Чачэнская Рэспубліка Ічкерыя

Чачэнская Рэспубліка Ічкерыя (па-чачэнску: Noxçiyn Respublika Içkeri, Нохчийн Республика Ичкери) — самаабвешчаная дзяржава на тэрыторыі колішняе ЧІАССР (дакладней раёнаў, у якіх пражываюць чачэнцы), што ўваходзіла тады ў РСФСР. Была прызнаная толькі грузінскім урадам у выгнаньні на чале зь Зьвіядам Гамсахурдыем і рухам Талібан, што кантраляваў Аўганістан. Абвяшчэньне незалежнасьці ЧРІ спрычынілася да працяглага ваеннага канфлікту на Паўночным Каўказе.

Чачэнская Рэспубліка Ічкерыя Noxçiyn Respublika Içkeri Нохчийн Республика Ичкери
1991—2000
Сьцяг Герб
Нацыянальны дэвіз: «Joƶala ya marşo» («Свабода або сьмерць!»)
Дзяржаўны гімн: «Joƶala ya marşo»
Афіцыйная мова	чачэнская
Сталіца	Джахар (Грозны)
Найбуйнейшы горад	Грозны, Гудэрмэс, Аргун, Урус-Мартан, Шалі
Форма кіраваньня Прэзыдэнт Прэм’ер-міністар	Рэспубліка Пасада часова скасаваная Ахмед Закаеў
Плошча  • агульная  • адсотак вады	19 300 км² 0,5%
Насельніцтва  • агульнае (2002)  • шчыльнасьць	1 141 300 59,1/км²
Валюта	Нахар (дэ-юрэ) Расейскі рубель (дэ-факта)
Часавы пас	UTC+3
Незалежнасьць — абвешчаная — прызнаная	ад Расеі 1 лістапада 1991 Грузія (непрызнаны ўрад Зьвіяда Гамсахурдыя)

Гісторыя

Асноўны артыкул: Гісторыя Чачэніі

Палітычны лад

Канстытуцыя

Галоўны закон ЧРІ быў прыняты 2 сакавіка 1992 году. Ён адмяніў раней існуючы Асноўны закон ЧІАССР, які дзейнічаў з 1978 году. У 1996 і 1997 гадох прымаліся пппраўкі ў асноўны закон ЧРІ, якія ня мелі вялікага значэньня для зьместу канстытуцыі ЧРІ.

Найвышэйшыя ўстановы ЧРІ

У асноўным законе ЧРІ былі створаны ўрады паводле заходніх уяўленьняў: выбарнасьць вышэйшага кіраўніцтва грамадзянамі краіны, іх замяняльнасьць на выбарах, якія праводзіліся пастаянна празь некаторы час.

• Парлямэнт, які выбіраўся грамадзянамі ЧРІ.
• Вярхоўны галоўнакамандуючы, прадстаўнік ЧРІ за мяжой — прэзыдэнт ЧРІ.
• Вярхоўны суд ЧРІ, які чыніў суд над усімі людзьмі, што парушылі законы ЧРІ.

Сьпіс кіраўнікоў ЧРІ

• Джахар Мусаевіч Дудаеў, 1 прэзыдэнт ЧРІ (27 кастрычніка 1991 — 21 красавіка 1996)
• Зэлімхан Абдулмусьлімавіч Яндарбіеў, в. а. прэзыдэнта ЧРІ (22 красавіка 1996 — 27 студзеня 1997)
• Аслан Аліевіч Масхадаў, 2 прэзыдэнт ЧРІ (27 студзеня 1997 — 8 сакавіка 2005)
• Абдул Халім Абдусаламавіч Садулаеў, 3 прэзыдэнт ЧРІ (8 сакавіка 2005 — 17 чэрвеня 2006)
• Доку Хаматавіч Умараў, 4 прэзыдэнт ЧРІ (17 чэрвеня 2006 — 30 кастрычніка 2007).

7 сьнежня 2007 году Ўмараў аб’явіў пра пераўтварэньне ЧРІ ў «вілаят Нахчыйчо» ў складзе абвешчанай ім ісьлямскай джыхадысцкай дзяржавы «Каўкаскі Эмірат», эмірам якое ён сябе прызначыў. У адказ на гэта Ахмед Закаеў пры падтрымцы часткі чачэнскай эміграцыі, якая не прызнала ліквідацыю ЧРІ, запатрабаваў адстаўкі Ўмарава і абвясьціў сябе кіраўніком ураду ЧРІ ў выгнаньні^[1][2].

• Ахмед Халідавіч Закаеў — кіраўнік ураду ЧРІ ў выгнаньні з 22 лістапада 2007 году й па сёньняшні час.

Адукацыя

Выхаванцы Вайсковага каледжа Узброеных сілаў ЧРІ