Maryna Broniewska

Maryna Broniewska (ur. 3 lipca 1911 we Lwowie, zm. 31 grudnia 1989 w Warszawie^[1]) – polska reżyser i choreograf.

Maryna Broniewska

Data i miejsce urodzenia	3 lipca 1911 Lwów
Data i miejsce śmierci	31 grudnia 1989 Warszawa
Zawód	reżyser, choreograf
Lata aktywności	1934–1977
Odznaczenia

Życiorys

Córka Alfreda Tarnawa Broniewskiego (1869–1941) i Michaliny z Kamieniobrodzkich (1877–1957). Reżyser teatralny i telewizyjny. Debiutowała jako choreograf w rodzinnym Lwowie, gdzie prowadziła szkołę tańca artystycznego i pracowała w Teatrze Wielkim u Wilama Horzycy ze znakomitymi reżyserami: Leonem Schillerem, Wacławem Radulskim, Władysławem Krasnowieckim, Edmundem Wiercińskim, Bronisławem Dąbrowskim. Po zakończeniu II wojny światowej reżyserowała w wielu teatrach, w: Katowicach, Krakowie, Wrocławiu, Łodzi, Poznaniu, Szczecinie i Warszawie^[2]. Egzamin reżyserski złożyła 5 lipca 1947 r. przed Państwową Komisją Egzaminacyjną w Łodzi.

Kariera sceniczna

Początki

Tuż po zakończeniu wojny, zadebiutowała 17 października 1945 r., jako autorka choreografii, na scenie katowickiego Teatru Śląskiego, w sztuce Cały dzień bez kłamstwa, którego autorem jest James Montgomery, w reżyserii Aleksandra Bardiniego^[3]. Inne spektakle realizowane z udziałem Broniewskiej, to m.in.:

• 21 III 1946: Wieczór Trzech Króli William Shakespeare, reż. Bronisław Dąbrowski – choreografia i asystent reżysera
• 4 VII 1946: Dom otwarty^[4] Michał Bałucki, reż. Aleksander Bardini – choreografia
• 21 IX 1946: Orfeusz Anna Świrszczyńska (prapremiera), reż. Wilam Horzyca – asystent reżysera^[5]
• 28 X 1946: Dwa teatry (dramat) Jerzy Szaniawski, reż. Wilam Horzyca – asystent reżysera
• 26 XI 1946: Król włóczęgów Justin Huntley Mac Carthy – debiut reżyserski
• 21 XII 1946: Za kulisami (Tyrtej) Cyprian Kamil Norwid, reż. Wilam Horzyca – asystent reżysera i choreografia
• 2 IV 1947: Wesele (dramat) Stanisław Wyspiański, reż. Wilam Horzyca – asystent reżysera
• 14 V 1947: Romeo i Julia William Shakespeare, reż. Wilam Horzyca – plastyka ruchu
• 12 VI 1947: Gospodarstwo Jarosław Iwaszkiewicz – reżyseria
• 1 VIII 1947: Musisz być moją Louis Verneuil – reżyseria
• 27 IX 1947: Wieczór Trzech Króli William Shakespeare, reż. Bronisław Dąbrowski – współpraca reżyserska
• 20 XI 1947: Powrót syna marnotrawnego Roman Brandstaetter, reż. Janusz Warnecki – współpraca reżyserska
• 15 I 1948: Adwokat i róże Jerzy Szaniawski – reżyseria
• 17 IV 1948: Owcze źródło Lope de Vega, reż. Bronisław Dąbrowski – współpraca reżyserska i opracowanie choreograficzne
• 23 VI 1948: Obrona Ksantypy Ludwik Hieronim Morstin, reż. Karol Borowski – układ tańca
• 7 VII 1948: Wesele Figara Pierre de Beaumarchais, reż. Władysław Krzemiński – układ tańca
• 8 X 1948: Sen nocy letniej William Shakespeare, reż. Bronisław Dąbrowski – choreografia
• 18 III 1949: A działo się to w zapusty Krystyna Grzybowska – reżyseria
• 2 IV 1949: Romans z wodewilu Władysław Krzemiński – reżyseria
• 4 VI 1949: Odwety Leon Kruczkowski – reżyseria
• 29 X 1949: Niemcy (dramat) Leon Kruczkowski – reżyseria.

lata 50.

• 4 IV 1950: Henryk VI na łowach^[6] Wojciech Bogusławski – inscenizacja i reżyseria
• 14 X 1950: Lekkomyślna siostra Włodzimierz Perzyński – reżyseria
• 3 III 1951: Jak wam się podoba William Shakespeare, reż. Edmund Wierciński – układ tańca
• 15 V 1951: Skąpiec Molière’a – reżyseria
• 10 VI 1951: Moralność pani Dulskiej Gabriela Zapolska – reżyseria
• 30 X 1951: Poemat pedagogiczny Anton Makarenko – reżyseria
• 19 IV 1952: Ożenić się nie mogę^[7] Aleksander Fredro – reżyseria
• 3 VII 1952: Wachlarz Carlo Goldoni – reżyseria i inscenizacja
• 27 VI 1953: Ludzie z naszej ulicy Peter Karvas – reżyseria
• 26 IX 1953: Nie igra się z miłością Alfred de Musset – reżyseria i inscenizacja
• 4 III 1954: Sen nocy letniej William Shakespeare – reżyseria i inscenizacja
• 28 X 1954: Młyn Lope de Vega – reżyseria z Władysławem Hańczą oraz inscenizacja
• 22 VII 1955: Wesele (dramat) Stanisław Wyspiański – reżyseria
• 18 II 1956: Henryk VI na łowach Wojciech Bogusławski, reż. Ludwik Benoit – inscenizacja
• 16 III 1956: Dziwak Nâzım Hikmet – reżyseria
• 21 IX 1956: Ruy Blas Wiktor Hugo – reżyseria
• 16 X 1956: Mandragora, czyli Napój zapładniający Niccolò Machiavelli – reżyseria i inscenizacja
• 19 I 1957: Podróż po Warszawie Feliks Szober – reżyseria i choreografia, inscenizacja
• 6 VII 1957: Lato Tadeusz Rittner – reżyseria
• 10 X 1957: Lekkomyślna siostra Włodzimierz Perzyński – reżyseria
• 30 IX 1958: Czarująca szewcowa Federico García Lorca – reżyseria
• 10 X 1959: Gromiwoja Arystofanes – reżyseria.

lata 60.

• 3 VI 1960: Młyn Lope de Vega – reżyseria
• 3 XII 1960: Uczciwa dziewczyna Carlo Goldoni – reżyseria
• 17 I 1961: Mąż pognębiony Molière’a, reż. Tadeusz Przystawski – choreografia
• 3 III 1961: Tomasz Becket czyli honor Boga Jean Anouilh – reżyseria
• 10 VI 1961: Ondyna Jean Giraudoux – reżyseria
• 31 I 1962: Volpone, czyli Lis Ben Jonson – reżyseria i inscenizacja
• 4 V 1962: Czy to jest miłość? Zofia Bystrzycka – reżyseria
• 5 VII 1962: Uczciwa dziewczyna Carlo Goldoni – reżyseria
• 19 XII 1962: Tomcio Paluch Julia Hartwig i Artur Międzyrzecki – reżyseria i choreografia
• 10 I 1963: Anna Christie Eugene O’Neill – reżyseria
• 8 VI 1963: Miłość czysta u kąpieli morskich Cyprian Kamil Norwid – reżyseria
• 11 VII 1963: Mąż idealny Oscar Wilde – reżyseria
• 28 IX 1963: Malatesta Henry de Montherlant – reżyseria
• 16 XI 1963: Eros i Psyche Ludomir Różycki – reżyseria
• 8 II 1964: Odprawa posłów greckich Jan Kochanowski – reżyseria i inscenizacja
• 25 III 1964: Makbet William Shakespeare – reżyseria i inscenizacja
• 15 X 1964: Jak wam się podoba William Shakespeare – inscenizacja, opracowanie tekstu, reżyseria
• 19 XII 1964: Nosorożec (dramat) Eugène Ionesco – reżyseria
• 8 V 1965: Sługa dwóch panów Carlo Goldoni – reżyseria
• 12 V 1966: Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy Miguel de Cervantes – reżyseria
• 12 XI 1966: Niestałość serc Pierre de Marivaux – reżyseria
• 28 I 1967: Cyganeria Giacomo Puccini – reżyseria
• 12 V 1968: Hedda Gabler Henrik Ibsen – reżyseria
• 1 XII 1968: Pierwszy dzień wolności Leon Kruczkowski – reżyseria
• 19 X 1969: Człowiek z budki suflera Tadeusz Rittner – reżyseria.

lata 70.

• 6 III 1971: Pigmalion (dramat George’a Bernarda Shawa) George Bernard Shaw – reżyseria
• 25 IV 1971: Wieczór Trzech Króli William Shakespeare – reżyseria i inscenizacja
• 9 X 1971: Szkoła żon Molier – reżyseria
• 19 II 1972: Ich czworo Gabriela Zapolska – reżyseria
• 20 VII 1972: Ostrożnie! świeżo malowane Rene Fauchois – reżyseria
• 25 IX 1972: Kopernik Ludwik Hieronim Morstin – reżyseria
• 29 IX 1972: Kulig (komedia) Józef Wybicki – reżyseria
• 15 XII 1972: Pierwszy dzień wolności Leon Kruczkowski – reżyseria
• 17 II 1973: Krosienka Ignacy Krasicki – reżyseria
• 26 VII 1973: Antygona (dramat) Sofokles – reżyseria
• 16 III 1974: Niemcy (dramat) Leon Kruczkowski – reżyseria
• 11 V 1974: Porwanie Sabinek Julian Tuwim – reżyseria
• 26 I 1975: Mąż i żona^[8] Aleksander Fredro – reżyseria
• 17 V 1975: Dzika kaczka Henrik Ibsen – reżyseria
• 24 IV 1976: Fircyk w zalotach Franciszek Zabłocki – inscenizacja, reżyseria, ruch sceniczny
• 15 III 1977: Igraszki trafu i miłości Pierre de Marivaux – reżyseria
• 17 XII 1977: Pastorałka Leon Schiller – reżyseria.

Telewizja

Początki

Debiut na ekranie telewizyjnym miał miejsce 26 listopada 1955 r.: Wesele (dramat) Stanisław Wyspiański – jako współreżyser (z Janem Świderskim), spektaklu przeniesionego z warszawskiego Teatru Dramatycznego^[2]. Inne spektakle Teatru TV zrealizowane z reżyserskim udziałem Broniewskiej wymieniono poniżej:

• 11 VI 1956: Lato Tadeusz Rittner – reżyseria
• 9 XII 1957: Sędziowie (dramat) Stanisław Wyspiański – reżyseria
• 26 I 1958: Złamana gałązka Balwant Gargi – reżyseria
• 24 II 1958: Nie igra się z miłością Alfred de Musset – reżyseria
• 5 V 1958: Nowy Don Kiszot czyli Sto szaleństw^[9] Aleksander Fredro – reżyseria i inscenizacja
• 7 VII 1958: Komedia konkursowa Adam Asnyk – reżyseria
• 28 X 1958: Leśniczy w Puszczy Kozienickiej Karol Kurpiński (komdioopera) – reżyseria
• 5 I 1959: Pigmalion (dramat George’a Bernarda Shawa) George Bernard Shaw – reżyseria i adaptacja
• 2 III 1959: Makbet William Shakespeare – reżyseria i opracowanie tekstu
• 18 V 1959: Freuda teoria snów Antoni Cwojdziński – reżyseria i opracowanie tekstu
• 3 VIII 1959: Królowa Francji Thornton Wilder – scenariusz i reżyseria
• 5 X 1959: Historia jednej miłości – reżyseria.

lata 60.

• 21 III 1960: Białe noce Fiodor Dostojewski – reżyseria i adaptacja
• 4 VII 1960: Fantazjo Alfred de Musset – reżyseria i opracowanie tekstu
• 27 III 1961: Noc tysiączna druga Cyprian Kamil Norwid – reżyseria i adaptacja
• 21 VI 1961: Czarna suknia Stanisław Wygodzki, reż. Janusz Majewski – obsada aktorska
• 24 VII 1961: Oni wiedzą co to jest miłość? Miklós Hubay – reżyseria
• 27 IX 1961: Pieśni (Kochankowie, Słowik) Marie de France – reżyseria i realizacja tv
• 26 II 1962: Diabeł domowego ogniska Henrik Pontoppidan – reżyseria
• 1 IV 1962: Zawodowa sumienność Andree Picot – reżyseria
• 21 IV 1962: Krosienka Ignacy Krasicki – reżyseria i adaptacja
• 28 IX 1962: Maskarada^[10] Michaił Lermontow – reżyseria i adaptacja
• 1 XI 1962: Do kraju tego Cyprian Kamil Norwid – reżyseria i wybór tekstów
• 24 XII 1962: Romantyczni Edmond Rostand – reżyseria
• 6 IX 1963: Uczciwa dziewczyna Carlo Goldoni – reżyseria
• 14 IX 1964: Mąż i żona^[11] Aleksander Fredro – reżyseria i realizacja tv
• 8 III 1965: Mąż idealny Oscar Wilde – reżyseria i adaptacja
• 4 VI 1965: Gospodarstwo Jarosław Iwaszkiewicz – reżyseria
• 7 II 1966: Panna Rosita, czyli Mowa kwiatów Federico García Lorca – reżyseria i adaptacja
• 29 V 1967: Fedra (dramat Jeana Baptiste’a Racine’a) Jean Baptiste Racine – reżyseria
• 4 XII 1967: Nie igra się z miłością Alfred de Musset – reżyseria
• 8 II 1968: Rocznica Reginald Marsh – reżyseria
• 15 III 1968: Talenty i wielbiciele Aleksandr Ostrowski – reżyseria i adaptacja
• 10 V 1968: Dziwak Nâzım Hikmet – reżyseria
• 14 VI 1968: Lato Tadeusz Rittner – reżyseria
• 21 X 1968: Powrót do Itaki wg Homera – reżyseria
• 15 XI 1968: Kto jest za wnioskiem? Jan Zieliński – reżyseria
• 6 I 1969: Kollokacja Józef Korzeniowski – reżyseria
• 4 V 1969: Stygmat i Miłość czysta u kąpieli morskich Cyprian Kamil Norwid – reżyseria
• 12 XII 1969: Wieczór Trzech Króli albo co chcecie William Shakespeare – reżyseria

lata 70.

• 23 II 1970: Czarująca szewcowa Federico García Lorca – reżyseria
• 25 IX 1970: Kaprysy Marianny Alfred de Musset – reżyseria
• 18 XII 1970: Cyrano de Bergerac (utwór dramatyczny) Edmond Rostand – reżyseria
• 14 VII 1972: Jak wam się podoba William Shakespeare – reżyseria
• 11 I 1974: Henryk VI na łowach Wojciech Bogusławski – reżyseria i adaptacja
• 15 IV 1974: Ondyna Jean Giraudoux – reżyseria
• 15 X 1976: Odwiedziny o zmroku Tadeusz Rittner – reżyseria.

Przebieg pracy

W trakcie swej 44-letniej kariery reżyserskiej współpracowała z 36 teatrami ze: Lwowa (3), Katowic (2), Torunia, Krakowa (3), Wrocławia (2), Szczecina (2), Poznania (3), Łodzi (4), Sosnowca, Jeleniej Góry, Wałbrzycha, Zabrza, Gdańska, Olsztyna i Warszawy (10)^[1].

• Teatr Miejski, Lwów: 1934–1939 jako choreograf
• Opera, Lwów: 1939–1941 jako choreograf
• Polski Teatr Dramatyczny, Lwów: 1944–1945 jako reżyser
• Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego, Katowice: 1945–1946 jako choreograf
• Teatr Ziemi Pomorskiej, Toruń: 1946–1947 jako asystent reżysera
• Teatr im. Juliusza Słowackiego, Kraków: 1947–1948, 1964 jako współpraca reżyserska i opracowanie choreograficzne
• Stary Teatr, Kraków: 1947–1949 jako współpraca reżyserska i układ tańca
• Teatry Dramatyczne, Wrocław: 1949–1952 jako reżyser
• Ludowy Teatr Muzyczny, Warszawa: 1952 jako reżyseria i inscenizacja
• Teatr Ludowy, Warszawa: 1952–1954, 1957 jako reżyser
• Teatr Poezji, Kraków: 1953–1954 jako inscenizacja i reżyseria
• Teatr Domu Wojska Polskiego, Warszawa: 1955–1956 jako reżyser
• Teatr Współczesny, Szczecin: 1956, 1964–1965 jako inscenizacja i reżyseria
• Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza, Warszawa: 1956–1957 jako reżyser
• Estrada Satyryczna, Poznań: 1956 jako inscenizacja i reżyseria
• Teatr Komedia, Warszawa: 1957–1958, 1962 jako reżyser
• Teatr Powszechny, Warszawa: 1957, 1959 jako reżyseria, choreografia, inscenizacja
• Teatr Narodowy, Warszawa: 1958 jako reżyser
• Teatr Powszechny w Łodzi: 1960 jako reżyser
• Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego, Katowice: 1960–1961 jako reżyser
• Teatr Zagłębia, Sosnowiec: 1961, 1968–1969, 1976 jako choreografia, inscenizacja, reżyseria, ruch sceniczny
• Teatr im. Stefana Jaracza, Łódź: 1961–1963 jako inscenizacja i reżyseria
• Teatr Nowy, Łódź: 1962 jako reżyser
• Teatr Objazdowy (PPIE), Warszawa: 1962–1963 jako reżyser
• Teatr Polski, Poznań: 1963 jako reżyser
• Opera im. Stanisława Moniuszki, Poznań: 1963 jako reżyser
• Teatr Polski, Szczecin: 1964, 1968 jako reżyser
• Teatr Rozmaitości, Wrocław: 1966 jako reżyser
• Teatr Dolnośląski, Jelenia Góra: 1966 jako reżyser
• Teatr Wielki, Warszawa: 1967 jako reżyser
• Teatr Dramatyczny, Wałbrzych: 1970–1975 jako reżyser
• Teatr Nowy, Zabrze: 1971 jako inscenizacja i reżyseria
• Teatr Studio, Warszawa: 1972 jako reżyser
• Teatr Wybrzeże, Gdańsk: 1972–1973 jako reżyser
• Teatr Ziemi Łódzkiej: 1977 jako reżyser
• Teatr im. Stefana Jaracza, Olsztyn: 1977 jako reżyser

Śmierć

Aktorka zmarła w wieku 78 lat. Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 101-1-3)^[12].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 lipca 1955)^[13]
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[14]

Nagrody

• 1961: nagroda za najlepsze przedstawienie II Wrocławskiego Festiwalu Teatralnego: Becket czyli honor Boga Jeana Anouilha w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach