2014 - Wikiwand

2014 (MMXIV) pazar günü başlayan yıl. 21. yüzyılın ve 3. milenyumun 14. yılı.

Pratik Bilgiler Binyıllar:, Yüzyıllar: ...

Binyıllar:	3. binyıl
Yüzyıllar:	20. yüzyıl 21. yüzyıl 22. yüzyıl
Onyıllar:	1990'lar 2000'ler 2010'lar 2020'ler 2030'lar
Yıllar:	2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Pratik Bilgiler

Çeşitli takvimlerde 2014
Miladi	2014 MMXIV
Ab urbe condita	2767
Asur	6764
Bahâî	170 – 171
Bengal	1421
Berberi	2964
Birmanya	1376
Bizans	7522 – 7523
Budist	2558
Discordian	3180
Ermeni	1463 ԹՎ ՌՆԿԳ
Etiyopya	2006 – 2007
Fransız cumhuriyetçi	222 – 223
Hicrî	1435 – 1436
Hint
- Kali Yuga	5115 – 5116
- Shaka Samvat	1936 – 1937
- Vikram Samvat	2070 – 2071
Holosen takvimi	12014
İbrani	5774 – 5775
İran	1392 – 1 BP – MÖ 1393 BP
Juche	103
Kıpti	1730 – 1731
Kore	4347
Tayland güneş	2557
Unix zaman	1388534400 – 1420070399
g t d

2014; Uluslararası Kristalografi Yılı, Uluslararası Aile Çiftçiliği Yılı, Uluslararası Küçük Ada Gelişmekte Olan Ülkeler Yılı ve Filistin Halkıyla Uluslararası Dayanışma Yılı ilan edilmiştir.^[1]

Remove ads

Olaylar

Ocak

1 Ocak - Litvanya Euro kullanımını kabul ederek Euro bölgesine giren 18. ülke oldu.^[2]
5 Ocak - ilk Hindistan yapımı GSLV Mk.II D5'te iletişim uydusu GSAT-14 uzaya fırlatıldı.

Şubat

Şubat - Batı Afrika Ebola virüsü salgını başladı. Salgın boyunca virüs en az 28.616 kişiye bulaştı ve en az 11.310 kişiyi öldürdü.^[3]^[4]
7-23 Şubat - 2014 Kış Olimpiyatları Rusya'nın Soçi şehrinde başladı.^[5] Slopestyle etkinlikleri de ilk kez oynandı.
13 Şubat - Belçika, dünyada her yaşta ölümcül hastalığa sahip hastalar için ötanaziyi yasallaştıran ilk ülke oldu.^[6]
22 Şubat - Onur Devrimi: Verkhovna Rada (Ukrayna Yüksek Şûrası), başkent Kiev'de günlerce süren sivil kargaşanın ardından yaklaşık 100 kişinin ölümüne neden olan Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç'in görevden alınmasını ve yerine Oleksandr Turçinov'un getirilmesini oyladı.^[7]

Mart

5 Mart - Venezuela devlet başkanı Nicolás Maduro, Panama'yı Venezuela hükûmetine karşı bir komploya karışmakla suçlayarak ülkenin Panama ile olan diplomatik ve siyasi ilişkilerini durdurdu.^[8]
8 Mart - Kuala Lumpur'dan Pekin'e yapılan Malaysia Airlines'ın 370 sefer sayılı uçuşu sırasında Boeing 777 tipi yolcu uçağı, 239 kişiyle birlikte Tayland Körfezi üzerinde kayboldu. Uçağın Hint Okyanusu'na düştüğü tahmin edilmektedir.^[9]
16 Mart - Kırım statüsü referandumu: Kırım Yarımadası'nın statüsü konusunda referandum yapıldı.^[10]
21 Mart - Rusya devlet başkanı Vladimir Putin'in süreci sonlandıran bir yasa tasarısını imzalamasının ardından Kırım'ı resmen ilhak etti.^[11]
24 Mart - Acil bir toplantı sırasında, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri, İtalya, Almanya, Fransa, Japonya ve Kanada, Kırım'ı Ukrayna'nın uluslararası sınırları içinde tanıdı ve Kırım referandumunun geçerliliğini reddetti.^[12] Bunlara ek olarak Rusya'nın G8 üyeliğini geçici olarak askıya aldı.^[13]
31 Mart - Birleşmiş Milletler Uluslararası Adalet Divanı, Japonya'nın Antarktika balina avcılığı programının bilimsel değil ticari olduğuna hükmetti ve avcılık faaliyetlerini yasakladı.^[14]

Nisan

7 Nisan - Donetsk Halk Cumhuriyeti, Ukrayna'dan tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti.^[15]
8 Nisan - Microsoft, Windows XP için genişletilmiş desteğini sona erdirdi. Böylece işletim sisteminin resmî desteği 12 yıl sonra sona erdi.
10 Nisan - 2014 Kırım krizine yanıt olarak, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM), Rusya'nın oy haklarını geçici olarak askıya alma kararı aldı.^[16]
14 Nisan - Chibok okul rehine krizi: Nijerya'da tahminen 276 kişi okuldan kaçırılarak rehin alındı.^[17]
16 Nisan - Sewol faciası: Güney Kore bayraklı MV Sewol, alabora oldu ve battı. Kazada çoğu lise öğrencisi 304 kişi öldü.^[18]
27 Nisan - Katolik Kilisesi aynı anda XXIII. Ioannes ve II. Ioannes Paulus'u aziz ilan etti.^[19]
28 Nisan - Amerika Birleşik Devletleri başkanı Barack Obama'nın Rusya'ya yönelik yeni ekonomik yaptırımları, Rusya devlet başkanı Vladimir Putin'e yakın şirket ve kişileri hedef alarak yürürlüğe girdi.^[20]

Mayıs

5 Mayıs
- Dünya Sağlık Örgütü, çocuk felcinin en az 10 ülkede yayılmasını dünya çapında büyük bir sağlık acil durumu olarak tanımladı.^[21]
- Boko Haram, Nijerya'da Gamboru Ngala'ya gece düzenlediği saldırıda yaklaşık 300 kişiyi öldürdü.^[22]
- 6-10 Mayıs - 2014 Eurovision Şarkı Yarışması, Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da gerçekleşti. Yarışmayı Rise Like a Phoenix şarkısıyla Avusturyalı Conchita Wurst kazandı.
12 Mayıs - Lugansk Halk Cumhuriyeti, Ukrayna'dan tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti.^[23]
13 Mayıs - Türkiye'nin Manisa iline bağlı Soma ilçesindeki bir maden ocağında çıkan yangın sonucunda 301 maden işçisi öldü.^[24]
14 Mayıs - Güney Kore Birleşme Bakanlığı, Kuzey Kore'nin başkenti Pyongyang'da yirmi üç katlı bir apartman çöktüğünü ve 490'dan fazla ölünün olduğunu tahmin ettiklerini raporladı.
20 Mayıs - 2014 Jos saldırıları: Nijerya'nın Jos şehrinde teröristlerce düzenlenen bombalı saldırılarda 118 kişi öldü.
22 Mayıs
- 2014 Tayland askerî darbesi: Tayland Kraliyet Ordusu, Tayland'daki siyasi huzursuzluğu çözememesinin ardından Niwatthamrong Boonsongpaisan'ın geçici hükûmetini devirdi.^[25]
- Mayıs 2014 Urumçi saldırısı: Çin'deki Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin başkenti olan Urumçi'de meydana gelen terör saldırısında 43 kişi öldü, 90'dan fazla kişi yaralandı.
- Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Lugansk Halk Cumhuriyeti, Halk Cumhuriyetleri Birliği olarak da adlandırılan Novorossiya Federal Devleti'nin kuruluşunu ilan etti.^[26]
26 Mayıs - Narendra Modi, Hindistan'ın 14. başbakanı olarak Manmohan Singh'in yerini aldı.

Haziran

5 Haziran - Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD, IŞİD veya DEAŞ olarak da bilinir) olarak adlandıran Sünni bir militan grup, Irak'ın başkenti Bağdat'ı ele geçirmek ve Başbakan liderliğindeki Şii hükûmeti devirmek amacıyla Kuzey Irak üzerinden bir saldırı başlattı.^[27]
12 Haziran - 13 Temmuz - 2014 FIFA Dünya Kupası Brezilya'da başladı.^[28] Kupayı Almanya kazandı.^[29]
12 Haziran - Irak'taki Camp Speicher katliamında IŞİD, 1.566 Şii Irak Hava Kuvvetleri askeri öğrencisini öldürdü. Bu, tarihin en kanlı ikinci terör saldırısı ve IŞİD tarafından gerçekleştirilen en kanlı saldırı olarak kayıtlara geçti.^[30]
13 Haziran - Irak ve Şam İslam Devleti'ne karşı yapılan askerî müdahaleler başladı.^[31]
14 Haziran - Katolik Kilisesi, Doğu Katolik Kiliseleri diasporasındaki din adamlarının evliliğine ilişkin kısıtlamaları kaldırdı.^[32]
19 Haziran - VI. Felipe, babası I. Juan Carlos'un tahttan çekilmesi üzerine yeni İspanya Kralı oldu.
29 Haziran - Irak ve Şam İslam Devleti kendisini halife ilan etti.^[33]

Temmuz

8 Temmuz - 2014 FIFA Dünya Kupası'nın ev sahibi Brezilya, yarı finalde Almanya'ya 7-1 mağlup oldu.
8 Temmuz - 26 Ağustos - Haziran ayında üç İsrailli gencin kaçırılıp öldürülmesi ve Temmuz ayında bir Filistinli gencin intikam cinayetinin ardından İsrail ile Hamas arasında artan gerilimin ortasında, İsrail sayısız füze saldırısıyla başlayarak Hamas kontrolündeki Gazze Şeridi'ne karşı Koruyucu Hat Operasyonu'nu başlattı.^[34] Yedi hafta süren çatışmalarda 2.100 Filistinli ve 71 İsrailli öldü.
17 Temmuz - Malaysia Airlines'ın 17 sefer sayılı uçuşunu yapan Boeing 777 tipi yolcu uçağı, bir füze tarafından vurulduktan sonra Doğu Ukrayna'da düştü. Uçaktaki 298 kişinin tamamı öldü.^[35]
21 Temmuz - Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Malaysia Airlines'ın 17 sefer sayılı uçuşunun füze ile düşürülmesine yanıt olarak 2166 sayılı Kararı kabul etti.
23 Temmuz - 3 Ağustos - 2014 İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları, İskoçya'nın başkenti Glasgow'da başladı.
24 Temmuz - Air Algérie'nin 5017 sefer sayılı uçuşunu yapan bir McDonnell Douglas MD-80/MD-90, Mali'de düştü. Uçaktaki 116 kişinin tamamı öldü.^[36]
28 Temmuz - Birinci Dünya Savaşı'nın (Avusturya-Macaristan'ın Sırbistan'a savaş ilan etmesinin) 100. yıl dönümü.

Ağustos

3 Ağustos - Sincar katliamı, Irak'ın Sincar şehrinde 4.000'den fazla Yezîdî'nin katledilmesiyle sonuçlanan IŞİD saldırılarının başlangıcı.
7 Ağustos - Kızıl Kmerler liderleri Nuon Chea ve Khieu Samphan, insanlığa karşı suç işlemekten suçlu bulundu ve Kızıl Kmerler Mahkemesi tarafından ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.^[37]
8 Ağustos - Amerikan liderliğindeki Irak müdahalesi: ABD ordusu, IŞİD militanlarının akınını durdurmak için Kuzey Irak'ta bir hava müdahalesi başlattı.^[38]
9 Ağustos - Afro-Amerikalı Michael Brown'ın bir polis memuru tarafından vurulması, Ferguson, Missouri'de isyanları tetikledi.^[39]^[40]

Eylül

18 Eylül - 2014 İskoçya bağımsızlık referandumundan, İskoçya'nın Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etmesi sonucu çıktı.^[41]^[42]
22 Eylül - Amerika Birleşik Devletleri ve birkaç Arap ülke ortaklığıyla Suriye'de hava saldırısı başladı.^[43]^[44]
24 Eylül - Hindistan Uzay Araştırmaları Örgütü tarafından 5 Kasım 2013'te fırlatılan ve halk arasında Mangalyaan olarak bilinen Mars Orbiter Mission, Mars yörüngesine ulaşarak Hindistan'ı Mars'a başarıyla ulaşan ilk Asya ülkesi haline getirdi.
26 Eylül - 13-15 Ekim tarihleri arasında Cape Town'da düzenlenecek olan 2014 Nobel Barış Ödülü Sahipleri Dünya Zirvesi, Güney Afrika hükûmeti tarafından 14. Dalay Lama'ya üçüncü kez vize reddini protesto etmek için Nobel Ödülü sahiplerinin boykot edilmesinin ardından askıya alındı.^[45]^[46]
28 Eylül - Hong Kong protestoları: Benny Tai Yiu-ting, Hong Kong'un hükûmet merkezi binlerce protestocu tarafından işgal edilirken Occupy Central'ın başlatıldığını duyurdu.

Ekim

3 Ekim - Stefan Löfven, İsveç başbakanı olarak Fredrik Reinfeldt'in yerini aldı.
7 Ekim - Arrowverse, The Flash'ın (2014 TV dizisi) pilot bölümünün ilk bölümü yayınlandı.
19 Ekim - Roma Katolik Kilisesi, VI. Paulus'u aziz ilan etti.
20 Ekim - Joko Widodo, Endonezya'nın 7. Cumhurbaşkanı olarak göreve başladı.^[47]
24 Ekim - Amerikalı bir bilgisayar bilimcisi olan Alan Eustace, Amerika Birleşik Devletleri'nin Roswell, New Mexico şehri üzerinde 135.908 fit (41.425 km) yüksekten en yüksek ve en uzun serbest düşüşle dünya rekorunu kırdı ve rekor bir uzay dalışı sırasında herhangi bir makine yardımı olmadan ses bariyerini kırdı.^[48]^[49]
31 Ekim - Uzun zamandır Burkina Faso Devlet başkanı olan Blaise Compaoré, cumhurbaşkanlığı süre sınırlarını kaldırma girişimlerine tepki olarak başlayan protestoların ardından istifa etti.^[50]

Kasım

2 Kasım - Hükûmetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), Beşinci Değerlendirme Raporunun son bölümünü yayınlayarak, dünyanın küresel CO₂ emisyonlarından kaynaklanan "ciddi, yaygın ve geri döndürülemez" zararlarla karşı karşıya olduğu konusunda uyardı.^[51]
3 Kasım - Batı Yarımküre'deki en yüksek bina olan New York'taki One World Trade Center açıldı.
10 Kasım - Kenny Veach kayboldu.
12 Kasım - Mürettebatsız Rosetta uzay aracının Philae sondası, tarihte ilk kez bir uzay aracının böyle bir nesneye iniş yaptığı Comet 67P'ye başarıyla indi.^[52]

Aralık

3 Aralık - Japon uzay ajansı JAXA, kaya örnekleri toplamak için Ryugu'ya altı yıllık bir gidiş-dönüş görevinde Tanegashima Uzay Merkezi'nden mürettebatsız uzay sondası Hayabusa 2'yi fırlattı.
16 Aralık - 2014 Peşaver okul katliamı: Pakistan Talibanı, Pakistan'ın Peşaver şehrindeki bir askeri okula düzenlediği silahlı saldırıda çoğu öğrenci olmak üzere en az 145 kişi öldü.^[53]
17 Aralık - ABD Başkanı Barack Obama, Amerika Birleşik Devletleri ile Küba arasındaki normal diplomatik ilişkilerin yeniden başladığını duyurdu.^[54]
28 Aralık - Endonezya'nın Surabaya şehrinden Singapur'a giden Indonesia AirAsia'nın 8501 sefer sayılı uçuşunun Borneo'nun hemen güneybatısındaki Cava Denizi'ne düşmesi sonucu uçaktaki 162 kişinin tamamı öldü.^[55]

Remove ads

Doğumlar