Lawenda wąskolistna

Lawenda wąskolistna, l. lekarska (Lavandula angustifolia), zwana też czasami l. wonną, bławatką, czyszczeczem (nazwy ludowe) – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych. Pochodzi z basenu Morza Śródziemnego (Francja, Hiszpania, Andora, Włochy)^[4]. Jest uprawiana w wielu krajach świata, również w Polsce.

Lawenda wąskolistna

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	jasnotowate
Rodzaj	lawenda
Gatunek	lawenda wąskolistna
Nazwa systematyczna
Lavandula angustifolia Mill. Gard. dict. ed. 8: Lavandula no. 2. 1768
Synonimy
Lavandula officinalis Chaix L. vera DC.
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
najmniejszej troski

Morfologia

Pokrój

Półkrzew^[5] o wysokości od 50 do 90 cm. Pędy wzniesione, w dolnej części zdrewniałe, górą zielone, pokryte srebrzystymi włoskami.

Liście

Naprzeciwległe, wąskolancetowate do równowąskich, całobrzegie o podwiniętych brzegach, całe pokryte srebrzystym kutnerem.

Kwiaty

Zebrane w poprzerywany kwiatostan. Kwiaty zebrane w nibyokółkach, osadzone po 3–5 w pachwinach liści. Kolor purpurowoliliowy do fioletowego, u podgatunków i odmian uprawnych także biały i różowy. Kielich o barwie ciemnoszarej do ciemnopurpurowej, 5-działkowy.

Korzeń

Wiązkowy, silnie rozgałęziony, osiągający ponad 2 m.

• 
• 
• 
  Kwiatostan

Biologia i ekologia

Kwitnie od lipca do sierpnia. Lubi gleby przepuszczalne, łatwo ogrzewające się, dlatego przemysłowa uprawa jest rozwinięta na południu kraju. W surowe bezśnieżne zimy przemarza, ale łatwo odrasta, co jednak skutkuje zmniejszeniem plonu kwiatów.

Odmiany

• Hidcote Blue
• Munstead
• Dwarf Blue
• Blue Scent
• Lavander Lady
• Rosea – różowe kwiaty
• Nana Alba – białe kwiaty
• Aromatico Blue

Zastosowanie

Roślina lecznicza

Surowiec zielarski

Kwiat lawendy (Lavandulae flos) – wysuszony kwiat o zawartości minimum 13 ml/kg olejku eterycznego^[6].

Skład chemiczny

Kwiaty zawierają olejek eteryczny (w jego skład wchodzą: linalol, geraniol, furfurol, pinen, cyneol, borneol) oraz barwniki (antocyjany), garbniki, cukry, związki mineralne.

Działanie

Zarówno surowiec jak i olejek mają działanie przeciwskurczowe, uspokajające i antyseptyczne. Jako środek żołądkowy działa wiatropędnie, jednocześnie poprawiając trawienie.

Kosmetyka

Kwiaty służą do sporządzania toników dla wrażliwej i delikatnej skóry. Przyspieszają one regenerację naskórka, działają antyseptycznie i przeciwtrądzikowo.

Roślina ozdobna

Chętnie sadzona w ogrodach, wykorzystywana do nadawania zapachu pościeli i bieliźnie.

Roślina miododajna

W regionie śródziemnomorskim pszczoły produkują z lawendy miód.

Uprawa

Gatunek jest dość wrażliwy na mrozy, choć niektóre z odmian cechują się wyższą mrozoodpornością. W polskich warunkach wymaga lekkiego okrycia w czasie mroźnych zim. Uprawiany powinien być na glebach gliniastych, ale próchnicznych, w miejscach nasłonecznionych i suchych^[7].

Rozmnażany jest z nasion albo za pomocą sadzonek pędowych i rozłogów pozyskiwanych wiosną lub późnym latem^[7].

Dla uzyskania zwartego pokroju i obfitego kwitnienia lawenda wymaga systematycznego przycinania. Formowanie rośliny należy zacząć tuż po posadzeniu. Rośliny w pierwszym roku wzrostu skraca się o połowę, dzięki czemu u podstawy wypuszczają liczne nowe pędy. Wiosną należy usunąć tylko chore pędy i delikatnie skrócić pozostałe formując pokrój rośliny. Istotne jest przycinanie roślin tuż po kwitnieniu. Przycinać należy młode pędy – starsze źle znoszą skracanie^[8].