cover image

Hidrojen

atom numarası 1, simgesi H olan kimyasal element / From Wikipedia, the free encyclopedia

Hidrojen, sembolü H, atom numarası 1 olan kimyasal bir element. Standart sıcaklık ve basınç altında renksiz, kokusuz, metalik olmayan, tatsız, oldukça yanıcı ve H2 olarak bulunan bir diatomik gazdır. 1,00794 g/mol'lük atomik kütlesi ile tüm elementler arasında en hafif olanıdır. Periyodik cetvelin sol üst köşesinde yer alır. Hidrojenin adı, Yunancada "su oluşturan" anlamına gelen ὑδρογόνο'dan (idrogono) kelimesinden gelir.

Quick facts: Görünüş, Standart atom ağırlığı Ar, std(...
Hidrojen, 1H
Hydrogen_discharge_tube.jpg
Pembe renkte parlayan plazma hâlindeki hidrojen
Görünüş renksiz gaz
Standart atom ağırlığı Ar, std(H) [1,00784, 1,00811] geleneksel: 1,008
Periyodik tablodaki yeri


H

Li
– ← hidrojenHe
Atom numarası (Z) 1
Grup 1. grup: H ve alkali metaller
Periyot 1. periyot
Blok  s bloku
Elektron dizilimi 1s1
Kabuk başına elektron 1
Fiziksel özellikler
Faz (SSB'de) Gaz
Erime noktası 13,99 K (−259,16 °C, −434,49 °F)
Kaynama noktası 20,271 K (−252,879 °C, -423,182 °F)
Yoğunluk (SSB'de) 0,08988 g/L
sıvıyken (en'de) 0,07 g/cm3 (katı: 0,0763 g/cm3)[1]
sıvıyken (kn'de) 0,07099 g/cm3
Üçlü nokta 13,8033 K, 7,041 kPa
Kritik nokta 32,938 K, 1,2858 MPa
Erime entalpisi (H2) 0,117 kJ/mol
Molar ısı kapasitesi (H2) 28,836 J/(mol·K)
Buhar basıncı
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
T (K) 15 20
Atom özellikleri
Yükseltgenme durumları -1, +1
Elektronegatiflik Pauling ölçeği: 2,20
İyonlaşma enerjileri
  • 1.: 1312,0 kJ/mol
Kovalent yarıçapı 31±5 pm
Van der Waals yarıçapı 120 pm
Bir spektrum aralığındaki renk çizgileri
Bir spektrum aralığındaki renk çizgileri
Elementin spektrum çizgileri
Diğer özellikleri
Kristal yapı Hekzagonal
Hekzagonal kristal yapısıhidrojen
Ses hızı 1310 m/s (gaz, 27 °C)
Isı iletkenliği 0,1805 W/(m·K)
Manyetik düzen diyamanyetik[2]
Manyetik alınganlık -398×10-6 cm3/mol (298 K)[3]
CAS Numarası

12385-13-6

1333-74-0 (H2)
Tarihi
Keşif Henry Cavendish (1766)[4][5]
Adlandıran Antoine Lavoisier (1783)[6]
Ana izotopları
İzotop Bolluk Yarı ömür (t1/2) Bozunma türü Ürün
1H %99,98 kararlı
2H %0,02 kararlı
3H eser miktarda 12,32 y β- 3He
Close

Hidrojen, evrenin kütlesinin %75'ini oluşturan ve evrende en çok bulunan elementtir.[7] Ana hatta bulunan yıldızların çoğunluğu, plazma hâlinde olan hidrojenden oluşur. Elementel hidrojen Dünya'da az bulunur. Endüstride metan gibi hidrokarbonlardan üretilebildiği gibi, pahalı olsa da suyun elektrolizinden de üretilebilir.

Hidrojenin en yaygın doğal izotopu, nötronsuz protiyumdur. Hidrojen pek çok elementle bileşik oluşturabilir. Ayrıca suda ve pek çok organik molekülde bulunduğundan önemlidir. Suda çözünen moleküller arasındaki asit - baz tepkimelerinde önemli rol oynar.

Schrödinger denkleminin analitik olarak çözülebildiği tek nötral molekül olduğu için, hidrojen atomunun enerji basamakları ve bağ özellikleri, kuantum mekaniğinin gelişmesinde önemli rol oynamıştır.