Гәнсу

Гәнсу́ (кыт. 甘肃; пиньинь Gānsù) — Кытай Халык Җөмһүриятенең төньяк-көнбатыш өлешендәге провинция.

Гәнсу
каз. Ганьсу уйг. گەنسۇ ئۆلكىسى
Нигезләнү датасы	1929
Рәсми исем	甘肃省, گەنسۇ ئۆلكىسى һәм провинция Ганьсу
Дәүләт	Кытай
Башкала	Ланьчжоу[d]
Административ-территориаль берәмлек	Кытай
Сәгать поясы	UTC+08:00
Геомәгълүматлар	Data:China/Gansu.map
Иң югары ноктасы	Altun Shan[d]
Фирка сәркәтибе	Линь До[d], Инь Хун[d], Ван Саньюнь[d], Лу Хао[d], Су Жун[d], Сун Чжаосу[d], Sun Ying[d], Yan Haiwang[d], Li Ziqi[d], Feng Jixin[d], Сун Пин[d], Xian Henghan[d], Hu Jizong[d], Ваң Фың, Zhang Zhongliang[d], Zhang Desheng[d] һәм Ху Чаншэн[d]
Башкарма хакимият башлыгы	Жэнь Чжэньхэ[d]
Канунбирү органы	Q97348031?[1]
Халык саны	25 575 254 (2010), 25 019 831 (2020)[2]
Административ бүленеше	Ланьчжоу[d], Цзиньчан[d], Байинь[d], Тяньшуй[d], Увэй[d], Чжанъе[d], Пинлян[d], Цзюцюань[d], Цинъян[d], Динси[d], Луннань[d], Линься-Хуэйский автономный округ[d] һәм Ганьнань-Тибетский автономный округ[d]
Номиналь тулаем эчке продукт	901 670 000 000 ¥[3]
Кардәш шәһәр	Акита (префектура)
Нәрсә белән чиктәш	Шеңҗан-Уйгыр автономияле районы, Эчке Монголия, Чиңхәй, Сычуань, Шэньси провинциясе[d] һәм Ниңчә-Хуэй автономияле районы
Алыштырган	Ганьсу[d]
Кулланылган тел	Байма[d], Choni[d], Southern Mongolian[d], цзинь[d], амдо[d], казакъ теле, уйгыр теле, дунсянский язык[d], баоаньский язык[d], Көнчыгыш югур теле, Сары уйгыр теле, Салар теле һәм Монгорский язык[d]
Мәйдан	454 000 км²
Рәсми веб-сайт	gansu.gov.cn
Феноменның икътисады	economy of Gansu[d]
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме	[d]
Гәнсу Викиҗыентыкта

Башкаласы — Ләнҗу шәһәре.

География

Рельефы таулы. Климаты континенталь. Еллык явымнар саны 150—400 мм, көньяк-көнчыгышта 600 миллиметргача. Зур өлешен тау даласы һәм тау чүле ландшафтлары алып тора.

Тарих

Гәнсу территориясе кытайлылар тарфыннан б.э.к. 3—2 гасырларда басып алынган. Провинция буларак 13 гасырда Чиңюән, Линҗао һәм Фын өлкәләрнең берләшүдән барлыкка килгән. Провинциянең көньягы аша Хуанхэ (кытай теленнән "сары елга") елгасы ага.

Халык

1964	1982	1990	2000	2010
12 630 569	19 569 261	22 371 141	25 121 191	25 575 263

Милли состав (2010): кытайлар — 23 164 817 кеше (90,58%), хуэй — 125 864 кеше (14,92%), дуңшаңнар — 546 255 кеше (2,14%), тибетлылар — 488 359 кеше (1,91%).

Шуның өстенә, җанисәп провинциядә 18 татарны теркәлгән.^[4]

Административ бүленеш

Харита	#	Исем	Кытайча Пиньинь	Халык саны (2010)
	— Шәһәр бүлгеләре —
	1	Җучүән	酒泉市 Jiǔquán Shì	1,095,947
	2	Җәюгүән	嘉峪关市 Jiāyùguān Shì	231,853
	3	Җаңъе	张掖市 Zhāngyè Shì	1,199,515
	4	Җинчаң	金昌市 Jīnchāng Shì	464,050
	5	Увей	武威市 Wǔwēi Shì	1,815,054
	6	Бәйин	白银市 Báiyín Shì	1,708,751
	7	Ләнҗу (башкала)	兰州市 Lánzhōu Shì	3,616,163
	10	Диңчи	定西市 Dìngxī Shì	2,698,622
	11	Луңнән	陇南市 Lǒngnán Shì	2,567,718
	12	Тиәншүй	天水市 Tiānshuǐ Shì	3,262,548
	13	Пиңлияң	平凉市 Píngliàng Shì	2,068,033
	14	Чиңьяң	庆阳市 Qìngyáng Shì	2,211,191
	— Мөхтәри бүлгеләр —
	8	Линчия хуэй мөхтәри округы	临夏回族自治州 Línxià Huízú Zìzhìzhōu	1,946,677
	9	Гәннән тибет мөхтәри округы	甘南藏族自治州 Gānnán Zāngzú Zìzhìzhōu	689,132

Икътисад

Гәнсу, нигездә, игенчелек районы. Хуаңхе елгасының югары агымында ясалма сугару борынгылыктан таралган булган.

Бодай, тары, гаолян, кукуруз, арпа, шикәр чөгендере, тәмәке, мамык үстерәләр. Терелекчелек үсеш алган (сарык, МЭТ, як, дөя, елкы). Юймин тирәсендә нефть чигарыла һәм эшкәртелә. Ташкүмер, бакыр вә тимер мәгъдәннәре казып чыгарыла. Химия һәм металл эшкәртү сәнәгате эшханәләре бар.