Гомель (вёска)

Го́мель^[1] — вёска ў Беларусі, на паўднёва-ўсходнім беразе возера Гомля. Цэнтар сельсавету Полацкага раёну Віцебскай вобласьці. Знаходзіцца за 23 км на поўдзень ад места і чыгуначнай станцыі Полацку, за 128 км ад Віцебску; на аўтамабільнай дарозе Полацак — Менск.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Гомель (неадназначнасьць).

Гомель лац. Homiel
Курган
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Віцебская
Раён:	Полацкі
Сельсавет:	Гомельскі
Насельніцтва:	310 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 23 2
Паштовы індэкс:	211657
Нумарны знак:	2
Геаграфічныя каардынаты:	55°18′0.30″ пн. ш. 28°46′30.86″ у. д.
Гомель на мапе Беларусі ± Гомель Гомель
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Гомель — даўняе мястэчка гістарычнай Полаччыны, старажытны замак Вялікага Княства Літоўскага. У суседнім Двары Гомлі існавала сядзіба Арліцкіх у стылі клясыцызму, помнік архітэктуры XIX ст., зьнішчаны прарасейскім рэжымам Лукашэнкі.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Упершыню Гомель упамінаецца ў XVI стагодзьдзі, калі вялікі князь Жыгімонт Аўгуст збудаваў тут замак (відаць, з выкарыстаньнем старажытнага гарадзішча^[2]).

Мястэчка знаходзілася ў валоданьні роду Жукоў і ўваходзіла ў склад Полацкага ваяводзтва.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Гомель апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Полацкім павеце Віцебскай губэрні. У XIX ст. мястэчка знаходзілася ў валоданьні Місуноў. На 1867 год у Гомлі было 14 двароў. У 1906 годзе вёска перайшла да А. Перата.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Гомель занялі войскі Нямецкай імпэрыі^[3].

Найноўшы час

Млын, 9.09.1941 г.

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Гомель абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР, аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад РСФСР. У 1924 годзе Гомель вярнулі БССР, дзе ён стаў цэнтрам сельсавету. Статус Гомля панізілі да вёскі. У 1936 годзе ў вёсцы збудавалі гідраэлектрастанцыю.

У 1977 годзе ў Гомлі збудавалі мэмарыяльны комплекс, прысьвечаны савецкім падпольнікам і партызанам. На 1997 год у вёсцы было 128 двароў. У 2010 годзе Гомель атрымаў афіцыйны статус «аграгарадку». У 2021 годзе мясцовыя ўлады, прызначаныя рэжымам Лукашэнкі, зьнішчылі сядзібу Арліцкіх, помнік архітэктуры XIX ст.

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1838 год — 61 чал. (28 муж. і 33 жан.), зь іх мяшчанаў-хрысьціянаў 1 муж. і 1 жан., мяшчанаў-юдэяў 21 муж. і 24 жан., сялянаў зямянскіх 5 муж. і 6 жан., аднадворцаў 1 муж. і 2 жан.^[4]; 1867 год — 68 чал.^[5]; 1868 год — 144 чал.
• XX стагодзьдзе: 1979 год — 184 чал.^[6]; 1997 год — 362 чал.^[7]; 1999 год — 361 чал.
• XXI стагодзьдзе: 2010 год — 310 чал.

Інфраструктура

У Гомлі працуюць сярэдняя школа, амбуляторыя, дом культуры, бібліятэка і пошта.

Эканоміка

Лясьніцтва, гідраэлектрастанцыя.

Турыстычная інфармацыя

Інфраструктура

Сядзіба Арліцкіх у Двары Гомлі

Дзее філія Полацкага гістарычна-культурнага музэю-запаведніка «Поле ратнай славы». База адпачынку прадпрыемства «Полацкі сельскі раён электрасетак».

Славутасьці

За 2 км на паўднёвы захад ад Гомля захаваўся курганны могільнік часоў Русі (XII—XIII стагодзьдзі). У вёсцы знаходзіцца гідралягічны помнік прыроды «Гомельская крыніца».

• Фартыфікацыі (1930-я; Полацкі ўмацаваны раён)

Страчаная спадчына

Месца, дзе стаяла царква

• Замак (XVI ст.; захаваліся рэшткі валоў)
• Сядзіба Арліцкіх (XIX ст.; у Двары Гомлі)
• Царква (XIX ст.)
• Фальварак «Сядзелішча» (Селішча)