępowane są w uprawie przez zróżnicowane gatunki zimozielone pochodzące z różnych kontynentów^[6]. Poza walorami ozdobnymi wykorzystywane były także jako źródło drewna^[7].

Morfologia

Pokrój

Krzewy i niewielkie drzewa osiągające ok. 10 m wysokości^[6] (większą wysokość osiąga filirea szerokolistna, podczas gdy wąskolistna osiąga do 3 m)^[5]. Oba gatunki gęsto rozgałęzione^[5].

Liście

Zimozielone, naprzeciwległe^[5][6], o blaszkach lancetowatych i całobrzegich lub słabo ząbkowanych u filirei wąskolistnej albo lancetowatych do owalnych i zwykle ostro piłkowanych u szerokolistnej^[5].

Kwiaty

Obupłciowe^[6], zebrane w wyrastające w kątach liści krótkie kwiatostany groniaste i kłosokształtne. Kielich drobny, składa się z 4 działek zrośniętych u nasady, z działkami zaokrąglonymi. Płatki korony są cztery, u nasady są zrośnięte w krótką rurkę, łatki są rozpostarte, białe lub zielonkawe. Pręciki są dwa osadzone na krótkich nitkach, ale wystają zwykle z rurki korony^[6][5]. Zalążnia jest górna i dwukomorowa, w każdej komorze rozwijają się dwa zalążki^[6]. Szyjka słupka jest krótka, zakończona dwudzielnym znamieniem^[5].

Owoce

Mięsiste pestkowce po dojrzeniu fioletowe do ciemnoniebieskich z pojedynczym, dużym nasionem^[6].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny oliwkowatych (Oleaceae), a w jej obrębie z plemienia Oleeae^[8].

Wykaz gatunków^[3]

• Phillyrea angustifolia L. – filirea wąskolistna
• Phillyrea latifolia L. – filirea szerokolistna