Польская Рэспубліка (1918—1939)

Друга́я По́льская Рэспу́бліка (па-польску: II Rzeczpospolita, Druga Rzeczpospolita, скар. II RP), афіцыйна По́льская Рэспу́бліка^[a] — польская нацыянальная дзяржава, якая існавала ў пэрыяд паміж Першай і Другой сусьветнымі войнамі. Уключала часткі сучасных дзяржаваў Польшчы, Беларусі, Летувы, Украіны і Чэхіі.

Колішняя дзяржава Польская Рэспубліка (1918—1939) па-польску: Rzeczpospolita Polska
Сьцяг Герб
Гімн	Гімн Польшчы
16 лістапада 1918 — 28 верасьня 1939
Кароткая назва	Польшча
Сталіца	Варшава
Афіцыйная мова	польская мова
Афіцыйная рэлігія	каталіцтва, грэка-каталіцкая царква, праваслаўе і юдаізм
Этнахаронім	Polish, polonais, polonaise, polonais, polaco, polaca, lengyel, Polak[1] і Polka[2]
Супольныя граніцы	Першая Чэхаславацкая Рэспубліка[d], Першая Славацкая Рэспубліка, Каралеўства Румыніі[d] і Нямеччына
Форма ўраду	парлямэнцкая рэспубліка, прэзыдэнцкая рэспубліка і аднапартыйная сыстэма[d]
Заканадаўчы орган	Сойм Польшчы
Насельніцтва	34 849 000 чал. (1938)
Валюта	польская марка і злоты
Папярэднікі: Каралеўства Польскае (1916—1918) Нямецкая імпэрыя Заходнеўкраінская Народная Рэспубліка Беларуская Народная Рэспубліка Наступнікі: Польская Народная Рэспубліка Летувіская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Украінская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка

Афіцыйна сьвята аднаўленьня Незалежнасьці прыпадае на 11 лістапада, у адзін дзень з заканьчэньнем Першай сусьветнай вайны. У гэты дзень па просьбе Рэнегацыйнай Рады Юзэф Пілсудзкі ўступіў на пасаду Войска Польскага, і раззброеныя нямецкія сілы пакінулі Варшаву.

Спыніла сваё існаваньне ў верасьні 1939 году ў выніку агрэсіі гітлераўскай Нямеччыны (1 верасьня) і СССР (17 верасьня) і падзелу тэрыторыі паміж гэтымі дзяржавамі (пакт Молатава — Рыбэнтропа).

Гісторыя

Польскія войны і ўзброеныя канфлікты ў пэрыяд міжваеннага дваццацігодзьдзя

• Паўстаньне ў Велікапольшчы (1918—1919)
• Паўстаньні на Сьлёнску (1919—1921)
• Польска-савецкая вайна (14 лютага 1919 — 12 кастрычніка 1920)
• Украінская вайна (1918—1919)
• Летувіская вайна (афіцыйна да 1938 году, насамрэч 1919—1920)
• Канфлікты з Чэхаславаччынай (1919—1920)

Эканоміка і прамысловасьць

• Цэнтральная Прамысловая Акруга (ЦПА) (польск. Centralny Okreg Przemyslowy)
• Будаўніцтва порту ў Гдыні
• Грашовая рэформа Ўладзіслава Грабскага
• Міжнародныя Познанскія Кірмашы

Адміністрацыйны падзел

Адміністрацыйны падзел, 1930

Палітыка

Польскія вайскоўцы і палітыка міжваеннага пэрыяду

• Юзэф Пілсудзкі
• Уладзіслаў Бэліна-Пражмоўскі
• Станіслаў Тачак
• Юзэф Доўбар-Мусьніцкі
• Войцах Карфанты
• Габрыель Нарутовіч
• Ігнацы Масьціцкі
• Януш Андрыевіч
• Вацлаў Андыревіч
• Аўгеніюш Квяткоўскі
• Юзэф Бэк
• Вінцэнт Вітас
• Станіслаў Вайцяхоўскі
• Казімер Бартэль
• Валеры Славэк
• Станіслаў Скварчыньскі
• Эдвард Рыдз-Сьміглы
• Феліцьян Славай Складоўскі
• Раман Дмоўскі
• Уладзіслаў Грабскі
• Станіслаў Грабскі
• Ігнат Дашыньскі
• Уладзіслаў Сікорскі
• Станіслаў Мікалайчык
• Кірыл Ратайскі
• Баляслаў Вянява-Длугашоўскі
• Тадэвуш Кутшэба
• Караль Левандоўскі
• Тадэвуш Развадоўскі
• Віктар Яроньскі
• Юзэф Гальлер
• Ігнат Ян Падэрэўскі
• Тадэвуш Бялецкі
• Мечыслаў Недзялкоўскі
• Казімір Пужак
• Ежы Зьдзяхоўскі

Глядзіце таксама

• Заходняя Беларусь
• Польская культура ў міжваенны пэрыяд
• Беларусы ў парлямэнце Польскай Рэспублікі (1918—1939)

Заўвагі

1. па-польску: Rzeczpospolita Polska, па-нямецку: Republik Polen, па-летувіску: Lenkijos Respublika, па-ўкраінску: Польська Республіка, скар. RP; таксама Міжваеннае дваццацігодзьдзе.