Рэйкавая вайна

«Рэ́йкавая вайна́» — масавае разбурэньне чыгуначных шляхоў савецкімі партызанамі ў Нямецка-савецкую вайну на захопленых немцамі землях Беларускай, Латвійскай, Летувіскай і Ўкраінскай ССР, а таксама 5 заходніх вобласьцяў Расейскай СФСР.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Рэйкавая вайна (неадназначнасьць).

«Рэйкавая вайна»
Нямецка-савецкая вайна
Нямецкі эшалён, які сышоў з рэек
Дата: жнівень 1943 — чэрвень 1944 Месца: Беларуская, Латвійская, Летувіская і Ўкраінская ССР Прычына: нямецкая акупацыя захаду Савецкага Саюзу Вынік: падрыў нямецкіх перавозак чыгункай Тэрытарыяльныя зьмены: заняцьце Чырвонай арміяй заходніх рэспублік СССР
Супернікі
Савецкі Саюз	Нямецкая дзяржава
Камандуючыя
Панцеляймон Панамарэнка	Фёдар фон Бок
Колькасьць
Савецкі партызанскі рух	Група арміяў «Цэнтар»
Страты
дзясяткі забітых і параненых партызанаў	3 бронецягнікі і 1975 эшалёнаў

Закранула таксама Арлоўскую, Бранскую, Калінінскую, Ленінградзкую і Смаленскую вобласьці Расейскай СФСР. Плянаваньне ажыцьцяўляў Цэнтральны штаб партызанскага руху, які ўзначальваў першы сакратар Камуністычнай партыі Беларусі Панцеляймон Панамарэнка. Падрыўныя дзеяньні ладзілі напярэдадні і падчас наступу Чырвонай арміі на франтах^[1].

У 1944—1945 гадах у Менску ўручаліся мэдалі, прысьвечаныя ўдзелу ў рэйкавай вайне^[2].

Этапы

1. «Рэйкавая вайна». У ноч на 3 жніўня 1943 году 74 000 савецкіх партызанаў пачалі падрыў чыгуначных шляхоў у карыстаньні нямецкіх захопнікаў падчас контарнаступу Чырвонай арміі пад Курскам. Падрыўныя дзеяньні працягваліся да 15 верасьня 1943 году. Ад 16 ліпеня да 5 жніўня савецкія лётчыкі даставілі беларускім савецкім партызанам за 90 вылетаў 144 тонаў грузаў, сярод якіх былі тол, міны, бікфорды і дэтанавальныя шнуры. Падарвалі 121 000 рэек, у выніку чаго вывелі з ладу чыгункі Бабруйск — Старушкі (Жыткавіцкі раён), Жлобін — Каленкавічы і Цімкавічы (Капыльскі раён) — Асіпавічы. Перасталі дзейнічаць участкі Полацак — Маладэчна на 15 дзён і Менск — Маладэчна на 10 дзён. Спыніўся рух на чыгунках Магілёў — Крычаў, Полацак — Дзьвінск і Магілёў — Жлобін цягам жніўня. Праз тое перавозкі для нямецкай групы арміяў «Цэнтар» упалі на 40 %^[1].
2. «Канцэрт». 19 верасьня 1943 году пачалі масавы падрыў рэек, які скончылі да 1 лістапада 1943 году.
3. «Багратыён». 19 чэрвеня 1944 году пачалі падрывы ў Беларусі, якія працягвалі 10 дзён, за якія падарвалі 61 000 рэек і пусьцілі пад адхон 101 нямецкі эшалён^[3]. Зьнішчылі 8 мастоў, што вывела з ладу найбольшыя чыгуначныя лініі. Папярэдне самалётамі даставілі партызанам 52 тоны толу і 200 000 капсуляў-дэтанатараў. Падрывы працягвалі да поўнага заньняцьця Беларусі Чырвонай арміяй^[1].