Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Hemipteleja Davida
gatunek rośliny Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Hemipteleja Davida[5][6] (Hemiptelea davidii (Hance) Planch.) – gatunek rośliny z monotypowego rodzaju hemipteleja z rodziny wiązowatych. Występuje w środkowych, wschodnich i północnych Chinach (prowincje i regiony: Anhui, Gansu, Kuangsi, Hebei, Heilongjiang, Henan, Hubei, Hunan, Jiangsu, Jiangxi, Jilin, Liaoning, Mongolia Wewnętrzna, Ningxia, Shaanxi, Szantung, Zhejiang) oraz na Półwyspie Koreańskim[7]. Ślady kopalne dowodzą występowania roślin z tego rodzaju także w Japonii w plejstocenie[8] i w Polsce w neogenie[9].
Rośliny te rosną na obszarach poniżej 2000 m n.p.m.[7], w miejscach jałowych i kamienistych[5], na zboczach wzgórz, na przytorzach, także sadzone są przy zabudowaniach[7]. Często tworzą gęste, cierniste i trudne do przebycia zarośla[5]. Kwitnienie następuje w kwietniu i maju, owoce dojrzewają we wrześniu i październiku[7].
Gatunek w Chinach sadzony jest w formie obronnych żywopłotów wokół domostw[5][7]. Twarde drewno służy do wyrobu różnych narzędzi i przyborów kuchennych. Włókna łykowe wykorzystywane są jako surowiec do wytwarzania sztucznego jedwabiu i worków. Z młodych liści sporządza się napój, a z nasion pozyskuje olej[7]. Do Europy gatunek został sprowadzony w 1899 (najpierw trafił do Francji, w 1908 do Anglii, w 1935 do Polski)[5]. Opisywany jest jako gatunek bez wartości dekoracyjnej[5], jednak bywa sadzony jako roślina ozdobna[10]. Ze względu na małe wymagania gatunek jest ceniony w Chinach jako nadający się do zalesień terenów suchych, w tym pustyń. Ze względu na dużą zawartość flawonoidów jest też potencjalnie cenną rośliną dla zastosowań medycznych[11].
Nazwa rodzajowa oznacza „pół-wiąz” w języku greckim (ημι-πτελεα) ze względu na oskrzydlenie tylko w połowie owoców, poza tym nieco przypominających owoce wiązu. Nazwa gatunkowa upamiętnia Armanda Davida, francuskiego misjonarza i badacza przyrody Chin[12].
Remove ads
Morfologia
- Pokrój
- Krzewy i małe drzewa osiągające do 10 m wysokości[7] (w uprawie w Europie Środkowej zwykle do 3 m), tworzące odrosty korzeniowe[5]. Kora jest ciemnoszara do szarobrązowej[7]. Młodsze pędy szarobrązowe do brązowofioletowych[7], odstająco, gęsto owłosione, z licznymi jasnymi przetchlinkami[5]. Choć cienkie[5], są sztywne i cierniste[13] (ciernie osiągają 2 do 10 cm długości[7]). Pączki są drobne[5], jajowate i zwykle powstają po trzy w kątach liści[7].
- Liście
- Skrętoległe, ułożone na pędach w dwóch rzędach[13]. Przylistki eliptyczne do lancetowatych długości 3–4 mm[7]. Ogonek liściowy jest owłosiony i osiąga 3–5 mm długości[7]. Blaszka liściowa eliptyczna (2-) 4–7 × 1,5–3 cm, z 8–12 parami nerwów i taką samą liczbą dużych, tępych ząbków wzdłuż brzegów[7][5]. Wierzchołek blaszki ostry do tępego, nasada sercowata do zaokrąglonej[7]. Z wierzchu blaszka nieco szorstka, z drobnymi włoskami, z czasem łysiejąca, ale po włoskach zostają wgłębienia. Od spodu rzadkie włoski tylko na żyłkach przewodzących[5].
- Kwiaty
- Drobne, obupłciowe, rozwijają się wraz z liśćmi. Wyrastają pojedynczo lub zebrane po 2–4 w kątach liści na młodych pędach. Listki okwiatu w liczbie 4 lub 5. Pręciki w takiej samej liczbie. Zalążnia jednokomorowa, bocznie spłaszczona[7].
- Owoce
- Spłaszczone[7] orzeszki długości ok. 6 mm, w górnej części z wąskim skrzydełkiem przypominającym grzebień hełmu[5].
Remove ads
Systematyka
Jeden z rodzajów z rodziny wiązowatych (Ulmaceae). Blisko spokrewniony z roślinami z rodzaju brzostownica Zelkova i wiąz Ulmus[11]. Brzostownica ma zresztą bardzo podobne liście, różni się brakiem cierni i odmienną budową owoców[5].
Uprawa
Gatunek dość mrozoodporny, by mógł być uprawiany w Europie Środkowej[14], może być uprawiany w 7 strefie mrozoodporności[15] (zachodnia Polska), pędy nadziemne przemarzają podczas bardzo surowych zim[5]. Najlepiej rośnie w miejscach słonecznych, nie wymaga osłon przed wiatrem i jest tolerancyjny wobec różnych warunków glebowych[14] – jest odporny na susze i zasolenie[11]. Podatny jest jednak na holenderską chorobę wiązu[14].
Pozyskiwane w Polsce nasiona nie kiełkują[14]. Roślina rozmnażana jest ze sprowadzanych z Azji nasion[5] lub za pomocą odrostów, odkładów oraz w wyniku szczepienia na podkładkach z wiązu pospolitego[14].
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads