Янка Раманоўскі

Я́нка Рамано́ўскі (24 жніўня 1928, Менск — 25 чэрвеня 1974, Менск) — беларускі мастак; пляменьнік Янкі Купалы. Названы маці, Леакадзіяй Дамінікаўнай, у гонар яе старэйшага брата — Янкі Купалы.^[1]

Янка Раманоўскі
Дата нараджэньня	24 жніўня 1928(1928-08-24)
Месца нараджэньня	Менск, БССР, СССР
Дата сьмерці	25 чэрвеня 1974(1974-06-25) (45 гадоў)
Месца сьмерці	Менск, БССР, СССР
Месца пахаваньня	Усходнія могілкі
Месца вучобы	Беларускі дзяржаўны тэатральна-мастацкі інстытут (1959) Менскі дзяржаўны мастацкі каледж імя Аляксея Глебава (1953)
Занятак	маляр
Навуковая сфэра	станковая графіка[d], кніжная ілюстрацыя[d] і алейны жывапіс
Сябра ў	Беларускі саюз мастакоў
Жанры	партрэт
Плынь	рэалізм[d]
Узнагароды	Грамата Прэзыдыюму Вярхоўнага Савету БССР[d]

Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Раманоўскі.

Біяграфія

Нарадзіўся 24 жніўня 1928 у Менску. Правёў сваё дзяцінства побач зь Янкам Купалам: з нараджэньня і па 1941 год жыў у доме Янкі Купалы ў Менску і на дачы ў Ляўках.^[2] Гэта прычынілася да таго, што большая частка мастацкай спадчыны Я. Раманоўскага была зьвязаная з адлюстраваньнем жыцьцёвага і творчага шляху Я. Купалы. З натуры маляваў партрэты паэта, яго сваякоў і знаёмых, купалаўскія мясьціны ў Менску і Ляўках.

Мастацкую адукацыю пачаў перад вайной у 11-гадовым узросьце ў Менскай студыі юных дараваньняў, дзе яго настаўнікамі былі В. Волкаў і М. Керзін. У 1947 годзе паступіў у мастацкае вучылішча, якое тады адкрылася ў Менску. З 1953 па 1959 год вучыўся ў Беларускім тэатральна-мастацкім інстытуце, дзе набыў спэцыяльнасьць мастака-графіка. Сябра Саюзу мастакоў Беларусі, Я. Раманоўскі неаднойчы выбіраўся ў яго кіруючыя органы. З 1969 году і да канца жыцьця працаваў мастацкім рэдактарам часопіса «Маладосьць». Узнагароджаны граматай Вярхоўнага Савету БССР.^[3]

Творчы шлях

Першым найбольш сталым творам Я. Раманоўскага стала яго дыплёмная праца ў інстытуце — створаная паводле матываў аднайменнага верша Я. Купалы сэрыя каляровых літаграфій «А хто там ідзе?» (1959, Нацыянальны мастацкі музэй Рэспублікі Беларусь). Творчы шлях мастака распачаўся са складаных тэматычных кампазыцый, але пазьней у сваім разьвіцьці талент Я. Раманоўскага набыў яскравую акрэсьленасьць ў напрамку партрэту.^[3] Працаваў у разнастайнай тэхніцы: жывапіс, літаграфія, лінагравюра, акварэль, гуаш, аловак, вугаль).^[2] Быў сярод першых беларускіх мастакоў, хто асвоіў новую па тым часе тэхніку — афорт^[4], і першым, хто зьвярнуўся да партрэтаў бацькоў і бліскіх сваякоў Янкі Купалы.^[5]

Постаць

	Янка Раманоўскі вытанчанасьцю аблічча нагадваў вялікага Купалу. Майстар псыхалягічнага партрэта мастак Янка Раманоўскі стварыў асабліва адухоўлены, асабліва беларускі вобраз Янкі Купалы
—Рыгор Барадулін. «Аратай, які пасьвіць аблокі»[6]

	Прастата і шчырасьць – вось што такое, у двух словах, быў наш Янка. Аднак гэта была не тая прастата, што мяжуе з праставатасьцю, і не тая шчырасьць, якая пры бліжэйшым знаёмстве аказваецца недалёкасьцю. Гэта была высокая прастата чалавека інтэлігентнага, далікатнага, за якою адчувалася парода, разумная шчырасьць натуры багатай, што заўсёды тоіць у сабе неспадзяванку
—Вера Палтаран. «Талент чалавечай дабраты»[7]

Выбраныя творы

• партрэт Я. Купалы (1958, палатно, алей, Дзяржаўны літаратурны музэй Янкі Купалы)
• «Янка Купала на бровары», «Янка Купала ў Пецярбургу», «Янка Купала на абарончых рубяжах пад Масквой. 1941 г.» (1959, каляровая літаграфія, кампазыцыйныя партрэты)
• «Янка Купала і Якуб Колас у Менску», "Янка Купала на Волзе. 1942 г. " (1960, афорт, Дзяржаўны літаратурны музэй Янкі Купалы)
• партрэты А. Міцкевіча (1954), Я. Коласа (1960), бацькі Я. Купалы Д. Луцэвіча (1960) (жывапіс, музэі Я. Купалы)
• «Янка Купала з моладзьдзю» (1962, палатно, алей, Дзяржаўны літаратурны музэй Янкі Купалы)
• партрэты В. Дунін-Марцінкевіча, Цёткі, Я. Коласа, З. Бядулі, К. Крапівы, М. Лынькова, К. Чорнага, П. Броўкі, Я.Маўра (графіка)
• графічныя лісты (папера, вугаль) на тэмы твораў Я. Купалы: паэмаў «Бандароўна» (1952, 1959), «Зімою» (1955, 1957), «Магіла льва» (1956, 1959), «Тарасова доля» (1958) і інш.
• мэдаль і значкі, прысьвечаныя 90-годзьдзю Я. Купалы і Якуба Коласа