Шчара

Шча́ра — рака ў Беларусі, левы прыток Нёману. Цячэ ў Берасьцейскай і Гарадзенскай абласьцях. Даўжыня 325 км. Плошча вадазбору 6990 км². Сярэдні нахіл воднай паверхні 0,2%. Агульны спад ракі 77,7 м.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Шчара (неадназначнасьць).

Рака

Шчара лац. Ščara
Шчара на малюнку Н. Орды
Агульныя зьвесткі
Выток	воз. Калдычэва
Вусьце	Нёман
Краіны басэйну	Беларусь
Вобласьці	Гарадзенская вобласьць і Берасьцейская вобласьць
Даўжыня	325 км
Плошча басэйну	6990 км²
Нахіл воднай паверхні	0,2 ‰
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Асноўныя прытокі

• Правыя: Ліпнянка, Мышанка, Артычанка, Лахазва, Іса, Бярэзьніца, Пад’яварка, Трыцаўка, Ваўчанка
• Левыя: Вядзьмянка, Грыўда, Млінаўка, Бабачка, Луконіца, Сіпа

На рацэ

• Места: Слонім
• Гістарычныя мястэчкі: Крашын, Быцень
• Вадасховішчы: Даманаўскае (у сутоках з ракой Грыўда), Чамялынскае
• ГЭС: Мініцкая ГЭС
• Зона адпачыну: Шчара (на поўдзень ад места Ляхавічаў)

Агульныя зьвесткі

Пачынаецца на Наваградзкім узвышшы з возера Калдычэва, упадае ў раку Нёман за 2 км на паўднёвы ўсход ад вёскі Дашкаўцаў Мастоўскага раёну. Суднаходная ад вёскі Быценю (за 155 км ад вусьця) у паўнаводны пэрыяд. Праз возера Выганашчанскае злучаецца Агінскім каналам з ракой Ясельдай (басэйн Прыпяці).

Паводле будовы даліны, рэчышча і ўмоваў працяканьня Шчара падзяляецца на 2 дзялянкі. Ад вытоку да ўтоку ракі Грыўда даліна трапэцападобная (шырыня 1,5 км), са стромкімі схіламі вышынёй 15—20 м, абалона нізкая, забалочаная і куп’істая, перасечаная асушальнымі каналамі. Шырыня разьліву ад 200 м да 3 км. Ад вусьця Агінскага канала абалона парэзаная сеткай каналаў, якімі (і Агінскім каналам) у веснавое разводзьдзе адбываецца пераліў вады са Шчары ў возера Выганашчанскае. Рэчышча зьвілістае, акрамя каналізаваных дзялянак у вытоку і перад утокам Грыўды, яго шырыня 15—30 м, месцамі да 60 м. Берагі нізкія, пераважна тарфяністыя. На дзялянцы ад утоку ракі Грыўда да вусьця даліна трапэцападобная, яе шырыня 3—5 км. Схілы стромкія, вышынёй 10—20 м, месцамі 35—40, у ніжняй плыні спадзістыя. Абалона забалочаная, яе шырыня ў пачатку дзялянкі 1,5—2,5 км, у сярэдняй частцы 0,5—0,8 км, у ніжняй 50—300 м.

Веснавое разводзьдзе пачынаецца ў пачатку сакавіка і доўжыцца ў сярэднім 65—80 дзён, ускладняецца нераўнамернасьцю сьнегараставаньня і выпадзеньнем дажджоў. Сярэдняе перавышэньне найвышэйшага ўзроўню над летне-восеньскай межаньню 1,8 м. Замярзае ў канцы сьнежня (найбольшая таўшчыня лёду 40—65 см), крыгалом у сярэдзіне сакавіка^[1]. Рэжым ракі вывучаўся на 14 гідралягічных пастах, у наш час дзейнічаюць два — у месьце Слонім і ў в. Шчара^[2].

Рэльеф

Вадазбор абмяжоўваецца з паўночнага ўсходу Наваградзкім узвышшам, з усходу Капыльскай градой, а з поўдня і захаду адпаведна Палескай нізінай і Ваўкавыскімі вышынямі і разьмяшчаецца ў межах Нёманскага гідралягічнага раёну.

Лінія водападзелу выяўленая досыць выразна, з выняткам паўднёвай часткі, дзе яна цяжка прасочваецца ўва ўмовах нізкай забалочанасьці мясцовасьці.

Расьліннасьць і азёрнасьць

Лясы, мяшаныя зь перавагай іглічных пародаў, займаюць каля 30% плошчы вадазбору. Азёрнасьць не перавышае 1%. Да найбольш значных азёраў плошчай люстэрка належаць Выганашчанскае (водападзельнае) і Бабровіцкае, разьмешчаныя ў паўднёвай частцы вадазбору.