Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Leon XIV
papież od 2025 roku, 9. suweren Państwa Watykańskiego, obywatel USA i Peru Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Leon XIV (łac. Leo PP. XIV, wł. Leone XIV; właściwie Robert Francis Prevost OSA; ur. 14 września 1955 w Chicago) – amerykański duchowny rzymskokatolicki, augustianin, doktor prawa kanonicznego, 267. papież, 9. suweren Państwa Watykańskiego od 8 maja 2025.
.jpg)
Przełożony generalny Zakonu św. Augustyna w latach 2001–2013, administrator apostolski sede vacante diecezji Chiclayo w latach 2014–2015, biskup diecezjalny Chiclayo w latach 2015–2023, administrator apostolski diecezji Callao w latach 2020–2021, arcybiskup ad personam w latach 2023–2025, prefekt Dykasterii ds. Biskupów i przewodniczący Papieskiej Komisji ds. Ameryki Łacińskiej w latach 2023–2025, kardynał w latach 2023–2025 (najpierw w stopniu diakona, w 2025 promowany do stopnia biskupa). Prefekt Dykasterii ds. Ewangelizacji od 8 maja 2025.
Remove ads
Życiorys
Podsumowanie
Perspektywa
Młodość i edukacja
Robert Prevost urodził się 14 września 1955 w Chicago jako syn Louisa Mariusa Prevosta (1920–1997) i Mildred z domu Martinez (1912–1990)[1]. Robert był trzecim dzieckiem – jego dwaj starsi bracia to Louis Martin i John Joseph[2]. Ich ojciec był synem imigrantów z Europy. Dziadek papieża ze strony ojca, Salvatore Giovanni Riggitano, pochodził z Włoch i po emigracji do USA w 1905 r. zmienił nazwisko na John R. Prevost – przyjmując panieńskie nazwisko swojej teściowej, Francuzki Jeanne Eugénie Prévost (1864–1939).[3] Rodzice Roberta Prevosta urodzili się w Chicago, obydwoje byli absolwentami katolickiego Uniwersytetu DePaul. Ojciec w czasie II wojny światowej służył w marynarce wojennej, pracował jako administrator okręgu szkolnego, matka pracowała jako bibliotekarka w szkole[4]. Dziadek ze strony matki urodził się w Santo Domingo w Dominikanie, a babka w Nowym Orleanie[5].
Robert Prevost dorastał w Dolton, na przedmieściach Chicago[6], na terenie katolickiej parafii Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej. Uczęszczał tam do ośmioklasowej szkoły parafialnej (St. Mary of the Assumption School) przy Kościele Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej w Chicago, którą ukończył w 1969[7][8]. Śpiewał w chórze kościelnym i służył jako ministrant[9]. W wieku 14 lat rozpoczął naukę w niższym seminarium duchownym (St. Augustine Seminary High School) w miejscowości Holland w stanie Michigan, ukończył je w 1973[2].
Robert Prevost studiował na trzech uczelniach katolickich, w Villanovie, Chicago i Rzymie. W 1977 uzyskał licencjat z nauk matematycznych na Uniwersytecie Villanova w stanie Pensylwania. Dodatkowo studiował tam filozofię[10]. W 2014 ta uczelnia uhonorowała go tytułem doktora honoris causa nauk humanistycznych[11]. W 1982 ukończył studia teologiczne na Katolickiej Unii Teologicznej w Chicago, uzyskując tytuł magistra teologii (Master of Divinity) ze specjalizacją w misji międzykulturowej[10]. W 1984 uzyskał licencjat prawa kanonicznego na Papieskim Uniwersytecie Świętego Tomasza z Akwinu w Rzymie, a trzy lata później zdobył stopień naukowy doktora prawa kanonicznego. Doktorat obronił z wyróżnieniem magna cum laude na podstawie rozprawy „Rola lokalnego przeora Zakonu Świętego Augustyna”[10].
Kapłaństwo
1 września 1977 wstąpił do nowicjatu zakonu św. Augustyna w Saint Louis w stanie Missouri, w prowincji Matki Bożej Dobrej Rady w Chicago. 2 września 1978, po zakończeniu nowicjatu, złożył pierwsze śluby zakonne, a 29 sierpnia 1981 złożył profesję wieczystą. W międzyczasie studiował teologię w Chicago oraz nauczał fizyki i matematyki w szkołach katolickich[12]. 10 września 1981 przyjął święcenia diakonatu z rąk biskupa Thomasa Gumbletona w kościele św. Klary w Grosse Pointe Park w stanie Michigan[13]. Święcenia prezbiteratu otrzymał 19 czerwca 1982 w augustiańskim kościele św. Moniki w Rzymie[14]. Udzielił mu ich arcybiskup Jean Jadot, pro-przewodniczący Sekretariatu ds. Niechrześcijan[2].
W latach 1985–1986 i 1988–1998 pracował w Peru. W 1985 został skierowany do pracy na misji Chulucanas, w regionie Piura, gdzie sprawował obowiązki wikariusza parafialnego katedry i kanclerza prałatury terytorialnej. W czasie drugiego pobytu w Peru trafił na misję Trujillo. Pełnił tu rolę dyrektora, odpowiedzialnego za wspólny program formacyjny dla kandydatów augustiańskich z wikariatów Chulucanas, Iquitos i Apurímac. W latach 1988–1992 sprawował urząd przeora tutejszego klasztoru św. Tomasza z Villanuevy[15]. W archidiecezji Trujillo był wikariuszem sądowym i profesorem prawa kanonicznego, patrystyki i teologii moralnej w Wyższym Seminarium Duchownym (Colegio Seminario San Carlos y San Marcelo). Przez cały czas sprawował opiekę duszpasterską nad wspólnotą Matki Bożej Matki Kościoła, przekształconą później w parafię św. Ryty z Cascii, a w latach 1992–1999 był administratorem parafii Matki Bożej z Monserrat[16][2].
W latach 1999–2001 był prowincjałem amerykańskiej prowincji zakonnej z siedzibą w Chicago. W latach 2001–2013, przez dwie kolejne sześcioletnie kadencje, był przeorem generalnym zakonu św. Augustyna, a w kolejnych dwóch latach wikariuszem prowincjalnym oraz dyrektorem formacyjnym w konwencie w Chicago. W 2014 Uniwersytet Villanova uhonorował go tytułem doktora honoris causa nauk humanistycznych[17].
Biskup
3 listopada 2014 papież Franciszek mianował go administratorem apostolskim peruwiańskiej diecezji Chiclayo oraz biskupem tytularnym Sufar[18]. Święcenia biskupie otrzymał 12 grudnia 2014, w święto Matki Bożej z Guadalupe[2], w katedrze św. Marii w Chiclayo. Głównym konsekratorem był arcybiskup James Green, nuncjusz apostolski w Peru, zaś współkonsekratorami Jesús Moliné Labarta, biskup senior Chiclayo, i Salvador Piñeiro García-Calderón, arcybiskup metropolita Ayacucho. Jako zawołanie biskupie przyjął słowa In Illo uno unum (pol. W Nim stanowimy jedno) z „Objaśnień Psalmów” św. Augustyna[19]. 26 września 2015 papież mianował go biskupem diecezjalnym tejże diecezji[20].
W latach 2018–2023 bp Robert Prevost był drugim wiceprzewodniczącym Konferencji Episkopatu Peru[21][22][23]. Przewodniczył radzie prawnej KEP[24]. We wrześniu 2022 był z ramienia KEP współautorem listu otwartego przeciwko rządowemu projektowi ustanowienia narodowego dnia ofiar wymuszonego zaginięcia z okresu wojny domowej w Peru (1980–2000) w dniu wolnego od pracy święta patronki kraju św. Róży z Limy (30 sierpnia)[25][26]. W listopadzie 2022 uczestniczył w rozmowach KEP z prezydentem kraju Pedrem Castillem podczas kryzysu politycznego wywołanego trzecim impeachmentem Castilla ze strony zdominowanego przez fujimorystów Kongresu[27][28] (ostatecznie KEP pozytywnie przyjęła złożenie oskarżonego o próbę zamachu stanu prezydenta z urzędu przez Kongres 7 grudnia[29]). W lutym 2023 podczas krwawo tłumionych przez władze protestów przeciwko usunięciu Castilla wraz z kierownictwem KEP zaapelował w liście otwartym do Kongresu o zaprzestanie użycia przemocy, wysłuchanie żądań protestujących i przyśpieszenie wyborów[30].
15 kwietnia 2020 papież Franciszek mianował go administratorem apostolskim diecezji Callao[31]. Funkcję tę pełnił do 26 maja 2021, kiedy zarząd nad diecezją objął biskup Luis Alberto Barrera Pacheco MCCI[32].
30 stycznia 2023 papież Franciszek mianował go prefektem Dykasterii ds. Biskupów i przewodniczącym Papieskiej Komisji ds. Ameryki Łacińskiej, wynosząc go jednocześnie do godności arcybiskupa ad personam. Urząd objął 12 kwietnia 2023[33].
Kardynał
.jpg)
9 lipca 2023 podczas modlitwy Anioł Pański papież Franciszek zapowiedział włączenie go do Kolegium Kardynałów[34][35], a 30 września 2023 w trakcie konsystorza na placu Świętego Piotra[36] kreował go kardynałem diakonem, a jako kościół tytularny nadał mu kościół św. Moniki[37][38]. 28 stycznia 2024 uroczyście objął swój kościół tytularny w Rzymie. 6 lutego 2025 został podniesiony przez papieża do rangi kardynała biskupa, diecezji suburbikarnej Albano[39].
4 października 2023 papież Franciszek mianował go członkiem Papieskiej Komisji ds. Państwa Watykańskiego, a także członkiem w następujących Dykasteriach: ds. Ewangelizacji – Sekcji ds. Pierwszej Ewangelizacji i Nowych Kościołów Partykularnych; Nauki Wiary; ds. Kościołów Wschodnich; ds. Duchowieństwa; ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego; ds. Kultury i Edukacji; ds. Tekstów Prawnych[40].
Remove ads
Pontyfikat
Podsumowanie
Perspektywa
Wybór
8 maja 2025 podczas drugiego dnia konklawe, zwołanego po śmierci papieża Franciszka, w czwartym głosowaniu został wybrany na biskupa Rzymu – 267. papieża. Tradycyjny biały dym, obwieszczający światu wybór nowej głowy Kościoła katolickiego, pojawił się o godz. 18:07 CEST[41].
Po tym, jak Leon XIV wyraził zgodę na objęcie funkcji papieża, kardynał protodiakon Dominique Mamberti ogłosił wybór, używając tradycyjnej łacińskiej formuły Habemus Papam[42]. Leon XIV pojawił się na balkonie Bazyliki św. Piotra wraz z:
- kardynałem protobiskupem elektorów Pietro Parolinem;
- kardynałem protoprezbiterem elektorów Vinko Puljiciem;
- kardynałem protodiakonem Dominique Mambertim;
- mistrzem papieskich ceremonii liturgicznych arcybiskupem Diego Ravellim.
Leon XIV miał na sobie tradycyjną papieską czerwoną stułę i mucet – szaty, z których używania zrezygnował papież Franciszek po swoim wyborze w 2013[43]. Jako papież został z urzędu prefektem Dykasterii ds. Ewangelizacji[44].
Następnie wygłosił swoje pierwsze przemówienie po włosku i hiszpańsku oraz udzielił błogosławieństwa Urbi et Orbi po łacinie[45]. W trakcie przemówienia określił siebie mianem „syna św. Augustyna”, podkreślając swoje przywiązanie do zakonu augustianów[46]. Część przemówienia, którą wygłosił w języku hiszpańskim była skierowana m.in. do mieszkańców diecezji Chiclayo, której był biskupem w latach 2015–2023[46].
Posiadając podwójne obywatelstwo, amerykańskie i peruwiańskie[47], jest drugim papieżem pochodzącym z kontynentu amerykańskiego (po swoim poprzedniku Franciszku), pierwszym w historii ze Stanów Zjednoczonych Ameryki[48][49], a także pierwszym należącym do Zakonu Świętego Augustyna[50]. Jest drugim po Hadrianie IV papieżem posługującym się angielskim jako ojczystym językiem[51].
Pontyfikat przed inauguracją
9 maja 2025 celebrował w Kaplicy Sykstyńskiej swoją pierwszą Mszę Świętą po wyborze na papieża[52]. W homilii zwrócił uwagę na coraz częstsze prześladowanie, pogardzanie i wyśmiewanie ludzi wierzących[52]. Wskazał ponadto, że nie tylko osoby niewierzące, ale także te ochrzczone, coraz częściej postrzegają Chrystusa nie jako Boga, lecz jako „superczłowieka lub charyzmatycznego lidera”[52]. Dodał, że „kiedy jego obecność stanie się uciążliwa dla wymagań uczciwości i moralności, które on stawia, ten świat nie zawaha się odrzucić go i wyeliminować”[52].
10 maja, podczas swojej pierwszej podróży poza Watykan, odwiedził augustiańskie Sanktuarium Matki Bożej Dobrej Rady w Genazzano oraz miejsce spoczynku zmarłego papieża Franciszka w Bazylice Matki Bożej Większej[53]. Tego samego dnia spotkał się z kardynałami i wskazał, że inspiracją dla jego imienia papieskiego był papież Leon XIII, który „w historycznej encyklice Rerum novarum, poruszył kwestię społeczną w kontekście pierwszej wielkiej rewolucji przemysłowej”. Jak wskazywał Leon XIV, w obliczu kolejnej rewolucji przemysłowej i rozwoju sztucznej inteligencji, Kościołowi stawiane są „nowe wyzwania w zakresie obrony godności ludzkiej, sprawiedliwości i pracy”[54]. Kardynał Fernando Filoni, który podczas konklawe pełnił funkcję skrutatora, ujawnił, że nowo wybrany papież początkowo rozważał przyjęcie imienia Augustyn[55][56]. 11 maja odmówił pierwszą modlitwę Regina Coeli za swojego pontyfikatu. Nie zrobił tego – jak jego poprzednicy – z okna Pałacu Apostolskiego, lecz z balkonu bazyliki św. Piotra[57]. W odniesieniu do wojny Izraela z Hamasem, zażądał natychmiastowego zawieszenia broni, udzielenia pomocy ludności cywilnej oraz uwolnienia wszystkich zakładników[58]. Nawiązując do wojny rosyjsko-ukraińskiej, podkreślił, że „nosi w sercu cierpienia ukochanego narodu ukraińskiego” i wyraził konieczność osiągnięcia pokoju[59].
12 maja spotkał się na audiencji z przedstawicielami mediów. W trakcie swojego przemówienia wezwał do ostudzenia języka debaty publicznej, określając go mianem „wojny słów”[60]. Udzielił uczestnikom audiencji tradycyjnego błogosławieństwa pontyfikalnego w języku łacińskim[61]. Postąpił tak inaczej niż jego poprzednik – Franciszek nie wypowiedział takiego błogosławieństwa ze względu na to, że część dziennikarzy nie była wyznania katolickiego czy też nie wierzyła w Boga w ogóle[62].
14 maja Leon XIV spotkał się na audiencji z przedstawicielami katolickich Kościołów wschodnich[63]. Zapowiedział katolikom wschodnim żyjącym w diasporze ochronę ich tradycji i tożsamości. Pochwalił poczucie misterium w liturgiach wschodniokatolickich, a także wschodnią duchowość – mistagogię, nieustanne wstawiennictwo, pokutę i post[63]. Złożył ponadto propozycję mediacji między stronami trwających konfliktów międzynarodowych[64] i odrzucił manicheistyczny podział ludzi na dobrych i złych, wysuwając na pierwszy plan fakt, że są istotami ludzkimi[63]. 16 maja spotkał się na audiencji z przedstawicielami korpusu dyplomatycznego, akredytowanymi przy Stolicy Apostolskiej, w trakcie której zaprosił dyplomatów do podjęcia wspólnych wysiłków na rzecz pokoju[65]. Wskazał, że filarami działań misyjnych i pracy dyplomacji Stolicy Apostolskiej są pokój, sprawiedliwość i prawda[66].
Inauguracja i dalsze panowanie
18 maja 2025 miała miejsce uroczysta liturgia rozpoczęcia pontyfikatu Leona XIV[67]. Uroczystość rozpoczęła się od wspólnej modlitwy papieża z patriarchami i arcybiskupami większymi kościołów wschodnich, która miała symbolizować jedność Kościoła Wschodu i Zachodu[68]. Następnie kard. Mario Zenari nałożył papieżowi paliusz, kard. Fridolin Ambongo odmówił modlitwę za nowego papieża, a kard. Luis Antonio Tagle nałożył mu Pierścień Rybaka[69]. Pod koniec uroczystości odmówił modlitwę Regina Caeli, ponownie nawiązując do trwających konfliktów zbrojnych[70]. W mszy inaugurującej pontyfikat papieża Leona XIV uczestniczyło 200 tys. wiernych, w tym 156 delegacji oficjalnych, m.in:
- prezydent Polski Andrzej Duda z małżonką;
- wiceprezydent USA James David Vance;
- przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen;
- prezydent Izraela Jicchak Herzog;
- prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski, z którym Leon XIV spotkał się na prywatnej audiencji[71][72].
20 maja 2025, dwa dni po inauguracji swojej posługi Piotrowej, papież Leon XIV objął w posiadanie bazylikę Bazylikę św. Pawła za Murami, modląc się przy grobie Apostoła Narodów i wygłaszając homilię skoncentrowaną na „łasce powołania” i „posłuszeństwie wiary”[73]. 25 maja 2025, po przyjęciu po raz pierwszy od 1978 (od czasów inauguracji pontyfikatu Jana Pawła I)[74] hołdu od burmistrza Rzymu Roberto Gualtieriego u stóp schodów Campidoglio[75][76], udał się do bazyliki św. Jana na Lateranie, aby objąć w posiadanie rzymską katedrę[77][78]; pod koniec celebracji eucharystycznej inauguracji papież dotarł do bazyliki Santa Maria Maggiore, aby pomodlić się przed ikoną Salus Populi Romani i odwiedzić grób swojego poprzednika[79].
Postanowił wrócić do tradycji spędzania wakacji w papieskiej rezydencji w Castel Gandolfo, z którą zerwał jego poprzednik. Od 6 do 20 lipca spędził tam wakacje[80].
Beatyfikowani i kanonizowani przez Leona XIV
Podróże apostolskie Leona XIV
Remove ads
Poglądy etyczne i społeczno-polityczne
Podsumowanie
Perspektywa
Jako biskup Chiclayo krytykował koncepcję gender i sprzeciwiał się wprowadzeniu nauczania w tym zakresie w Peru, stwierdzając, że propagowanie ideologii „gender jest mylące, ponieważ ma na celu tworzenie płci, które nie istnieją”[81]. Sprzeciwia się przyjmowaniu kobiet do stanu duchownego jako diakonów[82].
Jako przełożony generalny Zakonu św. Augustyna w 2012 dystansował się wobec kultury popularnej z powodu promocji „przekonań i praktyk sprzecznych z Ewangelią”, a konkretnie „homoseksualnego stylu życia i alternatywnego modelu rodziny złożonej z dwóch partnerów tej samej płci i adoptowanych przez nich dzieci”[83].
Jako kardynał angażował się w problematykę imigracji[84] i skrytykował podejście administracji Donalda Trumpa w tej kwestii[83].
Sprzeciwia się aborcji, eutanazji i karze śmierci[85].
W 2022 jako biskup Chiclayo w jednym z wywiadów potępił wojnę rosyjsko-ukraińską, którą uznał za „prawdziwą inwazję, o charakterze imperialnym, w której Rosja dąży do podboju terytorium w celu zdobycia władzy”[86].
Kiedy Robert Prevost został powołany w skład Dykasterii ds. Biskupów w 2019 roku, jego bliskim współpracownikiem został Blase Cupich, arcybiskup Chicago[87][22][88][89]. Zdaniem Cupicha Leon XIV ma zbliżoną wizję Kościoła do swego poprzednika i został wybrany, aby kontynuować jego reformy, zaczynając od finansów Kurii Rzymskiej[87].
Odznaczenia
Odznaczenia Watykańskie
Papież jest ex officio suwerenem zakonów podległych Stolicy Apostolskiej, z tego tytułu jest Wielkim Mistrzem następujących orderów:
- Order Najwyższy Chrystusa
- Order Złotej Ostrogi
- Order Piusa IX
- Order Świętego Grzegorza Wielkiego
- Order Świętego Sylwestra
- Kawaler Naszyjnika Orderu Grobu Świętego.
Odznaczenia zagraniczne
- Baliw Wielkiego Krzyża Honoru i Dewocji – (2025), Suwerenny Rycerski Zakon Maltański[90]
Remove ads
Życie prywatne
Kibicuje amerykańskiej drużynie baseballowej Chicago White Sox[91] oraz peruwiańskiemu zespołowi piłkarskiemu Alianza Lima[92]. Jego ulubionym sportem jest tenis, określa się jako „amatorski gracz”[93].
Jest poliglotą[94], biegle włada językami angielskim, hiszpańskim, portugalskim, włoskim i francuskim. Ponadto potrafi czytać w języku niemieckim i po łacinie[95].
Dokumenty papieskie
Dekrety
Decreto formulario e letture bibliche per la Messa per la custodia della creazione[96] (8 czerwca 2025)
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads