Уладзімір Прэлаг

Уладзімір Прэлаг (басн.: Vladimir Prelog; 23 ліпеня 1906, Сараева, Боснія — 7 студзеня 1998, Цюрых) — швейцарскі хімік-арганік.

Уладзімір Прэлаг
басн.: Vladimir Prelog
Дата нараджэння	23 ліпеня 1906(1906-07-23)[1][2][…]
Месца нараджэння	Сараева, Austro-Hungarian rule in Bosnia and Herzegovina[d], Аўстра-Венгрыя[3]
Дата смерці	7 студзеня 1998(1998-01-07)[1][2][…] (91 год)
Месца смерці	Цюрых, Цюрых[d], кантон Цюрых, Швейцарыя
Месца пахавання	Мірагай[d]
Грамадзянства	Аўстра-Венгрыя  Каралеўства Югаславія  Швейцарыя
Род дзейнасці	хімік, выкладчык універсітэта, інжынер
Навуковая сфера	арганічная хімія і біяхімія
Месца працы	Faculty of Pharmacy and Biochemistry[d][4] Швейцарская вышэйшая тэхнічная школа Цюрыха
Альма-матар	III Gymnasium Osijek[d][5] Чэшскі тэхнічны ўніверсітэт
Навуковы кіраўнік	Эміль Вотачак[d]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Леапальдзіна[6] Сербская акадэмія навук і мастацтваў (7 студзеня 1998) Расійская акадэмія навук Акадэмія навук СССР Славенская акадэмія навук і мастацтваў Нацыянальная акадэмія навук ЗША Папская акадэмія навук[7] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Французская акадэмія навук Харвацкая акадэмія навук і мастацтваў
Узнагароды	August-Wilhelm-von-Hofmann-Denkmünze[d] (1967) прэмія Марселя Бенуа[d] (1964) Прэмія стагоддзя[d] (1949) медаль Дэві[d] (1967) ганаровы доктар Заграбскага ўніверсітэта[d] honorary doctorate of the Weizmann Institute of Science[d] honorary citizen of Sarajevo[d] honorary citizen of Osijek[d] (1994) замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (3 мая 1962) Roger Adams Award in Organic Chemistry[d] (1969) Paracelsus Prize[d] (1976) Robert Robinson Award[d] (1968) ганаровы доктар Універсітэта Парыж IV Сарбона[d] (1963)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Пасля заканчэння хімічнага факультэта Чэшскага тэхнічнага ўніверсітэта ў 1928 годзе (цяпер Вышэйшая школа хімічнай тэхналогіі) працаваў у Празе ў Лабараторыі сінтэзу тонкіх хімічных рэчываў. У 1935 вярнуўся ў Югаславію, дзе выкладаў арганічную хімію ў Заграбскім універсітэце. У 1941 пасля акупацыі Югаславіі фашысцкімі войскамі Прэлаг пераехаў у Швейцарыю. Працаваў у Канфедэратыўнай вышэйшай тэхнічнай школе ў Цюрыху; там у 1957 прыняў ад Л. Ружычка яго Лабараторыю арганічнай хіміі — адзін з буйных цэнтраў вывучэння хіміі прыродных злучэнняў і фізіялагічна актыўных рэчываў.

Асноўныя працы

Уладзіміру Прэлагу належаць працы па стэрэахіміі і распрацоўцы сучасных метадаў даследавання складаных арганічных злучэнняў, у тым ліку шэрагу практычна важных антыбіётыкаў.

Нобелеўская прэмія

Нобелеўская прэмія па хіміі (1975) за даследаванні ў галіне стэрэахіміі арганічных малекул і рэакцый.

Зноскі

1. Vladimir Prelog // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. Vladimir Prelog // Brockhaus Enzyklopädie

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
3. Прелог Владимир // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
4. Farmaceutsko-biokemijski fakultet Sveučilište u Zagrebu - 140 godina povijesti Fakulteta Праверана 10 лістапада 2024.
5. https://www.jutarnji.hr/zivot/jedina-gimnazija-na-svijetu-koja-ima-dva-nobelovca-i-cak-37-akademika-nalazi-se-u-hrvatskoj-6656277 Праверана 1 кастрычніка 2024.
6. https://www.leopoldina.org/fileadmin/redaktion/Mitglieder/CV_Prelog_Vladimir_D.pdf
7. www.pas.va

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q106982426'></a>