cover image

Hidrojen

Atom numarası 1, simgesi H olan kimyasal element / From Wikipedia, the free encyclopedia

Hidrojen, sembolü H, atom numarası 1 olan kimyasal bir element. Standart sıcaklık ve basınç altında renksiz, kokusuz, metalik olmayan, tatsız, oldukça yanıcı ve H2 olarak bulunan bir diatomik gazdır. 1,00794 g/mol'lük atomik kütlesi ile tüm elementler arasında en hafif olanıdır. Periyodik cetvelin sol üst köşesinde yer alır. Hidrojenin adı, Yunancada "su oluşturan" anlamına gelen ὑδρογόνο'dan (idrogono) kelimesinden gelir.

Quick facts: Görünüş, Standart atom ağırlığı Ar, std(...
Hidrojen, 1H
Hydrogen_discharge_tube.jpg
Pembe renkte parlayan plazma hâlindeki hidrojen
Görünüşrenksiz gaz
Standart atom ağırlığı Ar, std(H)[1,00784, 1,00811] geleneksel: 1,008
Periyodik tablodaki yeri


H

Li
– ← hidrojenHe
Atom numarası (Z)1
Grup1. grup: H ve alkali metaller
Periyot1. periyot
Blok s bloku
Elektron dizilimi1s1
Kabuk başına elektron1
Fiziksel özellikler
Faz (SSB'de)Gaz
Erime noktası13,99 K (−259,16 °C, −434,49 °F)
Kaynama noktası20,271 K (−252,879 °C, -423,182 °F)
Yoğunluk (SSB'de)0,08988 g/L
sıvıyken (en'de)0,07 g/cm3 (katı: 0,0763 g/cm3)[1]
sıvıyken (kn'de)0,07099 g/cm3
Üçlü nokta13,8033 K, 7,041 kPa
Kritik nokta32,938 K, 1,2858 MPa
Erime entalpisi(H2) 0,117 kJ/mol
Molar ısı kapasitesi(H2) 28,836 J/(mol·K)
Buhar basıncı
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
T (K) 15 20
Atom özellikleri
Yükseltgenme durumları-1, +1
ElektronegatiflikPauling ölçeği: 2,20
İyonlaşma enerjileri
  • 1.: 1312,0 kJ/mol
Kovalent yarıçapı31±5 pm
Van der Waals yarıçapı120 pm
Bir spektrum aralığındaki renk çizgileri
Bir spektrum aralığındaki renk çizgileri
Elementin spektrum çizgileri
Diğer özellikleri
Kristal yapı Hekzagonal
Hekzagonal kristal yapısıhidrojen
Ses hızı1310 m/s (gaz, 27 °C)
Isı iletkenliği0,1805 W/(m·K)
Manyetik düzendiyamanyetik[2]
Manyetik alınganlık-3,98×10-6 cm3/mol (298 K)[3]
CAS Numarası12385-13-6 1333-74-0 (H2)
Tarihi
KeşifHenry Cavendish (1766)[4][5]
AdlandıranAntoine Lavoisier (1783)[6]
Ana izotopları
İzotop Bolluk Yarı ömür (t1/2) Bozunma türü Ürün
1H %99,98 kararlı
2H %0,02 kararlı
3H eser miktarda 12,32 y β- 3He
Close

Hidrojen, evrenin kütlesinin %75'ini oluşturan ve evrende en çok bulunan elementtir.[7] Ana hatta bulunan yıldızların çoğunluğu, plazma hâlinde olan hidrojenden oluşur. Elementel hidrojen Dünya'da az bulunur. Endüstride metan gibi hidrokarbonlardan üretilebildiği gibi, pahalı olsa da suyun elektrolizinden de üretilebilir.

Hidrojenin en yaygın doğal izotopu, nötronsuz protiyumdur. Hidrojen pek çok elementle bileşik oluşturabilir. Ayrıca suda ve pek çok organik molekülde bulunduğundan önemlidir. Suda çözünen moleküller arasındaki asit - baz tepkimelerinde önemli rol oynar.

Schrödinger denkleminin analitik olarak çözülebildiği tek nötral molekül olduğu için, hidrojen atomunun enerji basamakları ve bağ özellikleri, kuantum mekaniğinin gelişmesinde önemli rol oynamıştır.