Царква Покрыва Багародзіцы (Магілёў)

Царква Покрыва Багародзіцы — помнік архітэктуры XVII стагодзьдзя ў Магілёве. Знаходзіцца на Школішчы, на гістарычнай Пакроўскай вуліцы. Твор архітэктуры магілёўскага барока. У 1948 годзе савецкія ўлады зруйнавалі царкву, да нашага часу захаваліся фрагмэнты падмуркаў. Адноўленая ў 2022 годзе.

Помнік сакральнай архітэктуры
Царква Покрыва Багародзіцы
Рэканструкцыя аўтэнтычнага выгляду помніка (БДТАПГіК)
Краіна	Беларусь
Места	Магілёў
Каардынаты	53°53′34.12″ пн. ш. 30°20′07.32″ у. д.
Канфэсія	праваслаўе
Эпархія	Магілёўская
Тып будынка	царква
Архітэктурны стыль	магілёўскае барока
Заснавальнік	Ціхан Мітковіч
Першае згадваньне	1578
Дата заснаваньня	1570
Будаваньне	1560—1570 гады
Асноўныя даты: 1619 — закрыцьцё 1628 — вяртаньне Праваслаўнай царкве 24 ліпеня 1624 — перадача Ўніяцкай царкве 2 чэрвеня 1633 — паўторнае вяртаньне Праваслаўнай царкве 1655 — спаленьне драўлянай царквы чэрвень 1660 — адбудова драўлянай царквы і спаленьне 1668—1687 — узьвядзеньне каменнай царквы 1696—1698 — узьвядзеньне званіцы Архістратыга Міхаіла 1936 — закрыцьцё 1949 — зьнішчэньне 2017—2022 — адбудова[1]
Будынкі: царква • званіца • дом сьвятара
Стан	дзейны
Царква Покрыва Багародзіцы на мапе Беларусі Царква Покрыва Багародзіцы
Царква Покрыва Багародзіцы на Вікісховішчы

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Мураваную Пакроўскую царкву ў Магілёве збудавалі ў канцы XVII ст. у традыцыях Магілёўскай школы дойлідзтва.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па першым падзеле Рэчы Паспалітай (1772 год), калі Магілёў апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, царква канчаткова перайшла ў валоданьне Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы). У 1863—1866 гадох яе перабудавалі ў стылі клясыцызму.

Найноўшы час

Адбудова царквы

Будынак царквы пацярпеў у Другую сусьветную вайну. У 1948 годзе царкву зруйнавалі савецкія ўлады.

У 2016 годзе Беларускае добраахвотнае таварыства аховы помнікаў гісторыі і культуры распрацавала навукова абгрунтаваны праект аднаўленьня Пакроўскай царквы ў яе аўтэнтычным архітэктурным абліччы^[2]. Таксама зьявіўся праект аднаўленьня царквы ў выглядзе па перабудове 1863—1866 гадоў, вынікам якой стала зьнішчэньне арыгінальных рысаў магілёўскага барока^[3]. Менавіта другі, не аўтэнтычны праект абраў дзеля ажыцьцяўленьня Беларускі экзархат Маскоўскага патрыярхату.

23 кастрычніка 2022 году беларускі экзарх Веньямін і магілёўскі архіяпіскап Сафрон асьвяцілі адроджаную царкву Покрыва Багародзіцы. Ім саслужылі 6 протаярэяў: адказны сакратар Управы справаў Беларускага экзархату Андрэй Воўкаў і сакратар Магілёўскай япархіі Генадзь Пацэвіч, дабрачынец Чэрыкаўскай акругі Мікалай Жук і дабрачынец Магілёўскай мескай акругі Сергій Лабада, дабрачынец Магілёўскай раённай акругі Мікалай Астапчук і кіраўнік сацыяльнага аддзелу Магілёўскай япархіі Сергій Белавус. Дыяканскі чын зьдзейсьнілі протадыяканы Ўладзімер Назараў і Пётар Жук. Богаслужэбныя сьпевы выканаў хор пад кіраўніцтвам Натальлі Міхайлавай. На набажэнстве былі: старшыня Магілёўскага абласнога выканаўчага камітэту Анатоль Ісачанка і старшыня Магілёўскага гарадзкога выканаўчага камітэту Аляксандар Студнеў, а таксама намесьнік старшыні Магілёўскага аблвыканкаму Валеры Малашка. Пасьля асьвячэньня адроджанага храма архіпастыры зьдзейсьнілі ў ім набажэнства. Пасьля патроенай екценьні экзарх Веньямін узьнёс малітву пра аднаўленьне міру. Пропаведзь перад прычасьцем прамовіў клірык сабору Перамяненьня Гасподняга Мікалай Антонаў. Пасьля набажэнства старшыня Магілёўскага аблвыканкаму Анатоль Ісачанка падарыў экзарху Веньяміну абраз Пакрова Багародзіцы^[4].

Архітэктура

Помнік архітэктуры магілёўскага барока. Прастакутны ў пляне будынак мае крыжова-купальную кампазыцыю. Ва ўсходняй частцы ён завяршаўся трыма паўцыліндрычнымі апсыдамі, у заходняй — прытворам і дзьвюма рызьніцамі з бакоў асноўнага аб’ёму. Над сяродкрыжжам узвышаўся 8-гранны сьветлавы барабан з купалам-баняй. Тарцы асноўнага аб’ёму і крылы трансэптаў завяршаліся трыкутнымі франтонамі з паўцыркульнымі нішамі ў цэнтры. Вуглы аб’ёмаў і сьцены рызьніцаў падзяляліся пілястрамі, аконныя праёмы мелі паўцыркульную форму. Пэрымэтар будынку аздыбляўся тонкапрафіляваным карнізам.

У інтэр’еры чатыры масіўныя слупы пры дапамозе ветразяў падтрымлівалі барабан купала^[5].

Асобна ад царквы стаяла 2-ярусная званіца, падмуркі якой захаваліся да нашага часу. У склад комплексу таксама ўваходзіла мураваная брама з агароджай.

Галерэя

Гістарычная графіка

• Старая графіка
• 
  Д. Струкаў, 1864—1867 гг.
• 
  Орда Н., 10 жніўня 1877 г.
• 
  1913 г.
• 
  да 1918 г.

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  1915 г.
• 
  1916 г.
• 
  1916 г.
• 
  да 1918 г.

• 
  1918 г.
• 
  1918 г.
• 
  1918 г.
• 
  1918 г.

• 
  1918 г.
• 
  1918 г.
• 
  1941 г.
• 
  1941 г.