Bananowate

Bananowate (Musaceae Juss.) – rodzina tropikalnych roślin owocowych należąca do rzędu imbirowców. Obejmuje w zależności od ujęcia 2^[3][2] lub 3^[4][5] rodzaje, w obrębie których wyróżnia się ponad 40 gatunków^[2] (według niektórych ujęć ponad 80^[6] lub 90^[2]). Występują one w tropikalnej i subtropikalnej części Afryki i Azji^[4], na wschodzie sięgając po Queensland, Nową Gwineę i inne wyspy Melanezji^[6]. Ze względu na jadalne jagody istotne znaczenie użytkowe ma kilka gatunków bananów (Musa) i ich mieszańce. Pozyskuje się z nich także włókno^[5]. Liczne gatunki z wszystkich trzech rodzajów uprawiane są także jako ozdobne^[6].

Bananowate

Owocujący banan zwyczajny
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	imbirowce
Rodzina	bananowate
Nazwa systematyczna
Musaceae Juss. Gen. Pl.: 61. 4 Aug 1789

Morfologia

Pokrój

Okazałe byliny, w przypadku rodzaju Ensete monokarpiczne^[4]. Pod ziemią znajdują się sympodialne kłącza lub bulwy. Osiągająca zwykle do kilku metrów nibyłodyga powstaje z ciasno stulonych, sztywnych pochew liści^[4]. Musa ingens jest największą na Ziemi rośliną zielną osiągając 15 m wysokości, z nibyłodygą o obwodzie do 2 m^[6].

Liście

Skrętoległe, ogonkowe, o całobrzegiej, okazałej blaszce liściowej z pierzastym żyłkowaniem^[4]. Wiatr nierzadko strzępi liście do nerwu głównego wzdłuż równoległych względem siebie bocznych wiązek przewodzących. U Musa ingens blaszka osiąga 5 m długości i 1 m szerokości^[6].

Kwiaty

Zebrane w wyrastający zwykle szczytowo kwiatostan. Grzbieciste, obu- lub jednopłciowe kwiaty wyrastają w kątach pochwiasto rozszerzonych, mięsistych i często kolorowych przysadek. Okwiat składa się z listków wyrastających w dwóch okółkach. 5 działek (wszystkie zewnętrzne i 2 z okółka wewnętrznego) są zrośnięte ze sobą, jeden listek z okółka wewnętrznego pozostaje wolny i zwykle jest drobny. Pręcików jest 5 o nitkach wolnych i pylnikach pękających pęknięciem. Słupek jest pojedynczy o dolnej, trójkomorowej, pojedynczej zalążni, w każdej komorze z bardzo licznymi zalążkami^[4][6].

Owoce

Mięsiste, skórzaste i suche jagody zawierające liczne i twarde nasiona (w przypadku roślin użytkowych wyhodowano odmiany beznasienne)^[4][6].

Systematyka

Kwiatostan Musella lasiocarpa

Pozycja systematyczna rodziny według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina zajmuje pozycję bazalną w obrębie rzędu imbirowców (Zingiberales) w kladzie jednoliściennych^[2]:

imbirowce	bananowate Musaceae helikoniowate Heliconiaceae strelicjowate Streliziaceae Lowiaceae paciorecznikowate Cannaceae marantowate Marantaceae imbirowate Zingiberaceae kostowcowate Costaceae

Wykaz rodzajów^[7][4]

• Ensete Horan.
• Musa L. – banan
• Musella (Franch.) C.Y.Wu

Rodzaj Musella w dawniejszych ujęciach bywał włączany do rodzajów Musa lub Ensete^[8][9]. Do rodziny bananowatych włączano dawniej rodzaje strelicja (teraz strelicjowate Strelitziaceae) oraz helikonia (obecnie w rodzinie helikoniowatych Heliconiaceae).