Косін (Менская вобласьць)
вёска ў Лагойскім раёне Менскай вобласьці Беларусі From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Косін, Косіна.
.jpg)
Ко́сін[1][2][3] (сучасная назва — Ко́сіна[4]) — вёска ў Лагойскім раёне Менскай вобласьці. Косін уваходзіць у склад Лагойскага сельсавету. Знаходзіцца за 35 км на паўночны ўсход ад цэнтру Менску, за 11 км на паўднёвы ўсход ад Лагойску і за 11 км на захад ад павароту на Жодзіна з аўтамагістралі М3 Менск — Віцебск на яе перакрыжаваньні з дарогай Н9548 Жодзін — Дзяніскі. Сядзіба былога саўгасу «Косінскі» (цяпер ААТ «Косіна»).
Remove ads
Гісторыя
Першае вядомае згадваньне вёскі мы знаходзім на мапе Менскага павету 1567 году.[5] Разам з тым В. Насовіч мяркуе, што вёска ўзьнікла пазьней — у XVII стагодзьдзі.[6]
У канцы XVIII стагодзьдзя вёска Косін з 28 дварамі і ўніяцкай царквой Пакрова Багародзіцы было цэнтрам маёнтку Ёсіфа Тышкевіча, асноўны абшар якога цягнуўся ў Смалявіцкі раён. У матэрыялах перапісу 1834 году прыводзіцца поўны сьпіс маёнткаў Барысаўскага павету з пазначэньнем уласьнікаў і колькасьці «рэвіскіх душаў» (мужчынаў). Цікава, што паводле колькасьці мужчынскага насельніцтва Косін (613) у той час перавышаў такія маёнткі як Лагойск (442) і Плешчаніцы (456).[7]
У сярэдзіне ХІХ стагодзьдзя вёска ўваходзіла ў склад Юр’еўскай воласьці. У канцы ХІХ стагодзьдзя ў вёсцы дзейнічалі дзьве кузьні, а ў 1906 годзе пры маёнтку Косіне быў заснаваны броварны завод П. Шмідта.[7]
Пасьля ўсталяваньня савецкае ўлады ў Беларусі менавіта ў маёнтку Косіне ў 1921 годзе на былых уладаньнях памешчыка П. Шмідта зьявіўся першы на Лагойшчыне саўгас, які адыграў значную ролю ў разгортваньні калектывізацыі. Ужо да 1929 году саўгас стаў буйной дзяржаўнай гаспадаркай. У саўгас за дапамогай зьвярталіся сяляне суседніх вёсак. Яны пазычалі насеньне, коней, розны сельскагаспадарчы інвэнтар. Раён абслугоўвалі тры машынна-трактарныя станцыі: Лагойская, Янушкавіцкая і Косінская.[8]
З 20 жніўня 1924 году да 1954 году вёска ўваходзіла ў склад і зьяўлялася цэнтрам Падонкаўскага сельсавету Лагойскага раёну Менскай акругі (да 26 ліпеня 1930 году), з 15 студзеня 1938 году — Менскай вобласьці[9]. 30 кастрычніка 2009 году перададзеная зь ліквідаванага Знаменскага ў склад Лагойскага сельсавету[10].
Remove ads
Насельніцтва
- 1999 год — 601 чалавек
- 2010 год — 575 чалавек
Косін і Янка Купала
У Косіне ў 1887—1889 гадох жыла сям’я Луцэвічаў. Бацька Янкі Купалы Дамінік Луцэвіч працаваў у маёнтку памешчыка Багдановіча. У 1888 годзе шасьцігадовага Яся тут вучыў пачатковай грамаце сын служачага ў маёнтку, вучань гімназіі Патаповіч. Першая навука Яся была па-польску. Пра Косін Янка Купала пісаў у сваім лісьце Л. Клейнбарту 23 лістапада 1927 году. На будынку вясковай школы ўсталяваная мэмарыяльная дошка.[11]
Помнікі
У Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь занесеная Сьвята-Вусьпенская Царква (1865 г.).[12] У некаторых крыніцах год пабудовы царквы пазначаны як 1744.[13] У 1930-я гады царква была зачыненая. Да 1990-х гадоў выкарыстоўвалася як склад. Разьмешчана ў цэнтры вёскі. Помнік народнага драўлянага дойлідзтва. Храм крыжова-купальнай, сымэтрычна-восевай кампазыцыі. Да выцягнутага па падоўжанай восі 8-граннага аб’ёму, накрытага шатровым дахам, з 4-х бакоў далучаны бабінец, 2 бакавыя прыдзелы і 5-гранная апсыда. Над гонтавым дахам раней узвышаўся 8-гранны барабан з шатровым верхам, а над прытворам мелася 3-ярусная званіца (не захавалася). Унутры царквы сьцены пакрытыя шэра-блакітнай тынкоўкай з размалёўкай пад драўляныя панэлі. Пры ўваходзе ў храм вылучаны невялікія памяшканьні тамбура і бакавых клецяў.[14]
У вёсцы знаходзіцца брацкая магіла, дзе пахаваныя 32 воіны, якія загінулі ў 1944 годзе пры вызваленьні раёну ад нямецкіх захопнікаў. Помнік знаходзіцца на ўсходняй ускраіне вёскі. Сярод пахаваных — Герой Савецкага Саюзу Фёдар Гаўрылавіч Крылоў.[14][15]
У вёсцы таксама ўсталяваны помнік вайскоўцам, партызанам і мірным жыхарам зь вёсак саўгасу «Косінскі», якія загінулі ў гады вайны[16].
Remove ads
Гаспадарка
ААТ «Косіна» спэцыялізуецца на вытворчасьці зерня з разьвітой жывёлагадоўляй. Агульная плошча сельскагаспадарчых земляў — 2674 га, у т. л. 1893 га пашні і 763 га лугавых земляў. У прадпрыемства ўваходзяць 4 малочна-таварныя фэрмы («Косіна», «Мачужычы», «Пархава», «Сьвідна»), фэрма па гадоўлі маладняку «Чарняхоўскі».[17]
Заўвагі
Крыніцы
Літаратура
Вонкавыя спасылкі
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads