Станіслаў Нарбут (лекар)

Станісла́ў На́рбут гербу «Трубы» (па-польску: Stanisław Ostyk – Narbutt; 4 траўня 1853, маёнтак Шаўры Лідзкага павету, цяпер Воранаўскі раён Гарадзенскай вобласьці — 11 сакавіка 1926, Браслаў) — беларускі лекар-навуковец, грамадзкі дзяяч, мэцэнат.

Станіслаў Нарбут
Помнік Станіславу Нарбуту на Замкавай гары ў Браславе
Дата нараджэньня	4 траўня 1853(1853-05-04)
Месца нараджэньня	Шаўры, Лідзкі павет, Расейская імпэрыя[1][2][3]
Дата сьмерці	11 сакавіка 1926(1926-03-11) (72 гады)
Месца сьмерці	Браслаў, Браслаўская гміна[d][4][5]
Прычына сьмерці	пнэўманія
Месца пахаваньня	Браслаў[6]
Месца вучобы	Мюнхэнскі ўнівэрсытэт Людвіга-Максіміляна Дэрпцкі ўнівэрсытэт[d] (1891) Віленская гімназія[d] (1871)
Занятак	навуковец
Навуковая сфэра	мэдыцына
Бацька	Тэадор Нарбут
Узнагароды
Станіслаў Нарбут у Вікісховішчы

Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Нарбут.

Жыцьцяпіс

Нарадзіўся ў шляхецкай сям’і Тэадора і Хрысьціны Нарбутаў. У сям’і было 11 дзяцей, трое зь якіх памерлі ў маленстве; Станіслаў быў наймалодшы^[7].

Скончыў 1-ю віленскую клясычную гімназію (1871), у 1872 року паступіў на лекарскі факультэт Баварскага ўнівэрсытэту ў Мюнхэне, выключаны за ўдзел у студэнцкіх забурэньнях. Каб аднавіцца, сплаціў буйны штраф^[8]. 7 жніўня 1879 абараніў дысэртацыю аб каўтуне(d) на ступень доктара мэдыцыны^[9] і практыкаваў па спэцыяльнасьці.

З 1882 року працаваў вольнапрактыкуючым лекарам у Браславе і Друі. У 1891 року скончыў Дэрпцкі ўнівэрсытэт, каб атрымаць дазвол на лекарскую практыку. З 1904 року — на пасадзе лекара Нова-Аляксандраўскага павету^[9]. У 1906 року зь ягонай дапамогай у Браславе была адкрытая земская лячэбніца. Пад ягоным кіраўніцтвам дзейнічала добраахвотнае таварыства пажарнай аховы^[10], народны тэатар і таварыства народнай цьвярозасьці^[7].

У 1901 року ажаніўся зь Людвікай Рудніцкай^[11].

У Першую сусьветную вайну ўзначальваў лязарэт на Паўночна-Заходнім фронце. У 1917 року цяжка паранены, часткова ампутаваная нага. У 1919 року вярнуўся на пасаду павятовага лекара. Выдаваў сатырычную газэту «Duch Brasławca» («Дух Браслаўца»)^[11].

У 1925 року сышоў зь дзяржаўнай службы, але працягваў займацца прыватнай практыкай. У пачатку сакавіка 1926 року засьцюдзіўся падчас візыту да хворага^[8] і 11 сакавіка сканаў ад запаленьня лёгкіх. Пахаваны на Замкавай гары ў Браславе.

Узнагароды

• Ордэн сьвятога Станіслава III ступені (1914)

Сям’я

З жонкай Людвікай мелі сына Станіслава (1906) і дачок Марыю (1902; у шлюбе Баўэр)^[12], Ванду (1904) ды Галіну (1910)^[8].

Ушанаваньне памяці

Яшчэ пры жыцьці лекара вуліцы ў Браславе была дадзеная назва Нарбутаўская (пасьля прыходу бальшавікоў у 1939 року перайменаваная ў Кірава).

У 1927 року на сродкі браслаўцаў Станіславу Нарбуту пастаўлены помнік на ягонай магіле на Замкавай гары. Звандалізаваны за савецкім часам, адноўлены ў канцы 1980-х — пачатку 1990-х^[13].

У 2003 року Белпошта выпусьціла капэрту з памятнай маркай, прысьвечанай 150-роччу з дня нараджэньня Станіслава Нарбута^[14][15].