Wywłócznik okółkowy

Wywłócznik okółkowy (Myriophyllum verticillatum L.) – gatunek rośliny wodnej z rodziny wodnikowatych. Jest szeroko rozprzestrzeniony na wszystkich kontynentach półkuli północnej. W Polsce dość pospolity.

Wywłócznik okółkowy

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	Saxifraganae
Rząd	skalnicowce
Rodzina	wodnikowate
Rodzaj	wywłócznik
Gatunek	wywłócznik okółkowy
Nazwa systematyczna
Myriophyllum verticillatum L. Sp. pl. 2:992. 1753
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
najmniejszej troski

Turion wywłócznika okółkowego

Wywłócznik okółkowy w naturalnym środowisku w jeziorze Ostrów na Pojezierzu Myśliborskim. W tle wywłócznik kłosowy

Morfologia

Pokrój

Bylina podwodna (hydrofit), swobodnie pływająca, bardzo rzadko zakorzeniona w podłożu. Makrofit.

Łodygi

Długości do 3 m, nierozgałęzione, łamliwe. Czasem u form lądowych, tworzą się proste, płożące się kłącza.

Kwiaty

Kwiatostany wyrastają nad powierzchnię wody. Kwitnie od czerwca do września. W kwiatostanie znajdują się trzy rodzaje kwiatów: żeńskie, męskie i obupłciowe. Pręciki (z wiotkimi nitkami) produkują dużo lekkiego pyłku. Zapylenie przez wiatr.

Owoce

W postaci drobnych pestkowców – mają zdolność do unoszenia się na wodzie (pływają). Mięsista część owocni z czasem gnije, a wtedy pestka opada na dno, gdzie następuje kiełkowanie. W rozsiewaniu owoców bierze udział również lód, gdyż owocostany wmarzają w lód i w czasie wiosennych roztopów przenoszone są wraz z krą lodową.

Biologia

Rozmnażanie odbywa się głównie sposobem wegetatywnym: przez fragmentację kruchych pędów oraz za pomocą turionów. Turiony służą również do przezimowania, ponieważ reszta rośliny gnije późną jesienią. Turiony dobrze znoszą niską temperaturę i wmarznięcie w lód. Na liściach znajdują się wielokomórkowe gruczołki, produkujące śluz i myriofilinę (glikozyd) – szczególnie licznie występują na młodych roślinach.

Ekologia

Występuje w litoralu jezior i dużych rzekach w strefie roślinności elodeidowej. Zasiedla wody eutroficzne, ubogie w związki wapnia, zarówno w wodach stojących jak i wolno płynących, na podłożu mulistym, gliniastym lub torfowym, sięgając do głębokości 3–5 m. Roślina wrażliwa jest na silne falowanie. Występuje zwykle w małych i niezbyt głębokich zbiornikach wodnych: starorzeczach, stawach, gliniankach, torfiankach, rowach melioracyjnych ze stojącą lub wolno płynącą wodą. W przeciwieństwie do Myriophyllum spicatum nie jest właściwym gatunkiem jeziornym. Podczas wysychania zbiornika może tworzyć formę lądową, znacznie mniejszą od wodnej i tworzącą małe turiony. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Potametea, Ass. Myriophylletum verticillati^[4].

Zastosowanie

Bywa wykorzystywany do obsadzania ogrodów wodnych, nie jest zbyt wymagający, nie potrzebuje dodatkowego nawożenia, zwłaszcza organicznego. Jest całkowicie mrozoodporny (strefy mrozoodporności 3-10^[5]). Rozmnaża się łatwo przez ukorzenianie oderwanych kawałków pędu.