Be Free

Be Free (бел.: Будзь свабодным, першапачатковая назва — «Права быць свабодным») — беларускі рок-фестываль, што з 2007 года ладзіўся ва Украіне^[1][2]. Удзел у фэсце бралі таксама гурты з Польшчы, Украіны, Францыі.

Be Free
Дата(ы)	розныя
Месца(ы) правядзення	Луцк (2007) Львоў (2008) Чарнігаў (2009)
Года	2007–2009
Жанр(ы)	рок-музыка
Сайт	festsvabody.org

Права быць свабодным 2007

Час правядзення — 22 верасня 2007 года.

Месца правядзення — Луцк.

Вядучы — Віталь Маліноўскі.

Гурты

• Крама (Беларусь)
• Neuro Dubel (Беларусь)
• Tav.Mauzer (Беларусь)
• Indiga (Беларусь)
• :B:N: (Беларусь)
• Znich (Беларусь)
• Sciana (Беларусь)
• ULIS (Беларусь)
• Тінь Сонця  (бел. (тар.)) (Украіна)^[3][4][5]

Be Free 2008

Час правядзення — 9—10 жніўня 2008 года.

Месца правядзення — Львоў^[6].

Вядучы — Аляксандр Памідораў.

Гурты

9 жніўня

Пачатак праграмы: выступленні 3-х маладых гуртоў, пераможцаў конкурсу Еўрапейскага радыё для Беларусі (Беларусь)

• :B:N: (Беларусь)
• Partyzone (Беларусь)
• Incunabula  (укр.) (Украіна)
• Pomidor/OFF (Беларусь)
• ROCKAWAY  (польск.) (Польшча)
• žygimont VAZA (Беларусь)
• Vladivostok (Францыя)
• Znich (Беларусь))

  

  Гурт Znich выступае на фестывалі ў 2008 годзе

• Zet (Беларусь)
• Haydamaky  (укр.) (Украіна)
• Voo Voo  (польск.) (Польшча)^[7]

10 жніўня

• Гурт Насты Някрасавай з Akana-NHS (Беларусь)
• P.L.A.N. (Беларусь)
• Yar (Беларусь)
• Джамбібум (Беларусь)
• Litvintroll (Беларусь)
• Стары Ольса (Беларусь)
• WZ-Orkiestra (Беларусь)
• Паказальнае выступленне рыцарскіх клубаў (Украіна)
• Xy4  (укр.) (Украіна)
• IQ48 (Беларусь)
• METANOIA (Беларусь)
• Крама (Беларусь)
• ULIS (Беларусь)
• Neuro Dubel (Беларусь)
• Habakuk  (польск.) (Польшча)
• Тартак (Украіна)^[8][9]

Be Free 2009

Час правядзення — 22—23 жніўня 2009 года^[10].

Месца правядзення — Чарнігаў^[11].

Вядучы — Аляксандр Памідораў^[12].

Гурты

22 жніўня

• Небо для Себе (Чарнігаў)
• Pipl Plant (Чарнігаў)
• Relikt (Гомель)
• :B:N: (Бяроза)
• Zatoczka (Магілёў)
• Partyzone (Мінск)
• СкруDG  (укр.) (Чарнігаў)
• Pomidor/OFF (Мінск)
• Znich (Мінск)
• Vladivostok (Францыя)
• Ляпіс Трубяцкі (Мінск)^[13]

23 жніўня

• Лена Іванова (Чарнігаў)
• Glofira (Гомель)
• Hair Peace Salon (Мінск)
• Tarpach (Мінск)
• Назад Шляху Немає (Кіеў)
• Litvintroll (Мінск)
• Imprudence  (польск.) (Мінск)
• ZERO-85 (Беласток, Польшча)
• ULIS (Мінск)
• Воплі Відоплясова (Кіеў)^[14][15][16]

Be Free 2010

• Час правядзення — 20—22 (21—23)^[17] жніўня 2010 года.
• Месца правядзення — Чарнігаў^[18].

Запланаваны фестываль адмянілі ўлады Чарнігава^{[19][20][21][22]}.

Ацэнкі

Рок-князёўна Кася Камоцкая як калумніст «БелаПАН» у 2008 годзе давала такую ацэнку фестывалю: «Туды прыязжае сталы набор фанаў, сталы набор музыкаў. Для ўкраінскай публікі гэта не цікава»^[23].

На другі фестываль арганізатары запрасілі «генералаў айчыннага року» «Краму», «IQ48», «Neuro Dubel» з прычыны таго, што арганізатары «Басовішча» выказалі нежаданне бачыць іх на сваім мерапрыемстве, што разам з бязвізавым рэжымам для беларусаў пры падарожжы ва Украіну вылучыла «Be Free» на фоне фестывалю-канкурэнта, пісаў Зміцер Лукашук для Еўрапейскага радыё для Беларусі^[24][25].

Прадзюсар «Ляпіса Трубяцкога» Яўген Калмыкоў на прэс-канферэнцыі ў Мінску напярэдадні Be Free 2009 выказаў думку, што правядзенне падобнага роду фестывалю немагчыма ў Беларусі, бо «атмасфера музычнага фестывалю мяркуе раскаванасць, а тут была б вялікая колькасць міліцыі, і гэтая міліцыя стварае фон, які наогул не спрыяе расслабленню»^[26]. Яго думцы тураваў Віталь Супрановіч, дырэктар лэйбла «БМАgroup», так як адказ уладаў на заяўку незалежнага фестывалю звычайна прыходзіць усяго за некалькі дзён да пачатку планаванага мерапрыемства і нават «у выпадку станоўчага адказу трэба дамовіцца з музыкамі, зрабіць рэкламу і ўзяць яшчэ дзесяць узгадненняў, кожнае з якіх каштуе пэўныя грошы», прытым «усё роўна няма гарантыі, што праз нейкі час пасля пачатку канцэрта не прападзе электрычнасць або не здарыцца яшчэ нешта»^[26].

У той жа час прадстаўнік кампаніі «Будзьма беларусамі!» Марыя Садоўская выказвала надзею на тое, што фестываль, які нясе ідэю свабоды, «праз нейкі час, калі гэтае слова будзе ўспрымацца нашай уладай па-іншаму», зможа быць арганізаваны і ў Беларусі^[26].

Забароны

Выезд удзельнікаў на першы фестываль у верасні 2007 года суправаджаўся іх прэвентыўнымі затрыманнямі на беларускім баку^[5][27].

Апошні фестываль у 2010 годзе быў сарваны чарнігаўскімі ўладамі, якія, па каментары «Нашай Ніве» Віталя Супрановіча, суарганізатара імпрэзы, знаходзіліся «ў кантакце з афіцыйным беларускім бокам», які настойліва параіў «не дазваляць фэст»^[28]. Пра палітычнае адценне забаронаў перадавала і радыё «Свабода»^[29]. Аляксандр Кулінковіч, франтмен гурта «Neuro Dubel», у сваёй калонцы на «БелаПАН» звязаў адмену фестываля з набліжэннем прэзідэнцкіх выбараў 2010 года^[30].

Прызнанне

Канцэпцыя фестывалю была пазітыўна ацэнена Сяргеем Міхалком, Алегам Скрыпкай і іншымі музыкамі^[31].