Мікалай Паўлавіч Сапега

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з падобнымі імёнамі, гл. Сапега і Мікалай Сапега.

Мікалай Паўлавіч Сапега (каля 1545 — 1 лістапада 1599) — вялікалітоўскі дзяржаўны дзеяч. Маршалак гаспадарскі (1566—1576), ваявода менскі (1576—1588), берасцейскі (1588) і віцебскі (з 1588). Быў старостам рэчыцкім (1570—1573) і аршанскім (з 1588), дзяржаўцам суражскім і веліжскім (1591—1597).

Мікалай Паўлавіч Сапега
Мікалай Сапега. Партрэт з Кодзенскай галерэі, 1709
Герб «Ліс»
12-ы Ваявода віцебскі 1588 — 1599
Папярэднік	Станіслаў Пац
Пераемнік	Ян Завіша
3-і Ваявода берасцейскі 1588
Папярэднік	Гаўрыла Гарнастай
Пераемнік	Крыштаф Зяновіч
2-і Ваявода менскі 1576 — 1588
Папярэднік	Гаўрыла Гарнастай
Пераемнік	Багдан Паўлавіч Сапега
Нараджэнне	каля 1545
Смерць	1 лістапада 1599(1599-11-01)[1][2][…] Берасце, Берасцейскі павет, Берасцейскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае або Люблін, Люблінскае ваяводства, Малапольская правінцыя, Карона Каралеўства Польскага, Рэч Паспалітая[3]
Месца пахавання	базіліка Святой Ганны ў Кодані[d][4]
Род	Сапегі
Бацька	Павел Сапега[3]
Маці	Алена Юр’еўна Гальшанская[d][3][5]
Жонка	Ганна з Сангушкаў[d][3][6][…] і Ганна з Вішнявецкіх[7][3][…]
Дзеці	ад 2-га шлюбу: Ян, Мікалай, Крыштаф, Фрыдэрык, Аляксандр, Габрыэль, Гальшка
Веравызнанне	кальвінізм[4], праваслаўе[7][8] і каталіцтва[4]
Адукацыя	Лейпцыгскі ўніверсітэт (1546) Кёнігсбергскі ўніверсітэт (1548)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Валодаў Гальшанамі, Коднем, маёнткамі ў Берасцейскім, Лідскім, Ашмянскім паветах, на Валыні,

Біяграфія

З кодзенскай лініі магнацкага роду Сапегаў герба «Ліс», сын Паўла і Алены, дачкі князя Юрыя Іванавіча Гальшанскага-Дубравіцкага.

У 1545—1546 гадах навучаўся ў Лейпцыгскім і ў 1547—1548 гадах у Каралявецкім  (ням.) універсітэтах. Як ротмістр коннай харугвы ўдзельнічаў (з 1561 года) у Інфлянцкай вайне 1558—1582 гадоў. У 1564—1568 гадах працягваў ваенную кар’еру на той жа вайне. Ва ўзнагароду за ўдзел у бітве пад Чашнікамі 26 студзеня 1566 названы маршалкам гаспадарскім. У 1576 годзе незадоўга да смерці бацькі фактычна выконваў урад ваяводы новагародскага. 9 ліпеня 1576 года кароль і вялікі князь Стэфан Баторы прызначыў яго ваяводам менскім. Пазней 3 красавіка 1588 годзе прызначаны берасцейскім «па смерці Гаўрылы Гарнастая», а 10 кастрычніка таго ж году віцебскім ваяводам «па смерці Станіслава Паца». Падпісаў акт Люблінскай уніі ў 1569 годзе. Быў паслом Жыгімонта Аўгуста да імператара Максіміліяна II, ад якога атрымаў тытул графа Свяшчэннай Рымскай імперыі і кавалера Залатога руна. Разам з ваяводам мазавецкім  (польск.) Станіславам Крыцкім (паводле іншых звестак з Тышкевічам) у 1577—1578 гадах быў паслом да цара Івана Маскоўскага.

У часы безкаралеўя ў верасні 1586 быў адным з тых сенатараў, якія звярнуліся з лістом да маскоўскіх баяраў дзеля перамоў аб уніі Рэчы Паспалітай з Маскоўскім княствам. У 1587 падтрымаў кандыдатуру Жыгімонта Вазы. Падчас берасцейскага сойміку ў 1596 годзе падтрымаў імкненні Рэчы Паспалітай далучыцца да антытурэцкай лігі.

У 1580 годзе швагер Мікалая Сапегі Астафій Валовіч замовіў на іх абодвух трохгадовы кантракт з каралем на варэнне солі ў Кодні з каралеўскіх жупаў  (польск.) у Вялічцы  (польск.) і Бохні  (польск.). Падобныя кантракты ў 1584 годзе Мікалай атрымаў на рускія жупы  (польск.), а ў 1597 годзе зноў на кракаўскія  (польск.). Абодва гэтыя кантракты праз год былі спыненыя з незразумелых прычынаў.

Выхаваны ў праваслаўі, знаходзіўся на працягу жыцця пад уплывам кальвінізму, не парываючы аднак цалкам з папярэдней верай. Рэшткі свайго бацькі і дзеда перанёс з Бочак  (польск.) у кодзенскую царкву. Збудаваў там жа за вялікі кошт прыгожы палац на месцы старога замчышча.

Першы шлюб (24 верасня 1563) з Ганнай княжной Кашырскай (?—1580), дачкой луцкага старосты Андрэя Міхайлавіча Сангушкі, быў бяздзетным. У другім шлюбе з Ганнай (?—1598), дачкой ваяводы валынскага Андрэя Вішнявецкага і Яўхіміі Вярбіцкай, меў сямёра дзяцей:

• Яна (? — 1614);
• Мікалая;
• Крыштафа (? — 27 лістапада 1637), які быў паслядоўна падстоліем, стольнікам, крайчым і падчашым літоўскім;
• Фрыдэрыка;
• Аляксандра (? — 1619), з 1609 віцебскага падкаморыя;
• Габрыэля (? — 1614 — ?);
• Гальшку, жонку новагародскага кашталяна Самуэля Валовіча;

Пахавалі Мікалая Сапегу ў касцёле Св. Ганны ў Кодні.

Зноскі

1. Mikołaj Sapieha na Kodniu // Internetowy Polski Słownik Biograficzny

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q96022943'></a>
2. Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego 1386—1795 / пад рэд. J. Wolff — Kraków: 1885. — С. 87.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q123243396'></a>
3. Гісторыя Сапегаў : жыццяпісы, маёнткі, фундацыі — Мн.: Віктар Хурсік, 2017. — С. 86. — 586 с. — ISBN 978-985-7025-75-6

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q122382124'></a>
4. Czamańska I. Wiśniowieccy: monografia rodu — Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2007. — С. 91. — 552 с. — ISBN 978-83-7177-229-0

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q11711731'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q9379244'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q130214150'></a>
5. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku / пад рэд. J. Wolff — Warszawa: 1895. — С. 114.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q125352562'></a>
6. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku / пад рэд. J. Wolff — Warszawa: 1895. — С. 273, 442.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q125352562'></a>
7. Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, t. VIII, Ziemia brzeska i województwo brzeskie XIV‒XVIII wiek / пад рэд. A. Rachuba — Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2020. — С. 200. — 405 с. — ISBN 978-83-65880-89-5

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q11686050'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q11713056'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q122406341'></a>
8. Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, t. VI, Ziemia nowogródzka i województwo nowogródzkie XV–XVIII wiek / пад рэд. A. Rachuba — Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2024. — С. 169. — 524 с. — ISBN 978-83-66911-67-3

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q11713056'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q134300399'></a>