Coenonympha pamphilus

Coenonympha pamphilus — від дзённых матылькоў сямейства Аксамітніцы. Насяляе адкрытыя травяністыя супольнасці Еўразіі, а таксама рэдкалессі і ўзлескі лясоў. Адзін з самых звычайных відаў сямейства.

Coenonympha pamphilus
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Першаснаротыя Без рангу:  Ecdysozoa Без рангу:  Panarthropoda Тып:  Членістаногія Падтып:  Трахейнадыхальныя Надклас:  Шасціногія Клас:  Насякомыя Падклас:  Крылатыя насякомыя Інфраклас:  Навакрылыя насякомыя Надатрад:  Насякомыя з поўным метамарфозам Атрад:  Матылі Падатрад:  Glossata Надсямейства:  Papilionoidea Сямейства:  Німфаліды Падсямейства:  Аксамітніцы Трыба:  Satyrini Падтрыба:  Coenonymphina Род:  Сенніцы Від:  Coenonympha pamphilus
Міжнародная навуковая назва
Coenonympha pamphilus
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы NCBI   242262 EOL   135713

Паходжанне назвы

Відавы эпітэт Pamphilus (грэч.  «усімі любімы») дадзены ў гонар Памфіла, вучня Платона, якога слухаў Эпікур альбо ж можа азначаць жыхара Памфіліі — краіны на поўдні Малой Азіі^[1].

Апісанне

Ніжні бок крылаў

Від адрозніваецца вялікай індывідуальнай і сезоннай зменлівасцю і прадстаўлены шырокім дыяпазонам больш ці менш розных формаў. Даўжыня пярэдняга крыла 14-17 мм.

• 
  Coenonympha pamphilus ♂
• 
  Coenonympha pamphilus ♂ △

Арэал

Заходняя частка пазатрапічнай Еўразіі; на ўсход ад ракі Енісей адсутнічае. Звычайны і шырока распаўсюджаны від, які, за выключэннем зоны паўночных тундраў, сустракаецца па ўсёй тэрыторыі Усходняй Еўропы і Заходняй Сібіры да Алтая і Кузнецкага Алатау.

Насяляе лугі розных тыпаў, узлескі, абочыны дарог, лясныя высечкі, паляны, берагі рэк, стэпы, пусткі, пашы, сельскагаспадарчыя ўгоддзі, сады, паркі, тэрыторыі населеных пунктаў і г. д. Адзначаны таксама на малапрыгодных для развіцця відаў клады Papilionoformes біятопах — пяшчаных марскіх узбярэжжах Чорнага мора і спадарожных ім саланчаках.

Біялогія

Імага зрэдку харчуюцца нектарам розных хмызняковых і травяністых меданосаў. За год развіваюцца некалькі пакаленняў, колькасць якіх залежыць ад шыраты арэала і сезонных умоў. На поўначы развіваецца ў адным пакаленні і час лёту матылькоў прыпадае на ліпень. У сярэдняй паласе развіваецца звычайна два пакалення і час лёту імага прыпадае з сярэдзіны мая да трэцяй дэкады чэрвеня, а таксама з сярэдзіны ліпеня да сярэдзіны верасня. На поўдні арэала, а таксама ў гады з гарачым летам і цёплай восенню бывае да трох пакаленняў, і тэрміны лёту матылькоў двух апошніх могуць перакрывацца і зацягвацца да пачатку кастрычніка. Вусені развіваюцца вельмі нераўнамерна^[2], з прычыны чаго выразныя межы часу лёту асобных пакаленняў могуць адсутнічаць. На Каўказе матылькоў, якія толькі выйшлі з кукалкі, можна сустрэць з пачатку мая да сярэдзіны лістапада.

Жыццёвы цыкл

Матылі падчас спарвання

Самкі адкладаюць яйкі на метлюжковыя паблізу ад паверхні глебы. Яйкі дыяметрам 0,9 мм пры вышыні 1,1 мм. Стадыя яйка каля 6 дзён. Вусені апошняга пакалення развіваюцца з зімоўкай з ліпеня — верасня па красавік — май наступнага года, аддаюць перавагу харчавацца ноччу. Вусені могуць быць салатнага, зялёнага і бура-зялёнага колеру^[3]. Стадыя вусеня доўжыцца 19-21 дзень. Акукляюцца на сцеблах травы нізка над зямлёй. Кармавыя расліны: віды Brachypodium, Cynosurus cristatus, купкоўка зборная (Dactylis glomerata), і іншыя віды купкоўкі (Dactylis), Deschampsia cespitosa, Avenella flexuosa, вострыца (Deschampsia), Festuca ovina, Festuca rubra і іншыя віды аўсяніцы (Festuca), сівец стаячы (Nardus stricta), віды метлюжка (Poa).

Кукалкі пераважна зялёнага колеру, але зрэдку сустракаюцца таксама бурага колеру з белымі палосамі.

Зноскі

1. Некрутенко Ю. П. 1990. Дневные бабочки Кавказа. Определитель. Семейства Papilionidae, Satyridae, Danaidae. Киев: Наукова думка. — 215 с.
2. Bellman H. 2003. Der neue Kosmos Schmetterlingsfurer. Stuttgart. - 445 s
3. Савчук В. В. Атлас бабочек и гусениц Крыма. — Симферополь: Бизнес-Информ, 2013. — 296 с. — ISBN 978-966-648-331-0