Ази

Ази — дэлхэйн түби.^[1][2]

Ази — дэлхэйн ниитэ гадаргуугай 8.6% (хуурай газарай 29.4%)-ые эзэлдэг, мүнөөнэй дэлхэйн хүн амын 60% (3.88 тэрбум) амидардаг дэлхэйн хамагай томо түби юм. Ехэнхэ хэһэг дэлхэйн зүүн ба хойто хахадта оршодог болоод Европо түбиин хамта Евразиин эхэ газарые бүрдүүлнэ. Африка түбиһээ Улаан тэнгис, Суэцэй һубагаар, Европо түбиһээ Уралай нюруу, Кавказай нюруу, Каспиин тэнгис, Хара тэнгисээр тусгаарлагдадаг. Зүүн талаараа Номгон далай, урда талаараа Энэдхэгэй далай, хойто талаараа Хойто мүльһэн далайтай тус тус залгана.

Шумер, Хитад, Энэдхэг гэхэ мэтэ дэлхэйн хамагай анханай соёл эрхэншилүүд Ази түбида анха үүһэһэн гэжэ үзэдэг.

Улас оронуудай тобшоо

Бүс, улсын далбаа, улсын нэр	Газар нутгийн хэмжээ (км²)	Хүн амын тоо (2008 оны 7-р сарын 1-ны байдлаар.)	Хүн амын нягтрал (хүн/км²)	Ниислэл
Дундад Ази:
Казахстан[3]	2,724,927	15,666,533	5.7	Астана
Кыргызстан	198,500	5,356,869	24.3	Бишкек
Таджикистан	143,100	7,211,884	47.0	Душанбе
Туркменистан	488,100	5,179,573	9.6	Ашхабад
Узбекистан	447,400	28,268,441	57.1	Ташкент
Зүүн Ази:
БНХАУ[4]	9,584,492	1,322,044,605	134.0	Бээжин
Хонконг[5]	1,092	7,008,300[1]	6,417.9	—
Макао[6]	25	460,823	18,473.3	—
Япон	377,835	127,288,628	336.1	Токио
Тайвань[7]	35,980	22,920,946	626.7	Тайбэй
Хойто Солонгос	120,540	23,479,095	184.4	Пёнъян
Урда Солонгос	98,480	49,232,844	490.7	Сөүл
Монгол	1,565,000	2,996,082	2.0	Улаанбаатар
Хойто Ази:
Оросой холбоото улас[8]	17,075,400	142,200,000	26.8	Москва
Зүүн Урда Ази:
Брүнэй	5,770	381,371	66.1	Бандар Сери Бегаван
Бирма	676,578	47,758,224	70.3	Найпьидо[9]
Кампучи[2]	181,035	13,388,910	74	Пномпень
Зүүн Тимор[10]	15,007	1,108,777	73.8	Дили
Индонези[11]	1,919,440	230,512,000	120.1	Жакарта
Лаос	236,800	6,677,534	28.2	Вьентьян
Малайзи	329,847	27,780,000	84.2	Куала Лумпур
Филиппина	300,000	92,681,453	308.9	Манила
Сингапур	704	4,608,167	6,545.7	Сингапур
Тайланд	514,000	65,493,298	127.4	Бангкок
Вьетнам	331,690	86,116,559	259.6	Ханой
Урда Ази:
Афганистан	647,500	32,738,775	42.9	Кабул
Бангладеш	147,570	153,546,901	1040.5	Дака
Бутан	38,394	682,321	17.8	Тхимпху
Энэдхэг[12]	3,287,263	1,147,995,226	349.2	Шинэ Дели
Мальдива	300	379,174	1,263.3	Мале
Балба	147,181	29,519,114	200.5	Катманду
Пакистан	803,940	167,762,049	208.7	Исламабад
Шри Ланка	65,610	21,128,773	322.0	Коломбо
Баруун Ази:
Армени[13]				Ереван
Азербайджан[14]	46,870	3,845,127	82.0	Баку
Баһрэйн	665	718,306	987.1	Манама
Кипр[15]	9,250	792,604	83.9	Никосиа
Гүржи[16]				Тибилис
Ирак	437,072	28,221,181	54.9	Багдад
Иран	1,648,195	70,472,846	42.8	Тегеран
Израиль	20,770	7,112,359	290.3	Иерусалим[17]
Иордани	92,300	6,198,677	57.5	Амман
Кувейт	17,820	2,596,561	118.5	Кувейт хото
Ливан	10,452	3,971,941	353.6	Бейрут
Оман	212,460	3,311,640	12.8	Маскат
Палестина	6,257	4,277,000	683.5	Ramallah
Катар	11,437	928,635	69.4	Доха
Саудай Арави	1,960,582	23,513,330	12.0	Рияд
Сири	185,180	19,747,586	92.6	Дамаск
Турк[18]				Анкара
Арабай Нэгэдэһэн Эмиртэ Улас	82,880	4,621,399	29.5	Абу Даби
Йемен	527,970	23,013,376	35.4	Санаа
Ниитэ	43,810,582	4,162,966,086	89.07

Азиин уласууд

№	Нэрэ
1	Азербайджан
2	Арабын Нэгэдэһэн Эмир Улас
3	Армени
4	Афганистан
5	Балба
6	Бангладеш
7	Бахрейн
8	Бруней
9	Бутан
10	Вьетнам
11	Гүрж
12	Египет
13	Тимор-Лесте
14	Израиль
15	Индонези
16	Йордан
17	Ирак
18	Иран
19	Йемен
20	Казахстан
21	Камбоджа
22	Катар
23	Кипр
24	Кыргызстан
25	Кувейт
26	Лаос
27	Ливан
28	Малайзи
29	Мальдив
30	Монгол Улас
31	Мьянмар
32	Оман
33	Оросой холбоото улас
34	Узбекистан
35	Пакистан
36	Саудын Араб
37	Сингапур
38	Сири
39	Хойто Солонгос
40	Урда Солонгос
41	Таджикистан
42	Хитад
43	Таиланд
44	Туркменистан
45	Турк
46	Филиппин
47	Шри Ланка
48	Энэдхэг
49	Япон