Каханавічы

Каха́навічы^[1] — вёска ў Беларусі, каля ракі Бярозаўкі. Цэнтар сельсавету Дрысенскага раёну Віцебскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 575 чалавек. Знаходзяцца за 20 км на паўночны ўсход ад Дрысы, на скрыжаваньні аўтамабільных дарог на Дрысу, Расоны, граніцу з Расеяй.

Каханавічы лац. Kachanavičy
Палац Храпавіцкіх, 1910 г.
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Віцебская
Раён:	Дрысенскі
Сельсавет:	Каханавіцкі
Насельніцтва:	575 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 2151
Паштовы індэкс:	211625
СААТА:	2210847066
Нумарны знак:	2
Геаграфічныя каардынаты:	55°52′11″ пн. ш. 28°7′51″ у. д.
Каханавічы на мапе Беларусі ± Каханавічы Каханавічы
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Каханавічы — даўняе мястэчка гістарычнай Полаччыны. Да нашага часу тут захаваліся рэшткі палацава-паркавага комплексу Храпавіцкіх, помніка архітэктуры XIX ст. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаўся палац Храпавіцкіх.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Упершыню Каханавічы ўпамінаюцца ў XVII стагодзьдзі як уладаньне Лавейкаў. Паселішча ўваходзіла ў склад Полацкага ваяводзтва.

Каля 1628 году Крыстына Лавейка выйшла замуж за Яўстаха Храпавіцкага. Пазьней Каханавічы перайшлі да Навачынскіх. У 1694 годзе Флярыян і Эва Навачынскія фундавалі тут царкву Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла. Па 1710 годзе іхная адзіная дачка Мар’яна выйшла замуж за Аляксандра Рудаміну-Дусяцкага. Апошні прадаў Каханавічы Дамініку Храпавіцкаму. Ад Дамініка маёнтак перайшоў да ягонага сына Яўстаха, які разам з сваёй маці Ружай з Рыпінскіх у 1750 годзе збудаваў тут новую царкву на месцы старой.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Каханавічы апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Дрысенскім павеце Віцебскай губэрні. Мястэчка знаходзілася ў валоданьні Храпавіцкіх. У 1823 годзе Яўстах Храпавіцкі збудаваў тут рымска-каталіцкую капліцу Маці Божай. У 2-й палове XIX ст. у Каханавічах было 26 двароў, працавалі лякарня і школа.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Каханавічы занялі войскі Нямецкай імпэрыі^[2].

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Каханавічы абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яны ўвайшлі ў склад Беларускай ССР, аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад РСФСР. У 1924 годзе Каханавічы вярнулі БССР, дзе яны сталі цэнтрам сельсавету. Статус паселішча панізілі да вёскі.

На 1998 год у Каханавічах было 276 двароў. У 2009 годзе Каханавічы атрымалі афіцыйны статус «аграгарадку».

• Мястэчка на старых здымках
• 
  Сядзіба Храпавіцкіх
• 
  Сядзіба Храпавіцкіх
• 
  Палац, уваход
• 
  Палац, паркавы фасад

• 
  Палац, паркавы фасад
• 
  Палац, інтэр’ер
• 
  Палац, інтэр’ер
• 
  Царква-мураўёўка

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1838 год — 359 чал. (177 муж. і 182 жан.), зь іх шляхты 36 муж. і 38 жан., духоўнага стану праваслаўнага 2 муж. і 3 жан., купцоў-хрысьціянаў 6 муж. і 5 жан., мяшчанаў-хрысьціянаў 2 муж. і 3 жан., мяшчанаў-юдэяў 76 муж. і 87 жан., сялянаў зямянскіх 37 муж. і 29 жан., аднадворцаў 14 муж. і 11 жан., адстаўных салдатаў 4 муж. і 6 жан.^[3]; 1883 год — 272 чал.^[4]
• XX стагодзьдзе: 1904 год — 24 чал.^[5]; 1998 год — 609 чал.^[6]; 1999 год — 640 чал.
• XXI стагодзьдзе: 2010 год — 575 чал.

Інфрастуктура

У Каханавічах працуюць сярэдняя школа-сад, амбуляторыя, дом культуры, бібліятэка, пошта.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

• Сядзібна-паркавы комплекс Храпавіцкіх (XIX ст.)

У Каханавічах знаходзіцца магіла І. Храпавіцкага.

Страчаная спадчына

• Капліца (1823)
• Палац Храпавіцкіх (XIX ст.)
• Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (1878; мураўёўка)

Асобы

• Ігнат Храпавіцкі (1817—1894) — беларускі фальклярыст, грамадзкі дзяяч