Be Free

Be Free (па-беларуску: Будзь свабодным, першапачатковы назоў — «Права быць свабодным») — беларускі рок-фэстываль, што ад 2007 ладзіцца ўва Ўкраіне^[1][2]. Удзел у фэсьце бяруць таксама гурты з Польшчы, Украіны, Францыі.

Be Free
па-беларуску: Права быць свабодным
Дата(ы)	розныя
Гады	2007–2009
Месца(ы) правядзеньня	Луцак (2007) Львоў (2008) Чарнігаў (2009)
Жанр(ы)	рок-музыка
festsvabody.org

Права быць свабодным 2007

Час правядзеньня — 22 верасьня 2007.

Месца правядзеньня — Луцак.

Вядучы — Віталь Маліноўскі.

Гурты

• Крама (Беларусь)
• Neuro Dubel (Беларусь)
• Tav.Mauzer (Беларусь)
• Indiga (Беларусь)
• :B:N: (Беларусь)
• Znich (Беларусь)
• Сьцяна (Беларусь)
• ULIS (Беларусь)
• Тінь Сонця (Украіна)^[3][4][5]

Be Free 2008

Час правядзеньня — 9—10 жніўня 2008.

Месца правядзеньня — Львоў^[6].

Вядучы — Аляксандар Памідораў(be).

Гурты

9 жніўня

Пачатак праграмы: выступы 3-х маладых гуртоў, пераможцаў конкурсу Эўрапейскага радыё для Беларусі (Беларусь)

• :B:N: (Беларусь)
• Partyzone (Беларусь)
• Incunabula(uk) (Украіна)
• Pomidor/OFF (Беларусь)
• ROCKAWAY(pl) (Польшча)
• žygimont VAZA (Беларусь)
• Vladivostok (Францыя)
• Znich (Беларусь)

  

  Гурт Znich выступае на фэстывалі ў 2008 годзе

• Zet (Беларусь)
• Haydamaky(uk) (Украіна)
• Voo Voo(pl) (Польшча)^[7]

10 жніўня

• Гурт Насты Някрасавай з Akana-NHS(be) (Беларусь)
• P.L.A.N. (Беларусь)
• Yar (Беларусь)
• Джамбібум (Беларусь)
• Litvintroll (Беларусь)
• Стары Ольса (Беларусь)
• WZ-Orkiestra (Беларусь)
• Паказальны выступ рыцарскіх клюбаў (Украіна)
• Xy4(uk) (Украіна)
• IQ48 (Беларусь)
• METANOIA (Беларусь)
• Крама (Беларусь)
• ULIS (Беларусь)
• Neuro Dubel (Беларусь)
• Habakuk(pl) (Польшча)
• Тартак (Украіна)^[8][9]

Be Free 2009

Час правядзеньня — 22—23 жніўня 2009^[10].

Месца правядзеньня — Чарнігаў^[11].

Вядучы — Аляксандар Памідораў(be)^[12].

Гурты

22 жніўня

• Небо для Себе (Чарнігаў)
• Pipl Plant (Чарнігаў)
• Re1ikt (Гомель)
• :B:N: (Бяроза)
• Zatoczka (Магілёў)
• Partyzone (Менск)
• СкруDG(uk) (Чарнігаў)
• Pomidor/OFF (Менск)
• Znich (Менск)
• Vladivostok (Францыя)
• Ляпіс Трубяцкі (Менск)^[13]

23 жніўня

• Лена Іванова (Чарнігаў)
• Glofira (Гомель)
• Hair Peace Salon (Менск)
• Tarpach (Менск)
• Назад Шляху Немає (Кіеў)
• Litvintroll (Менск)
• Imprudence(pl) (Менск)
• ZERO-85 (Беласток, Польшча)
• ULIS (Менск)
• Воплі Відоплясова (Кіеў)^[14][15][16]

Be Free 2010

• Час правядзеньня — 20—22 (21—23)^[17] жніўня 2010 году.
• Месца правядзеньня — Чарнігаў^[18].

Заплянаваны фэстываль адмянілі ўлады Чарнігава^{[19][20][21][22]}.

Ацэнкі

Рок-князёўна Кася Камоцкая як калумніст «БелаПАН» у 2008 годзе давала такую ацэнку фэсту: «Туды прыязжае сталы набор фанаў, сталы набор музыкаў. Для ўкраінскай публікі гэта не цікава»^[23].

На другі фэст арганізатары запрасілі «генералаў айчыннага року» «Краму», «IQ48», «Neuro Dubel» з прычыны таго, што арганізатары «Басовішча» выказалі нежаданьне бачыць іх на сваім мерапрыемстве, што разам зь бязьвізавым рэжымам для беларусаў пры падарожжы ва Ўкраіну вылучыла «Be Free» на фоне фэсту-канкурэнта, пісаў Зьміцер Лукашук для Эўрапейскага радыё для Беларусі^[24][25].

Прадусар «Ляпіса Трубяцкога» Яўген Калмыкоў на прэс-канфэрэнцыі ў Мінску напярэдадні Be Free 2009 выказаў думку, што правядзеньне падобнага роду фэстывалю немагчыма ў Беларусі, бо «атмасфэра музычнага фэсту мяркуе раскаванасьць, а тут была б вялікая колькасьць міліцыі, і гэтая міліцыя стварае фон, які наогул не спрыяе расслабленьню»^[26]. Яго думцы тураваў Віталь Супрановіч, дырэктар лэйблу «БМАgroup», таму што адказ уладаў на заяўку незалежнага фэсту звычайна прыходзіць усяго за некалькі дзён да пачатку плянаванага мерапрыемства й нават «у выпадку станоўчага адказу трэба дамовіцца з музыкамі, зрабіць ракляму й ўзяць яшчэ дзесяць узгадненьняў, кожнае з якіх каштуе пэўныя грошы», прытым «усё роўна няма гарантыі, што праз нейкі час пасьля пачатку канцэрту не прападзе электрычнасьць або ня здарыцца яшчэ нешта»^[26].

У той жа час прадстаўнік кампаніі «Будзьма беларусамі!» Марыя Садоўская выказвала надзею на тое, што фэст, які нясе ідэю свабоды, «праз нейкі час, калі гэтае слова будзе ўспрымацца нашаю уладаю па-іншаму», зможа быць арганізаваны і ў Беларусі^[26].

Забароны

Выезд удзельнікаў на першы фэстываль у верасні 2007 году суправаджаўся іх прэвэнтыўнымі затрыманьнямі на беларускім баку^[27][5].

Апошні фэстываль у 2010 годзе быў сарваны чарнігаўскімі ўладамі, якія, па камэнтары «Нашай Ніве» Віталя Супрановіча, суарганізатара імпрэзы, знаходзіліся «ў кантакце з афіцыйным беларускім бокам», які настойліва параіў «не дазваляць фэст»^[28]. Пра палітычнае адценьне забаронаў перадавала й радыё «Свабода»^[29]. Аляксандар Кулінковіч, франтмэн гурта «Neuro Dubel», у сваёй калонцы на «БелаПАН» зьвязаў адмену фэстываля з набліжэньнем прэзідэнцкіх выбараў 2010 году^[30].

Прызнаньне

Канцэпцыя фэстывалю была пазітыўна ацэнена Сяргеем Міхалком, Алегам Скрыпкаю й іншымі музыкамі^[31].