సీసియం

సీసియం (Caesium) ఒక రసాయన మూలకము. దీని సంకేతం Cs. పరమాణు సంఖ్య 55. ఇది మెత్తగా, వెండి-బంగారు వర్ణంలో ఉంటే క్షార లోహం (alkali metal). దీని ద్రవీభవన స్థానం 28 °C (83 °F), అనగా సామాన్య ఉష్ణోగ్రత వద్ద ద్రవరూపంలో ఉండే ఐదు ద్రవలోహాలలో ఇది ఒకటి.^[6] సీజియం పదార్ధాలను అణు గడియారాలలో (atomic clocks వాడుతారు,.

సీజియం, ₀₀Cs

సీజియం
Pronunciation	/ˈsiːziəm/ ​(SEE-zee-əm)
Alternative name	cesium
Appearance	silvery gold
Standard atomic weight Ar°(Cs)
	132.90545196±0.00000006[1] 132.91±0.01 (abridged)[2]
సీజియం in the periodic table
Hydrogen Helium Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Ununtrium Flerovium Ununpentium Livermorium Ununseptium Ununoctium Rb ↑ Cs ↓ Fr జెనాన్ ← సీజియం → బేరియం
Group	group 1: hydrogen and alkali metals
Period	period 6
Block	s-block
Electron configuration	[Xe] 6s1
Electrons per shell	2, 8, 18, 18, 8, 1
Physical properties
Phase at STP	solid
Melting point	301.7 K ​(28.5 °C, ​83.3 °F)
Boiling point	944 K ​(671 °C, ​1240 °F)
Density (near r.t.)	1.93 g/cm3
when liquid (at m.p.)	1.843 g/cm3
Critical point	1938 K, 9.4 MPa[3]
Heat of fusion	2.09 kJ/mol
Heat of vaporisation	63.9 kJ/mol
Molar heat capacity	32.210 J/(mol·K)
Vapour pressure P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 418 469 534 623 750 940
Atomic properties
Oxidation states	−1, +1[4] (a strongly basic oxide)
Electronegativity	Pauling scale: 0.79
Ionisation energies	1st: 375.7 kJ/mol 2nd: 2234.3 kJ/mol 3rd: 3400 kJ/mol
Atomic radius	empirical: 265 pm
Covalent radius	244±11 pm
Van der Waals radius	343 pm
Spectral lines of సీజియం
Other properties
Natural occurrence	primordial
Crystal structure	​body-centred cubic (bcc)
Thermal expansion	97 µm/(m⋅K) (at 25 °C)
Thermal conductivity	35.9 W/(m⋅K)
Electrical resistivity	205 nΩ⋅m (at 20 °C)
Magnetic ordering	paramagnetic[5]
Young's modulus	1.7 GPa
Bulk modulus	1.6 GPa
Mohs hardness	0.2
Brinell hardness	0.14 MPa
CAS Number	7440-46-2
History
Naming	from Latin [caesius] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help), sky blue, for its spectral colours.
Discovery	Robert Bunsen and Gustav Kirchhoff (1860)
First isolation	Carl Setterberg (1882)
Isotopes of సీజియం v e
Template:infobox సీజియం isotopes does not exist
Category: సీజియం view talk edit | references

ఆంగ్లంలో సీజియాన్ని రెండు స్పెల్లింగులతో వ్రాస్తారు. Caesium అని IUPAC ప్రామాణికరించింది. కాని అమెరికాలో cesium అనే స్పెల్లింగు అధికం^[7]

సీసియం ఎమిషన్ స్పెక్ట్రమ్ (emission spectrum) లో రెండు నీలి రంగు భాగంలో రెండు ప్రకాశవంతమైన లైనులు, ఎరుపు, పసుపు, ఆకుపచ్చ రంగుల భాగంలో మరి కొన్ని లైనులు ఉంటాయి. ఇది వెండి-బంగారు (silvery gold) రంగులో ఉంటుంది. ఇది మెత్తనిది, సాగదీయడానికి వీలయినది కూడాను (both soft and ductile). అన్ని రసాయన మూలకాలలోను సీసియం అతి తక్కువ అయొనైజేషన్ పొటెన్షియల్ (ionization potential) కలిగి ఉంది.

రేడియో ధార్మికత లేని ఐదు క్షార లోహాలలోను సీసియం భూమిలో అతి తక్కువగా లభించే లోహం. (అన్నింటి కంటే ఫ్రాన్సియం అత్యంత అరుదైనది. ఎందుకంటే ఫ్రాన్సియం చాలా ఎక్కువ రేడియో ధార్మికత కల లోహం కనుక త్వరగా తరిగిపోతుంది. మొత్తం భూగర్భంలో కేవలం 30 గ్రాముల ఫ్రాన్సియం ఉండవచ్చునని ఒకప్పటి అంచనా.^[8] అందుచేత వాస్తవంగా ఫ్రాన్సియం "దాదాపు అసలు లేదు" అనవచ్చును.).

సీజియం హైడ్రాక్సైడ్ (Caesium hydroxide - CsOH) చాలా బలమైన క్షారం. ఇది గాజు తలాన్ని చాలా త్వరగా తినేస్తుంది. అందువలన CsOH అనే పదార్థం "strongest base" అనుకొంటారు. కాని నిజానికి n-butyllithium, sodium amide లాంటివి ఇంకా బలమైన base పదార్ధాలు .

ప్రస్తుతం అధికంగా సీజియం వినియోగం ఆయిల్ పరిశ్రమలో ఉంది. సీజియం ఫార్మేట్‌తో తయారైన ఒక ద్రవాన్ని డ్రిల్లింగ్ ఫ్లూయిడ్‌గా వాడుతారు.^[9][10]

ఇంకా సీజియాన్ని పరమాణు గడియారాలలో (atomic clocks) వాడుతారు. ఈ రకమైన గడియారాలో వేల సంవత్సరాల వ్యవధిలో టైము తేడా కొద్ది సెకండ్లలోపే ఉంటుంది. 1967 మయండి అంతర్జాతీయ కొలమాన విధానం (International System of Measurements) వారి ప్రామాణిక సమయం సీజియం లక్షణాలపైనే ఆధాఱపడి ఉంది. SI నిర్వచనం ప్రకారం ఒక సెకండు అనగా 9,192,631,770 సైకిల్స్ రేడియేషన్ - ఇది ¹³³Cs పరమాణువు యొక్క రెండు హైపర్ ఫైన్ ఎనర్జీ లెవెల్స్కు చెందిన గ్రౌండ్ స్టేట్‌ల మధ్య ట్రాన్సిషన్ కాలానికి సమానం.

ఇవి కూడా చూడండి