Межава (Аршанскі раён)

вёска ў Аршанскім раёне Віцебскай вобласьці Беларусі From Wikipedia, the free encyclopedia

Межава (Аршанскі раён)
Remove ads

Ме́жава[2] — вёска ў Аршанскім раёне Віцебскай вобласьці. Знаходзіцца за 10 кілямэтраў на паўночны ўсход ад Воршы й за 3 кілямэтры на паўднёвы захад ад чыгуначнай лініі Віцебск — Ворша. Месьціцца на абодвух берагах ракі Скуньі. Цэнтар Межаўскага сельсавету.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Межава.
Хуткія факты
Remove ads

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Першае ўпамінаньне ў 1501 годзе[3].

[1501].10.07. «Самъ Александръ, Божю м(и)лостью. Петру Фурсовічу на двор Межево. Билъ намъ чолом дворенинъ нашъ Петръ Фурсовичъ и просил в нас двора Роского з людми на имя Межова. А перво сего тот двор дали были есмо кн(я)з. Ивану Трубецъкому, и княз Иван зрадивши насъ и къ Москве втекъ, и мы тот двор Межевъ и з людми дали Петру Фурсовичу и со всим с тым, какъ княз Василеи Шемятич держал и как тежъ дали были есмо князю Ивану Трубецкому. П[и]сан у Мелнику, ок(тебра) 7 день, индикъ[т] 5. Прав(ил) мар(шалок) двор(ный), нам(естник) мер(ецкий) и утен(ский), кн(я)з Мих(аило) Лвов(ич) [Глинский].»[4]

1760 год уласнасьць Антона Марціна Храпавіцкага.[5]

Пад уладай Расейскай імпэрыі

З 1787—1792 году уласнасьць князя Францішка Любамірскага (1747—1819). У 1820 годзе князь Канстанцін Любамірскі атрымаў у спадчыну Межава (Канстанцінава) й 14 фальваркаў плошчай 40 000 дзесяцін. Графіня Ганна Лубенская[a] атрымала ў спадчыну маёнтак Межава (Канстанцінава) 2945 дзесяцін зямлі й маёнтак Сармацак 4155 дзесяцін зямлі ў 1871 годзе.[6]

У 1910 годзе сялянская грамада валодала 384 дзесяцінамі зямлі, царква — 45 дзесяцін зямлі, а уласнасьць графіні Ганны Лубенскай складалася з маёнтакаў Межава (Канстанцінава) 2641 дзесяціна зямлі й Сармацак (Дворышча) 4195 дзесяцін зямлі[7].

Remove ads

Насельніцтва

  • XIX стагодзьдзе: 1857 год — 140 чалавек;[8] 1886 год — 163 чалавекі, 24 двары, вадзяны млын[9]
  • XX стагодзьдзе: 1998 год — 990 чалавек, 487 двароў; 1910 год — 347 чалавек, 51 двор[7]
  • XXІ стагодзьдзе: 2010 год — 888 чалавек

Інфраструктура

Сярэдняя школа, музычная школа, дзіцячыя ясьлі-сад, бібліятэка, дом культуры, пошта, лякарня, аптэка, вэтэрынарны пункт, дзьве крамы.

Славутасьці

  • Курган у фруктовым саду. Дыямэтар 8 мэтраў, вышыня 1,5 мэтру. Выявіў і абсьледаваў у 1981 годзе Міхаіл Лашанкоў.
  • Курганны могільнік — 400 мэтраў на паўднёвы ўсход ад вёскі на пойме правага берагу рэчцы Скуньі. Два насыпы вышынёй 0,8 мэтру, шырынёй 4 мэтры, даўжынёй 11 мэтраў. Выявіў і абсьледаваў у 1981 годзе Міхаіл Лашанкоў.
  • Курган — 500 мэтраў на поўдзень ад вёскі. Насып даўжынёй 11 мэтраў, шырынёй 3 мэтры, вышынёй 0,7 мэтру. Выявіў у 1972 годзе Леанід Побаль, абсьледаваў у 1981 годзе Міхаіл Лашанкоў
  • Вайсковыя могілкі часоў Другой сусьветнай вайны. У парку пахаваны камандзір атрада брыгады імя К. С. Заслонава Д. Я. Касачоў (1906, Бортнікі — 20.11.1942), 70 вайскоўцаў і партізанаў. У 1966 гаду пастаўлены помнік — скульптура воіна й у 1973 годзе абеліск.

Палацава-паркавы ансамбль

  • Палац пабудаваны ў стылі мадэрн з рысамі класіцызму й мае складаную аб’ёмна-прасторавую кампазыцыю.[10][11]
  • Парк пэйзажнага тыпу разьбіты ў 1901 годзе з выкарастаньнем існуючых пасадак і хвойных парод: хвоі веймутава, Банкса, Мурэя, кедравая эўрапейская і хвоя звычайная, лістоўніца эўрапейская, піхта сыбірская, дугласія шэрая.[12]
  • Царква Ўваскрасеньня Гасподняга. Помнік архітэктуры другой паловы XIX стагодзьдзя рэтраспэктыўна-расейскага стылю ў занядбаным, напаўразбураным стане. На загад Архіяпіскапа Полацкага і Віцебскага Васіля Лужынскага ўласьнік маёнтка Межаўскі ключ Канстанцін Любамірскі фундаваў пабудову цаглянай царквы рэтраспэктыўна-расейскага стылю.[13][14]
Remove ads

Страчаная спадчына

Асобы

Заўвагі

  1. Ганна Марыя Клементына Любамірская (06.03.1838, Санкт-Пецярбург — 27.04.1914; па-польску: Anna Maria Klementyna ks. Lubomirska z Lubomierza h. Drużyna) дачка князя Канстантіна Станіслава Любамірскага(18.11.1786 — 25.4.1870, Варшава; па-польску: Konstanty Stanislaw Xawery Lubomirski), унучка князя Францішка Ксаверыя Любамірскага (1747—1819, Дуброўна; па-польску: Franciszek Ksawery Lubomirski). 10 траўня 1870 году шлюб з графам Францішкам Лубенскім (26.02.1834 — 03.08.1891, Варшава; па-польску: Franciszek hr. Łubieński z Łubnej h. Pomian)
Remove ads

Крыніцы

Літаратура

Вонкавыя спасылкі

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads