Гусіная цыбуля

Гусі́ная цыбу́ля^[1] (Gagea) — род кветкавых раслін сямейства Лілейныя.

Гусіная цыбуля
Гусіная цыбуля лугавая (Gagea pratensis)
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Аднадольныя Парадак:  Лілеякветныя Сямейства:  Лілейныя Падсямейства:  Лілейныя Род:  Гусіная цыбуля
Міжнародная навуковая назва
Gagea Salisb., 1806
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   500928 NCBI   82208 EOL   17819 GRIN   t:4791 IPNI   24276-1

Батанічнае апісанне

Невысокія (зрэдку да 30 см^[2]) шматгадовыя травяністыя расліны, рана квітнеючыя цыбульныя эфемероіды (улетку надземныя часткі адміраюць) з адной-трыма цыбулінамі (іншы раз каля асновы галоўнай цыбуліны развіваецца шмат дробных цыбулінак). Прыкаранёвы ліст адзін, зрэдку два. Кветкі дробныя, жоўтыя (рознага адцення), радзей белаватыя, зеленаватыя ці чырванаватыя, у раскідзістых гронка-парасоналадобных суквеццях. Плод — трохгнездавая каробачка.

Арэал і экалогія

Гусіная цыбуля малая (Gagea minima). Батанічная ілюстрацыя з кнігі К. А. М. Ліндмана «Bilder ur Nordens Flora», 1917—1926

Вядома больш за 130 відаў (некаторыя аўтары даюць лічбу 280^[3]). Пашыраны ва ўмераным поясе Еўразіі, а таксама ў Паўночнай Афрыцы. На тэрыторыі Беларусі трапляюцца 8 відаў. Найбольш вядомыя і пашыраныя гусіная цыбуля жоўтая (Gagea lutea) і гусіная цыбуля малая (Gagea minima), растуць пераважна ў вільготных лісцевых і мяшаных лясах, хмызняках, садах і парках; рэдка трапляюцца гусіная цыбуля зярністая (Gagea granulosa), гусіная цыбуля пакрывальцавая (Gagea spathacea), гусіная цыбуля Пачоскага (Gagea paczoskii)^[4], па звестках навуковай літаратуры вядомы гусіная цыбуля лугавая (Gagea pratensis), нізкая (Gagea pusilla) і чырванеючая (Gagea liotardii).

Значэнне і выкарыстанне

Лекавыя, харчовыя, кармавыя, меданосныя і дэкаратыўныя расліны.

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 56. — 160 с. — 2 350 экз.
2. Лесная энциклопедия: В 2-х т. / Гл. ред. Воробьёв Г. И.; Ред. кол.: Анушин Н. А., Атрохин В. Г., Виноградов В. Н. и др. — М.: Сов. энциклопедия, 1985. — Т. 1. — С. 234. — 563 с. (руск.)
3. Информационная система «Historia Gagearum»(недаступная спасылка)
4. Растения Беларуси