Вяйсея

Вяйсе́я (лет. Veisiejai) — места ў Летуве, на паўвысьпе возера Ганчы. Цэнтар староства Лазьдзейскага раёну Аліцкага павету. Знаходзіцца за 19 км ад Лазьдзеі.

Вяйсея
лет. Veisiejai
Возера Ганча
Герб Вяйсеі
Першыя згадкі:	1501
Горад з:	1525
Краіна:	Летува
Павет:	Аліцкі
Раён:	Лазьдзейскі
Плошча:	5,04 км²
Вышыня:	119 м н. у. м.
Насельніцтва:	1217 чал. (2018)
Часавы пас:	UTC+2
летні час:	UTC+3
Тэлефонны код:	318
Паштовы індэкс:	LT-67340
Геаграфічныя каардынаты:	54°6′0″ пн. ш. 23°42′0″ у. д.
Вяйсея на мапе Летувы Вяйсея
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
http://www.veisiejai.lt/

Вяйсея — даўняе мястэчка гістарычнай Гарадзеншчыны (частка Троччыны). Да нашага часу тут захаваліся сядзібна-паркавы комплекс Агінскіх і касьцёл Сьвятога Юрыя, помнікі архітэктуры і садова-паркавага мастацтва XVIII—XIX стагодзьдзяў.

Назва

Тапонім Вяйсея^[1] (Вяйсеі^[2], Вяйсей^[3]) утварыўся ад назвы возера, якое знаходзіцца за 6 км на паўднёвы захад ад места^[4].

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Першы пісьмовы ўпамін пра Вяйсею датуецца 1501 годам, калі вялікі князь Аляксандар перадаў яе князям Глінскім. У гэты час Вяйсея ўваходзіла ў склад Гарадзенскага павету Троцкага ваяводзтва. У XVI ст. вялікі князь Жыгімонт Аўгуст перадаў вёску князям Алелькавічам.

У 1525 годзе Вяйсея атрымала прывілей на правядзеньне кірмашоў. У 1526 годзе ў мястэчку збудавалі першы касьцёл. У ХVII ст. Вяйсея перайшла ў валоданьне князёў Масальскіх; у касьцельнай крыпце спачыў гетман Міхал Юзэф Масальскі.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Вяйсея апынулася ў складзе Прусіі, у 1807 годзе згодна з Тыльзіцкай мірнай дамовай — у складзе Расейскай імпэрыі, у Сейненскім павеце Аўгустоўскай губэрні. На 1827 год тут было 63 будынкі. У 1885—1887 гадох у Вяйсеі працаваў афтальмолягам стваральнік эспэранта Людвік Замэнгоф.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Вяйсею занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Вяйсея апынулася ў складзе Летувы. За часамі Другой сусьветнай вайны з чэрвеня 1941 да 1944 году Вяйсея знаходзілася пад акупацыяй Трэцяга Райху.

У 1990-я гады ўлады Летувы залучылі Вяйсею ў афіцыйны этнаграфічны рэгіён Дзукія.

• Места на старых здымках
• 
  Касьцёл на Рынку, 1928 г.
• 
  Палац Агінскіх, 1922 г.
• 
  Касьцёл і палац, 1922 г.
• 
  Дом Замэнгофа, каля 1890 г.

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1827 год — 737 чал.^[5]
• XXI стагодзьдзе: 2005 год — 1673 чал.; 2018 год — 1217 чал.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

• Касьцёл Сьвятога Юрыя (1817)
• Могілкі юдэйскія
• Сынагога (XIX ст.)
• Сядзібна-паркавы комплекс Агінскіх (XVIII—XIX стагодзьдзі)

Страчаная спадчына

• Палац Агінскіх (XVIII ст.)

Галерэя

• Краявіды Вяйсеі
• 
  Касьцёл Сьвятога Юрыя
• 
  Касьцёл, званіца
• 
  Бібліятэка і музэй
• 
  Парк