Цверач

Цверач^[1], таксама Цвяра́чус^[2] (літ.: Tverečius) — мястэчка ў Ігналінскім раёне Уцянскага павета Літвы, на беразе возера Цверач. Адміністрацыйны цэнтр Цверацкай сянюніі. Месціцца на ўсход ад Ігналіны, каля граніцы з Беларуссю (праходзіць па Дзісне).

Мястэчка Цверач літ.: Tverečius Краіна  Літва Павет Уцянскі Раён Ігналінскі Сянюнія Цверацкая Каардынаты 55°18′40″ пн. ш. 26°35′50″ у. д.HGЯO Вышыня цэнтра 127 м Насельніцтва 295 чал. (2011) Часавы пояс UTC+2, летам UTC+3 Паштовыя індэксы LT-30009 Цверач на карце Літвы

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Першы пісьмовы ўспамін пра Цверач датуецца 21 ліпеня 1501 годам, калі ў ім заснавалі кляштар аўгусцінаў. Таго ж года тут збудавалі мураваны касцёл. Напісанне старабеларускай мовай: Тверечъ^[3].

Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай Цверач увайшоў у склад Ашмянскага павета Віленскага ваяводства. У 1662 годзе ваявода троцкі Мікалай Стафан Пац збудаваў тут комплекс мураванага кляштара аўгусцінаў з новым касцёлам.

Пад уладай Расійскай імперыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай 1795 года Цверач апынуўся ў складзе Расійскай імперыі, у Свянцянскім павеце Віленскай губерні. На 1866 год тут было 18 двароў.

Касцёл, 1915—1918 гг.

У часы Першай сусветнай вайны ў 1915 годзе Цверач занялі войскі Германскай імперыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай тэрыторыя абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі^[4]. У снежні 1918 года занята Чырвонай Арміяй, з 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Савецкай Беларусі^[5], з 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР. З другой паловы сакавіка 1919 года пад кантролем Польшчы, таксама на тэрыторыю прэтэндавала Літва.

У 1920 годзе Цверач апынуўся ў складзе Сярэдняй Літвы, у 1922 годзе — у складзе Польскай Рэспублікі. У беларускай гістарыяграфіі землі вядомыя як Заходняя Беларусь.

У другой палове верасня 1939 года Цверач занята Чырвонай Арміяй, 10 кастрычніка 1939 года паводле дагавора з СССР тэрыторыя Віленскай вобласці перададзена Літве. З 1940 года ў Літоўскай ССР.

У Другую сусветную вайну з чэрвеня 1941 года да ліпеня 1944 года пад акупацыяй Германіі.

З 1990 года ў складзе адноўленай незалежнай Літвы.

Насельніцтва

• XIX стагоддзе: 1866 год — 247 чал., з іх 221 каталік, 7 старавераў і 18 іўдзеяў; 1881 год — 605 чал. (290 муж. і 315 жан.)^[6]

Дынаміка насельніцтва з 1885 па 2011
1885*[7]	1866[8]	1970пер.[9]	1982[10]	1987[11]	2001пер.
199	247	240	225	300	272
2011пер.	-	-	-	-	-
231	-	-	-	-	-
* pagal enciklopedijos išleidimo metus. Metai, kurių duomenys pateikti enciklopedijoje, nenurodyti.
Гістаграма дынамікі насельніцтва

Славутасці

Капліца

• Касцёл Найсвяцейшай Тройцы (1905—1925)
• Могілкі: капліца

Страчаная спадчына

• Касцёл Найсвяцейшай Тройцы і кляштар аўгусцінаў (1662)