Валеры Славук

Валеры Пятровіч Славук (нар. 1947, Коханаў, Талачынскі раён, Віцебская вобласьць, цяпер Беларусь) — беларускі кніжны графік-ілюстратар.

Валеры Славук
2015 год
Імя пры нараджэньні	Валеры Пятровіч Славук
Дата нараджэньня	17 красавіка 1947 (78 гадоў)
Месца нараджэньня	Коханаў, Талачынскі раён, Віцебская вобласьць, Беларуская ССР, Савецкі Саюз
Адукацыя	Беларускі дзяржаўны тэатральна-мастацкі інстытут (1977)
Месца вучобы	Беларускі дзяржаўны тэатральна-мастацкі інстытут
Занятак	кніжная графіка
Навуковая сфэра	малярства[1] і афармленьне кнігі[d][1]
Жанры	кніжная ілюстрацыя[d]
Плынь	рамантызм
Працы	ілюстрацыі кніг казак «Людзей слухай, а свой розум май» (1988) і «Залаты птах» (1993), «Шляхціц Завальня» (1990) і «Вядзьмар, якi рабiўся ваўком», казкі «Лятучы цмок» (1995) і нізка «Псэўдазоалёгія»
Пад уплывам	Васіль Пятровіч Шаранговіч
Уплыў на	Надзея Макеева[2]
Узнагароды	Дзяржаўная прэмія Беларусі (2001), прэмія «Залаты фаліянт» (2008), прэмія Фэдэрацыі прафсаюзаў Беларусі, спэцыяльная прэмія прэзыдэнта Беларусі (2017), прэмія Цёткі (2021) Мэдаль Францішка Скарыны Мэдаль «За працоўныя заслугі»
Валеры Славук у Вікісховішчы

Заслужаны дзяяч мастацтваў Беларусі (2015). Ляўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі (2001), прэміі «Залаты фаліянт» (2008), спэцыяльнай прэміі прэзыдэнта Беларусі (2017), прэміі Фэдэрацыі прафсаюзаў Беларусі^[3] і прэміі Цёткі (2021) ў намінацыі «Найлепшае мастацкае афармленьне» за аздабленьне зборніка казак «Вядзьмар, якi рабiўся ваўком». Сябра Беларускага саюзу мастакоў (1981)^[4]. Прафэсар (2009) катэдры графікі Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў^[5]. Належаў да плыні мастакоў-рамантыкаў^[6].

Жыцьцяпіс

У 1977 годзе скончыў Беларускі дзяржаўны тэатральна-мастацкі інстытут паводле спэцыяльнасьці «кніжная графіка», на якую быў пры конкурс 7 чалавек на месца пры паступленьні. Навучаўся ў графіка Васіля Пятровіча Шаранговіча. У 1980—1990-я гады рабіў малюнкі на тэму міталёгіі, фантасмагорыі і фантастыкі, такія як «Пераможца» і «На дрэвах», «Гнёзды» і «Дрэва для вогнішча». Падрабязна прамалёўваў забаўных і мілых пачвараў. Усе тагачасныя графічныя аркушы былі ў выглядзе такой друкаванай графікі, як афорт, акватынта і шаўкаграфія. У 1991 годзе стварыў афорт «Шлях», на якім нямоглыя старэчы брыдуць у навакольлі засохлых дрэваў з драпежнымі птушкамі і кажанамі. У 1997 годзе пачаў выкладаць у Беларуская дзяржаўнай акадэміі мастацтваў. У 2000-я гады стаў перадаваць у малюнках эстэтыку прыроды, сымвалізму і мэтафары. Адпаведнымі творамі былі «Раніца», нізка «Псэўдазоалёгія», «Дзіцячы сад», «Восеньскі сон» і «Маленькія сьнежныя людзі», «Адпачынак» і «Рыбная лоўля». Сярод іншага, на малюнку тушшу «Дыялёг» намаляваў 2-х людзей, якія размаўляюць седзячы ў атачэньні катоў і 12 сабакаў^[5].

У 2008 годзе стаў ляўрэатам прэміі «Залаты фаліянт» ў намінацыі «Найлепшы майстар» Нацыянальнага конкурсу «Мастацтва кнігі»^[7]. 21 траўня 2009 году быў уганараваны мэдалём «За працоўныя заслугі»^[8]. У 2010-м атрымаў дыплём 1-й ступені Міжнароднага конкурсу «Мастацтва кнігі», а таксама быў ўзнагароджаны 2-ма мэдалямі: Францішка Скарыны і «За заслугі ў выяўленчым мастацтве» Беларускага саюзу мастакоў^[7]. У лютым—сакавіку 2014 году зладзіў у менскім Музэі сучаснага выяўленчага мастацтва выставу больш як 30 сваіх твораў з 1980-х да 2012 году^[5]. У кастрычніку 2015 году атрымаў ганаровую годнасьць заслужанага дзеяча мастацтваў Беларусі. У 2017-м за правядзеньне выставы «Плянэта Славук» атрымаў адмысловую прэмію прэзыдэнта Беларусі дзеячам культуры^[5]. У 2019 годзе выдаў каляровы альбом на 141 старонку^[9].

Творчасьць

На восеньскім салёне ў Палацы мастацтваў з калекцыянэрам Алегам Судлянковым (зьлева; Менск, 2015 год)

Валеры Славук працаваў у кніжнай і станковай графіцы. Яго творчасьці была ўласьцівая контурнасьць выявы, мадэляваньне аб'ёмаў дробнымі штрыхамі, гратэскавасьць і іранічнае шаржаваньне постацяў. Для станковых твораў былі ўласьцівыя адыход ад дакладнасьці сюжэтнага дзеяньня і абагульненьне вобразнай шматграннасьці зьместу, падрабязнае адлюстраваньне прадметаў побыту і навакольнага асяродзьдзя: «Белы кот» (1995), «Начны візыт» і «Дарога» (1996), «Аднарог» і «Прыцемкі» (1997), «Запаволены рух», «Эдэм» і «Ператварэньне» (1998). Кніжная графіка вызначалася абвостраным успрыманьнем літаратурнага тэксту, пачуцьцёвым і глыбокім выяўленьнем характараў постацяў і своеасаблівасьцяў сюжэту: народныя казкі «Ўдовін сын» (1977—1980), «Піліпка-сынок» і «Курачка Раба» (1983), «Людзей слухай, а свой розум май» (1988), «Алёнка» (1989) і «Залаты птах» (1993), казка «Лятучы цмок» Уладзімера Ягоўдзіка (1995), кнігі «Касмалёт» Міколы Ганчарова (1979) і «Ад рэчыва да сутнасьці» Кірыла Шарыкава (1982), «Шляхціц Завальня» Яна Баршчэўскага (1990) і «Вясна ўвосень» Уладзімера Караткевіча (2000)^[10]

Яго творы захоўвалі Нацыянальны мастацкі музэй Беларусі і Беларускі саюз мастакоў, прыватныя зьбіральнікі мастацтва і музэі Аўстрыі, Італіі і Нямеччыны. Творчасьць пераважна тычылася беларускай і агульнаславянскай міталёгіі^[7]. У чэрвені 2017 году ў Палацы мастацтваў Менску Валеры Славук зладзіў выставу да свайго 70-годзьдзя, дзе сярод іншых выставіў ілюстрацы да кніг «Айвэнга» Ўолтэра Скота, «Чорны млын» Юрыя Брэзана, «Шляхціч Завальня» Яна Баршчэўскага, «Вясна ўвосень» Уладзімера Караткевіча, да беларускіх народных казак «Удовін сын» і «Алёнка», да кнігі казак «Цудоўны сьвет»^[11]. У 2019 годзе на падставе ілюстрацыі Славука «Жалезны чалавек» вырабілі набор аднайменных дызайнэрскіх кофтаў^[12].

У дзень атрыманьня ганаровай годнасьці заслужанага дзеяча мастацтваў Беларусі зь Ільвом Алімавым (2015 год)

У красавіку 2020 году Антон Брыль выдаў зборнік 30 беларускіх чарадзейных казак «Вядзьмар, якi рабiўся ваўком», які аздобіў Валеры Славук^[13]. Пагатоў, Славук стварыш вобразы Злыдня, Зьніча і Дзікіх людзей за 30 гадоў да таго^[14]. 14 кастрычніка 2021 году Беларускі ПЭН-цэнтар і Саюз беларускіх пісьменьнікаў прысудзілі Славуку прэмію Цёткі ў намінацыі «Найлепшае мастацкае афармленьне» за аздабленьне зборніка казак «Вядзьмар, якi рабiўся ваўком»^[15]. 7 красавіка 2022 году ў мэсэнджэры «Вайбэр» разьмясьцілі набор «Беларускія міты» налепак на падставе твораў Славука^[16].