Kitaab

Kitaab Kutub (ingiriis: book, kitab; carabi: ﮐﺘﺎﺏ, "kitaab"; wadar: ﮐﺘﺏ, loogu dhawaaqo "kutub"; Giriig: κιτάπι, loogu dhawaaqo: "kitabi"; Kiswahili: kitabu; af-Hindi, af-Faarsi, Urdu, Af-Turki: "kitap"; Hebrew: מך, "kethav") waa erey af-Carabi^[1] ah oo macnaheedu tahay "buug".^[2] Intaasi waxaa dheer ereyga "kitaab" waxaa loo isticmaalaa in lagu qeexo kutubta afarta ah iyo suxufiga Ilaahay (s.w) ku soo dejiyay ama u soo waxyooday Rasuusha iyo Nebiyada. Sidoo kale, marka la soo qaado ereyga Al-Kitaab waxaa loola dan leeyahay ama la sheegayaa oo loo adeegsadaa kitaabka Quraanka ah ee saldhiga u ah diinta Islaamka.^[3]

Yaan lagu khaldin Buug.

Kitaab

Kitaabka Quraanka kariimka ah ee diinta Islaamka.

Bogag ka mid ah kitaabka Quraanka kariimka ah ee diinta Islaamka.

Isku soo wada duuboo kutubta Alle (s.w) ku soo dejiyay Anbiyada iyo Rusuusha waa afar kitaab iyo dhowr suxufi. Sida ku cad kitaabka Quraanka kariimka ee aasaaska u ah diinta Islaamka, Ilaahay sareeye wuxuu soo dejiyay afar Kitaab^[4] oo la kala siiyay afar Rasuul. Kutubtaasi waxay kala yihiin:

• Kitaabka "Al-Furqaan" ee lagu soo dejiyay Nebi Muxamedﷺ
• Kitaabka "Injiil" ee lagu soo dejiyay Nebi Ciise
• Kitaabka "Towraad" ee loo soo diray Nebi Muuse, iyo
• Kitaabka "Sabuur" ee Ilaahay ku soo dajiyey Nebi Daa'uud.^[5][6][7][8]

Intaasi waxaa soo raaca dhowr suxufi oo lagu soo kala dejiyay anbiyo iyo Rusul, waxaana ka mid ah:

• Suxufta Ibraahim oo lagu soo dejiyay Nebi Ibraahim.

Jadwalka Nabiyada iyo Rusuusha Kutubta lagu soo dejiyay

Sida ku cad kitaabka Quraanka kariimka ah ee Alle u soo waxyooday Nebi Muxamedﷺ waxaa jira tiro badan^[9] oo nabiyo iyo rasuul ah oo Ilaahay (koreeye) ku soo dejiyay kutub.^[10] Kuwaasi waxaa ugu horeeyay Nabi Ibraahim oo Alle u soo diray qoraalada Suxufi Ibraahim, waxaana ugu dambeeyay kitaabka Al-Furqaan ee Alle u soo waxyooday Nebi Muxamedﷺ.^[11] Intaasi marka laga yimaado waxaa jira tiro kale oo nebiyo iyo rasuul ah oo Rabbi u soo diray kutub, laakiin inagu aqoon uma lihin kuwaasi, waxaana tusaale inoo ah: Nebi Ismaaciil, Nebi Yacquub iyo Nebi Yoonis oo dhamaantood leh kutub aynaan cilmi u lahayn.^[12]

Isku soo wada duuboo, kutubta ku xusan kitaabka Quraanka kariimka ah waa afar kitaab iyo labo suxufi kuwaasi oo kala ah:

Nabiyada iyo Rusuusha Lagu soo Dejiyay Kitaab
(ﮐﺘﺏ الأنبیاء والرسل)

Magaca	Magaca Af-Carabi	Kitaabka	Suxufi	Sharaxaad Kooban
Nebi Muxamedﷺ	ﻧﺒﻲ ﻣﺤﻤﺪ	Kitaabka Quraanka "Al-Furqaan" (ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ)	-	Lagu soo dejiyay Nebi Muxamed intii u dhexaysay sanadkii 609 C.D ilaa 632 C.D Waxyigu wuxuu socday 23 sanno gudahood. Wuxuu ku qoran yahay luuqada Carabiga ah. Waxa loo qeybiyaa Makki iyo Madani. Ka kooban yahay 114 Suuradood Saldhiga iyo xuddunta diinta Islaamka.
Nebi Ciise	ﻧﺒﻲ ﻋﻴﺴﻰ	Kitaabka Injiil "Masiixiyad"	-	Lagu soo dejiyay Nebi Ciise. Wuxuu ku qoran yahay luuqada reer bani Israa'iil, iyo luuqada ingiriiska. Wuxuu aasaas u yahay diinta Masiixiga.
Nebi Muuse	ﻧﺒﻲﻣﻮﺳﻰ	Kitaabka Towraad (ﺗﻮﺭﺍﺓ)	Suxufi Muusa	Lagu soo dejiyay Nebi Muuse. Wuxuu ku qoran yahay luuqada reer bani Israa'iil, iyo farta Hebrewga. Wuxuu aasaas u yahay diinta Yuhuuda ama Hebrewga.
Nebi Daa'uud	ﻧﺒﻲ ﺩﺍﻭﺩ	Kitaabka Sabuur (ﺯﺑﻮﺭ)	-	Lagu soo dejiyay Nebi Daa'uud. Wuxuu ku qoran yahay luuqada reer bani Israa'iil, iyo farta Hebrewga. Wuxuu aasaas u yahay diinta Yuhuuda ama Hebrewga.
Nebi Ibraahim	ﻧﺒﻲ ﺇﺑﺮﺍﻫﻴﻢ	-	Suxufi Ibraahim	Lagu soo dejiyay Nebi Ibraahim. Wuxuu ku qoran yahay luuqada carabigabani Israa'iil, iyo farta Hebrewga.

Qoraalo La Mid Ah

• Diin
• Islaam
• Qu'raan
• Nabi Aadam C.S.
• Nebi Maxamed
• Nabi Ismaaciil C.S.
• Nabi Ayuub C.S.
• Nabi Muxamed (c.s.w)
• Nabi Daa'uud C.S.
• Nabi Suleymaan C.S.
• Nabi Nuux C.S.
• Nabi Idriis
• Nabi Saalax
• Nabi Shuceyb
• Nabi Yuusuf
• Nabi Muuse C.S.
• Nabi Ilyaas
• Nabi Ibraahiim C.S.
• Nabi Huud
• Nabi Ciise
• Kitaabka quduska
• Masiixiyad
• Luqmaan Alxakiim
• Sifaynta Diinta Islaamka
• Su'aallo Diini ah iyo Jawaaba hooda
• Islam