Parietaria

Parietaria, pomurnik (Parietaria L.) – rodzaj jednorocznych roślin zielnych lub bylin z rodziny pokrzywowatych (Urticaceae)^[5]. Należą do niego 24 gatunki^[4] występujące w strefie umiarkowanej i subtropikalnej na całym świecie^[6], z centrum zróżnicowania w basenie Morza Śródziemnego^[4]. W Polsce rosną jako zadomowione antropofity dwa gatunki – parietaria lekarska i pensylwańska, poza tym parietaria portugalska Parietaria lusitanica jako efemerofit^[7].

Parietaria

Parietaria lekarska
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	pokrzywowate
Rodzaj	parietaria
Nazwa systematyczna
Parietaria L. Sp. Pl. 1052. 1753
Typ nomenklatoryczny
Parietaria officinalis[3]
Synonimy
Freirea Gaudich. Helxine Bubani Nesobium Phil. ex Fuentes Thaumuria Gaudich.[4]

Morfologia (parietaria lekarska)

Dawniej parietaria lekarska P. officinalis była wykorzystywana jako roślina lecznicza. P. judaica wykorzystywana była do czyszczenia szkła^[8].

Morfologia

Pokrój

Rośliny okryte prostymi lub zagiętymi, nieparzącymi włoskami. Pęd wyprostowany, podnoszący się lub wzniesiony, często rozgałęziony od nasady^[6].

Liście

Ułożone skrętolegle, pojedyncze, całobrzegie, kształtu owalnego do wąskolancetowatego, bez przylistków^[6].

Kwiaty

Małe, obupłciowe lub rozdzielnopciowe, krótkoszypułkowe, skupione w pęczkach u nasady liści. Okwiat cztero- lub trójdziałkowy^[6][5].

Owoce

Drobne, suche niełupki^[6].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny pokrzywowatych (Urticaceae)^[2]. W obrębie rodziny klasyfikowany jest do plemienia Parietarieae i podrodziny Boehmerioideae^[9]. Siostrzany rodzaj to makaronezyjski Gesnouinia oddzielony w pliocenie lub plejstocenie, z kolei siostrzanym rodzajem dla tych dwóch jest solejrolia Soleirolia, która wyewoluowała w miocenie^[10].

Wykaz gatunków^[4]

• Parietaria alsinefolia Delile
• Parietaria cardiostegia Greuter
• Parietaria cretica L.
• Parietaria debilis G.Forst.
• Parietaria decoris N.G.Mill.
• Parietaria elliptica K.Koch
• Parietaria erronea Panov
• Parietaria feliciana Phil.
• Parietaria filamentosa Webb & Berthel.
• Parietaria floridana Nutt.
• Parietaria hespera Hinton
• Parietaria judaica L.
• Parietaria lusitanica L. – parietaria portugalska^[11]
• Parietaria macrophylla B.L.Rob. & Greenm.
• Parietaria mauritanica Durieu
• Parietaria officinalis L. – parietaria lekarska
• Parietaria pensylvanica Muhl. ex Willd. – parietaria pensylwańska
• Parietaria praetermissa Hinton
• Parietaria rechingeri Chrtek
• Parietaria rhodopaea Panov
• Parietaria roschanica Jarman ex Ikonn.
• Parietaria semispeluncaria Yildirim
• Parietaria serbica Pancic
• Parietaria umbricola A.G.Mill.