Bulgaristan
Güneydoğu Avrupa'da yer alan devlet / From Wikipedia, the free encyclopedia
Bulgaristan (Bulgarca: България, Bılgariya), resmî adıyla Bulgaristan Cumhuriyeti (Bulgarca: Република България, Republika Bılgariya), Balkanlar'da yer alan ülke. Avrupa Birliği’ne tam üyedir. Batıda Sırbistan ve Kuzey Makedonya, doğuda Karadeniz, kuzeyde Romanya, güneyde Yunanistan güneydoğuda Türkiye ile çevrilidir. 110.994 kilometrekarelik yüz ölçümüyle Avrupa'nın en büyük 16. ülkesidir. Balkan, Rodop ve Rila gibi dağlar yüzey şekillerini belirler. Rila Dağı üzerindeki Musala Zirvesi, Doğu Avrupa ve Balkanlar'ın en yüksek doruk noktasıdır. Kuzeydeki Tuna Ovası ve güneydeki Yukarı Trakya Ovası da Bulgaristan'ın alçak ve verimli bölgeleridir.
Bulgaristan | |
|---|---|
 | |
| Başkent ve en büyük şehir | Sofya  |
| Resmî dil(ler) | Bulgarca |
| Etnik gruplar (2011) | [not 1] |
| Demonim | Bulgar |
| Hükûmet | Üniter parlamenter demokrasi cumhuriyeti |
| Rumen Radev | |
• Cumhurbaşkanı Yardımcısı | Iliana Yotova |
• Başbakan | Nikolay Denkov |
| Yasama organı | Ulusal Meclis |
| Tarihçe | |
| 681-1018 | |
| 1185-1422, Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedildi. | |
• Özerklik | 3 Mart 1878 |
• Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlık | 5 Ekim 1908 |
• Mevcut devlet sistemi | 15 Kasım 1990 |
• AB'ye giriş | 1 Ocak 2007 |
| Yüzölçümü | |
• Toplam | 110.994 km2 (105.) |
• Su (%) | 0,3 |
| Nüfus | |
• 2022 tahminî | 6.447.710 (98.) |
• Sayılan | 6.447.710
[3] çok yüksek · 56. |
| Para birimi | Lev (BGN) |
| Zaman dilimi | UTC+2 (DAS) |
| UTC+3 (DAYS) | |
| Trafik akışı | sağ |
| Telefon kodu | +359 |
| İnternet alan adı | .bg |
Resmî site gov.bg | |
Günümüz Bulgaristan topraklarındaki en eski toplumlardan biri, MÖ 6.500 yılına uzanan Neolitik Karanovo kültürüdür. MÖ 6. ila 3. yüzyıllarda bölge Traklar, Persler, Keltler ve Antik Makedonlar arasında bir savaş alanıydı; MS 45 yılında Roma İmparatorluğu tarafından hakimiyet kurulması ile birlikte bölgede siyasi istikrar sağlandı. Roma devletinin dağılmasından sonra çeşitli kavimlerin istilaları yeniden başladı. 6. yüzyılda, bu topraklara Ön Slavlar yerleşti. Yarı göçer bir halk olan Ön Bulgarlar, 7. yüzyılın sonlarında Balkanları fethettiler ve MS 681'de Birinci Bulgar İmparatorluğu'nu kurdular. Kurulan devlet Balkanların çoğuna egemen oldu ve Kiril alfabesini geliştirerek Slav kültürlerini önemli ölçüde etkiledi. Birinci Bulgar İmparatorluğu, Bizans imparatoru II. Basil tarafından işgal edilip dağıldığı 11. yüzyılın başlarına kadar sürdü. 1185'teki başarılı bir Bulgar ayaklanması sonucunda İkinci Bulgar İmparatorluğu kuruldu ve II. İvan Asen (1218-1241) döneminde gücünün zirvesine ulaştı. Çok sayıda yıpratıcı savaş ve feodal çekişmeden sonra, imparatorluk 1396'da dağıldı ve yaklaşık beş yüzyıl boyunca Osmanlı İmparatorluğu egemenliğinde kaldı.
93 Harbi, Üçüncü Bulgar Devleti ve günümüz Bulgaristan devletinin kurulmasına yol açtı. Bundan sonraki yıllarda komşuları ile yaşadığı sorunlar Bulgaristan'ın her iki dünya savaşında da Almanya ile yakınlaşmasına neden olmuştur. Bulgaristan, 1946'da Sovyetler Birliği liderliğindeki Doğu Bloku'nun bir parçası olarak tek partili bir sosyalist devlet hâline geldi. Aralık 1989'da iktidardaki Komünist Parti, 1989 Devrimleri sonucunda çok partili seçimlerin yapılmasına izin verdi ve bu da Bulgaristan'ın demokrasi ve piyasa ekonomisine geçişini sağlamış oldu. Bulgaristan, 1991 yılında demokratik bir anayasanın kabul edilmesinden itibaren yüksek derecede siyasi, idari ve ekonomik merkeziyetçiliğe sahip 28 ilden oluşan bir üniter parlamenter cumhuriyet olmuştur.
Bulgaristan, İnsani Gelişme Endeksi'nde 56. sırada yer alan üst orta gelirli bir ekonomiye sahip gelişmekte olan bir ülkedir. Piyasa ekonomisi, Avrupa İç Piyasası'nın bir parçasıdır ve büyük ölçüde hizmet sektörü ve bunun ardından sanayi - özellikle makine yapımı ve madencilik - ve tarıma dayanmaktadır. Yaygın yolsuzluk önemli bir sosyoekonomik sorundur; Bulgaristan, 2018'de Avrupa Birliği'nde en çok yolsuzluk yapılan ülke oldu. Ülke, ayrıca nüfusun 1990'dan bu yana her yıl azalması sorunu nedeniyle demografik bir krizle karşı karşıya; en çok 1988'de yaklaşık dokuz milyonu gören ülke nüfusu şu anda tahminen yedi milyondur. Bulgaristan, Avrupa Birliği, NATO ve Avrupa Konseyi üyesidir; aynı zamanda AGİT'in kurucu üyesidir ve üç kez Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde yer almıştır.