Данюшава

Даню́шава^[3] (трансліт.: Daniušava, руск.: Данюшево) — вёска ў Смаргонскім раёне Гродзенскай вобласці. Уваходзіць у склад Жодзішкаўскага сельсавета.

Вёска Данюшава Касцёл Найсвяцейшай Тройцы (Данюшава) Краіна Беларусь Вобласць Гродзенская Раён Смаргонскі Сельсавет Жодзішкаўскі Каардынаты 54°33′28″ пн. ш. 26°24′13″ у. д.HGЯO Першая згадка 1443 Вышыня цэнтра 140 м[1] Насельніцтва ▼14 чал. (2019) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1592 Паштовыя індэксы 231012[2] Аўтамабільны код 4 СААТА 4256817051 Данюшава Данюшава

Данюшава на Вікісховішчы

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

У 1620 у Данюшаве з фундацыі Яна Кішкі і яго жонкі Крысціны з Друцкіх-Сакольскіх збудавалі першы касцёл.

У 1728 Мікалай Кошыч заснаваў у Данюшаве езуіцкую місію. Па ліквідацыі ордэна езуітаў у 1773 касцёл стаў парафіяльным.

Пад уладай Расійскай імперыі

Панарама мястэчка, 1871

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795) Данюшава апынулася ў складзе Расійскай імперыі. У 1809 Марцін Кліманскі збудаваў у мястэчку новы касцёл. У 1899 святыню з дапамогай прыхаджан пашырыў ксёндз Гінтаўт Ніказег. Каталіцкая парафія Данюшава належала да Свірскага дэканата і налічвала 3720 вернікаў. Само мястэчка ў сярэдзіне XIX ст. знаходзілася ў валоданні Чарноцкіх.

Канстанцін Тышкевіч пасля падарожжа Вяллей ў 1857 у кнізе «Вялля і яе берагі» перадаў свае ўражанні ад Данюшава:

На высокім правым беразе Вяллі, сярод зеляніны дрэваў бялее шляхецкая сядзіба, упарадкаваная і багатая. За ёй сціплы драўляны касцёл, а далей – доўгая вёска, акуратная і чыстая

У Першую сусветную вайну ў Данюшаве месціўся нямецкі шпіталь. У гэты час у двары касцёла паставілі два помнікі памерлым афіцэрам. Пасля таго як лінія фронта стабілізавалася непадалёк ад мястэчка, немцы ўзвялі перад касцёлам вялікі помнік з камянёў і бетону, які прысвяцілі «памяці слаўнага наступлення 1915». Пасля заканчэння вайны парэшткі нямецкіх салдат і афіцэраў перазахавалі на вайсковых могілках у вёсцы Маркоўцы. На высокім каменным пастаменце нямецкага помніка паставілі скульптуру Божай Маці.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 згодна з Трэцяй Устаўной граматай Данюшава абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 у адпаведнасці з пастановай І з’езду КП(б) Беларусі яно ўвайшло ў склад Беларускай ССР^[4]. Згодна з Рыжскім мірным дагаворам (1921) мястэчка апынулася ў складзе міжваенннай Польскай Рэспублікі.

У 1939 Данюшава ўвайшло ў БССР. У 1940—1961 гадах цэнтр Данюшаўскага сельсавета^[5]. У 1960-я савецкія ўлады гвалтоўна закрылі касцёл (зноў дзейнічае з 1980-х)^[6].

• Мястэчка на старых здымках
• 
  Агульны выгляд, 1917
• 
  З боку Вяллі, да 1918
• 
  Забудова, 1917
• 
  Касцёл, 1917
• 
  Касцёл, 1918
• 
  Касцёл, 1918
• 
  Сядзіба Аскеркаў, 1917
• 
  Сядзіба Аскеркаў, да 1918

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагоддзе: 1880 — 212 чал.^[7]

Турыстычная інфармацыя

Славутасці

• Брама сядзібы Аскеркаў
• Касцёл Найсвяцейшай Тройцы (1809)
• Помнік нямецкім салдатам часоў I СВ

Страчаная спадчына

• Сядзібна-паркавы комплекс Аскеркаў (XIX ст.)

Галерэя

• Краявіды Данюшава
• 
  Касцёл
• 
  Касцёл, званіца
• 
  Помнік
• 
  Рака Вялля

Вядомыя асобы

• Станіслаў Вінцэнтавіч Шыманоўскі — беларускі паэт.

Зноскі

1. http://www.fallingrain.com/world/BO/00/Danyushevo.html
2. http://zip.belpost.by/street/danyushevo-grodn-smorgonskiy-zhodishkovskiy
3. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2004. — 469 с. ISBN 985-458-098-9 (DJVU).
4. 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002.— 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
5. Рашэнне выканкома Гродзенскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 2 снежня 1961 года // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1962, № 2 (961).
6. Касцёл Святой Тройцы ў вёсцы Данюшава (нявызн.)(недаступная спасылка). Смаргонскі раённы выканаўчы камітэт (7 студзеня 2012). Архівавана з першакрыніцы 7 снежня 2016. Праверана 24 ліпеня 2018.
7. Wejssenhof J. Daniszewo // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom I: Aa — Dereneczna (польск.). — Warszawa, 1880. S. 901.