aktore espainiarra From Wikipedia, the free encyclopedia
Penélope Cruz Sánchez —laburtuta, Pe ezizenaz ere ezaguna[1][2][3]— (Alcobendas, Madril, Espainia, 1974ko apirilaren 28a) aktorea da. 2008ko emakumezko bigarren aktore onenaren Oscar Saria irabazi zuen, eta hiru Goya, BAFTA bat eta David di Donatello saria ere eskuratu ditu.
Penélope Cruz Sanchez 1974ko apirilaren 28an jaio zen Alcobendasen (Madril). Aita Eduardo Cruz extremadurar auto saltzailea zen, eta ama, berriz, Encarna Sánchez, andaluziar ile-apaintzailea. Pe izan zen senideetan zaharrena, ondoren, Mónica eta Eduardo etorri zirelarik. Serraten abesti batetik datorkio izena Peneloperi.
Neskatxak Juan XXIII.a ikastetxean ikasi zuen, baina berehala piztu zitzaion arte eta interpretaziorako zaletasuna, batez ere, 13 urte zituenean, Pedro Almodóvarren ¡Átame! filma ikusteko aukera izan zuenean. Victoria Abril ikusita, Pedro Almodóvarrekin lan egitea izan zen handik aurrera bere amets nagusia eta horretarako prestatzeari ekin zion gogor. 9 urtez aritu zen Madrilgo Kontserbatorio Nazionalean ballet klasikoa ikasten, beste 4 urtez dantza hobetzen eta hainbat ikastaro New Yorken, Cristina Rotaren eskolan, eta 3 gehiago Ángela Garridoren balletean. Raúl Caballerorekin ere egin zituen jazz dantza ikastaroak eta, aldi berean, interpretazioa ikasi eta proba eta castingetara aurkezten joan zen, aktore lanean hasteko gogoz.
Mecanoren La fuerza del destino bideoklipean ikusi genuen lehen aldiz. 200 neskatxen artean aukeratu zuten eta, 1,66 besterik neurtzen ez duen arren, leku izugarria hartu zuen Nacho Canoren bihotzean.
Ondoren etorri zitzaion Telecincon, Jesús Vázquezekin batera, nerabeei zuzendutako La quinta marcha aurkezteko aukera eta baita Jaime Chavarrik zuzendu zuen Serie Rosaren kapitulu batean ere parte hartu zuen.
1990ean egin zuen Penélopek lehen filma eta Rafael Alcázarren El laberinto griego izan zen.
1992an, Jamón, jamón egin zuen Bigas Lunarekin. Monegrosen grabatu zuten (Zaragoza, Aragón) eta erotismoz beteriko lana izan zen hura. Javier Bardem eta Jordi Mollá gazteek ere egin zuten lan honetan eta Penélopek Goya Sarien VII. edizioan izendapena jaso zuen.
1992an, Lola Del Moreno izan zen Timothy Dalton protagonista zen Framed serieko kapitulu batean lan egin zuen eta, 1993an, Oscar Saria irabaziko zuen Fernando Truebaren Belle Époque egin zuen Portugalen -1983an José Luis Garciren Volver a empezar filmak lortu zuenetik, bigarrena izan zen Espainian-. Ariadna Gil, Jorge Sanz, Agustín González, Chus Lampreave edo Fernando Fernán Gómez izan zituen kide, beste batzuen artean, eta Penélopek Jamón, jamón filmean emandako irudi erotikoa uxatu zuen, Bigarren Errepublika garaiako neskatxa umil eta xaloa interpretatuz.
Lan gehiago etorri ziren 90. hamarkadan: Por amor, sólo por amor, La rebelde, Todo es mentira, Entre rojas, Allegro ma non troppo, Hablando con los ángeles edo El efecto mariposa entre otras.
1996an, Gerardo Veraren La Celestina egin zuen Terele Pávez, Juan Diego Botto edo Maribel Verdúrekin batera.
Manuel Gómez Pereiraren El amor perjudica seriamente la salud ere egin zuen eta arrakasta handia lortu zuen harekin.
Urte askotan egin zion bilutsik grabatzeari uko eta paper ugari galdu zuen horregatik, Días contados edo Un paseo por las nubes y Tierra. Jamón, jamón egin zuenetik Abre los ojos etorri zen arte ez zen berriro bilutsik agertuko.
Aurreko lanen arrakastaren ondoren, bere ametsa betetzeko aukera izan zuen eta, 1997an, papertxo bat lortu zuen Pedro Almodóvarrekin. Javier Bardem, Liberto Rabal, José Sancho eta Ángela Molina protagonista zituen Carne trémula filma zen hura.
1997an, Sofía izan zen Alejandro Amenábarren Abre los ojos filmean, beste batzuen artean, Eduardo Noriega eta Fele Martínezen ondoan lan egin zuelarik. Arrakasta itzela izan zuen.
1998an, La niña de tus ojos ("Zure neskato begikoa") egin zuen Fernando Truebarekin eta berarekin izan ziren Antonio Resines, Jorge Sanz, Loles León, Rosa María Sardá edo Santiago Segura. Goya Sarien XIII. edizioan eta beste sari batzuetan ere balio handia eman zioten Peneloperen lanari. Europar zinearen sarietan ere izendatu zuten.
Azkenean, Almodóvarren lanetan sartu zen eta Todo sobre mi madre filmean HIESak jotako transexual batekin harremanetan hasiko den moja baten papera egingo du. Oscarrerako lana izango zen hura ere.
2000n, AEBetan zegoen, jada, eta All the pretty horses egin zuen Matt Damonen ondoan, La mandolina del capitán Corelli Nicolas Cagen ondoan edo Vanilla Sky Tom Cruisekin edo Blow Johnny Deppekin. Tom Cruisen bikotekidea izateak ate asko ireki zion han, baina europar zineak ekarriko zizkion kritika hoberenak
2004an, No te muevas egin zuen. Gainera, David di Donatello saria irabazi zuen, eta Goyarako izendapena ere bai.
2006an, Volver egin zuen Pedro Almodóvarrekin eta Canneseko Zinemaldian garaile izan zen beste artistekin batera: Carmen Maura, Chus Lampreave, Lola Dueñas, Blanca Portillo eta Yohana Cobo. Film horrekin, 2007ko urtarrilaren 23an, Oscar Sarietako izendapena lortu zuen Judi Dench, Meryl Streep, Kate Winslet eta Helen Mirrenekin lehian. Azken honek irabaziko zion The Queenen egindako lanagatik.
2007ko urtarrilaren 28an, Penélope Cruzek bigarren Goya irabaziko zuen Volverren Raimunda izateagatik. Lan berak jaso zuen 2006ko urrian Hollywood Awards saria.
Elegy egin zuen gero, Isabel Coixeten zuzendaritzapean eta Ben Kingsleyren ondoan.
Woody Allenen Vicky Cristina Barcelona egin zuen Javier Bardem, Scarlett Johansson edo Rebecca Hallekin batera. 2007ko udan egin zuten Avilés (Asturias) eta Bartzelonan eta oso ondo saldu zen, kritika onak lortuz, bai Espainian eta baita kanpoan ere. Berriro etorri ziren izendapenak, baina Kate Winsletek hartu zion aurrea Urrezko Globoetan eta bakoitzak berea lortu zuen Oscar Sarietan. 2009 izan zen Peneloperen ibilbidearen kontsolidazioa. 3. Oscar Saria lortuta zuen, jada.
Oscar Sarietarako 3. izendapena izango zuen hau. 2009an egingo zuten lan hau Rob Marshallen izendapenean. Ondo lagunduta dago film honetan: Daniel Day Lewis, Marion Cotillard, Sophia Loren, Judi Dench edo Nicole Kidman ziren bertan eta, nola ez, Kate Hudson ere bai. Oraingoan ere, beste sari batzuz gain, Urrezko Globoetarako ere izendatuko zuten.
2009an estreinatu zuten 2006an Adrien Brodyrekin batera egindako Manolete, arazo ekonomikoek atzeratu baitzuten momentu hura.
2010ean, azken 2 hamarkadetako Oscar sarietan agertu direnen artean hoberen jantzi dena kontsideratu zuten eta 2007ko edizioan soinean eraman zuen Versacea ezin da erraz ahaztu.
2010ean, Sex and the City 2 ere egin zuen, Carmen interpretatuz.
Barazkijalea omen da eta ez omen du alkoholik kontsumitzen.
Lau hizkuntza hitz egiten ditu: ingelesa, frantsesa, italianoa eta gaztelera.
Lagun onak egin ditu munduan, Scarlett Johansson, Ashton Kutcher eta Shakira tartean.
Harreman asko ezagutu zaizkio Peri Nacho Canorekin hasi zenetik. Jamón, jamón egin zuenean hasi omen zen Javier Bardemekin, baina hantxe geratu zen hura ere.
Tom Cruisekin lotu zenean, nazioarteko prentsara egin zuen salto eta, harreman hura bukatu zenean, Matthew McConaughey ezagutu zuen Sahararen filmazioan.
Lagun gehiago ere esleitu dio prentsak, baina 2010eko uztailaren 14an, Javier Bardemekin dago ezkonduta eta familia izan dute, jada.
Taula honetan ikus daitezke film bakoitzaren zuzendaria, enpresa ekoizlea eta beste izenburuak (gaztelaniaz, frantsesez):
Urtea | Filma | Zuzendaria | Ekoizlea | Izenburuak (es,fr) |
---|---|---|---|---|
1989 | La fuerza del destino | -- | -- | |
1992 | Belle Époque | Fernando Trueba | -- | |
1992 | Jamón Jamón | Bigas Luna | -- | gaztelaniaz: Jamón, jamón frantsesez: Jambon, Jambon |
1993 | The Rebel | Aurelio Grimaldi | -- | gaztelaniaz: La rebelde frantsesez: La ribelle |
1993 | The Greek Labyrinth | Rafael Alcázar | Impala Studios | gaztelaniaz: El laberinto griego |
1993 | For Love, Only for Love | Giovanni Veronesi | Filmauro | gaztelaniaz: Por amor, sólo por amor frantsesez: Per amore, solo per amore |
1994 | Alegre ma non troppo | Fernando Colomo | -- | frantsesez: Mi-fugue mi-raisin |
1994 | Todo es mentira | Álvaro Fernández Armero | -- | |
1995 | Entre rojas | Azucena Rodriguez Pomeda | -- | |
1995 | El efecto mariposa | Fernando Colomo | -- | frantsesez: L'Effet papillon |
1996 | La Celestina | Gerardo Vera | -- | |
1996 | Not Love, Just Frenzy | Alfonso Albacete | -- | gaztelaniaz: Más que amor, frenesí frantsesez: Más que amor, frenesí |
1996 | Brujas | Álvaro Fernández Armero | -- | |
1997 | Live Flesh | Pedro Almodóvar | El Deseo | gaztelaniaz: Carne trémula frantsesez: En chair et en os |
1997 | Open Your Eyes | Alejandro Amenábar | Lionsgate UK | gaztelaniaz: Abre los ojos frantsesez: Ouvre les yeux |
1997 | A Corner of Paradise | Peter Ringgaard | -- | gaztelaniaz: Una esquina del paraíso |
1997 | Love Can Seriously Damage Your Health | Manuel Gómez Pereira | -- | gaztelaniaz: El amor perjudica seriamente la salud frantsesez: L'amour nuit gravement à la santé |
1998 | The Girl of Your Dreams | Fernando Trueba | Lolafilms | gaztelaniaz: La niña de tus ojos frantsesez: La Fille de tes rêves |
1998 | The Man with Rain in His Shoes | Maria Ripoll | -- | gaztelaniaz: Lluvia en los zapatos frantsesez: If Only... |
1998 | Don Juan | Jacques Weber | -- | |
1998 | Talk of Angels | Nick Hamm | -- | |
1998 | The Hi-Lo Country | Stephen Frears | Working Title Films | gaztelaniaz: Hi-Lo Country |
1999 | Volavérunt | Bigas Luna | Televisión Española | |
1999 | All About My Mother | Pedro Almodóvar | El Deseo | gaztelaniaz: Todo sobre mi madre frantsesez: Tout sur ma mère |
2000 | All the Pretty Horses | Billy Bob Thornton | Miramax | frantsesez: De si jolis chevaux |
2000 | Woman on Top | Fina Torres | Searchlight Pictures | frantsesez: Amour, Piments et Bossa nova |
2001 | Vanilla Sky | Cameron Crowe | Cruise/Wagner Productions | |
2001 | Captain Corelli's Mandolin | John Madden | StudioCanal | gaztelaniaz: La mandolina del capitán Corelli frantsesez: Capitaine Corelli |
2001 | Blow | Ted Demme | New Line Cinema | |
2001 | Don't Tempt Me | Agustín Díaz Yanes | -- | gaztelaniaz: Sin noticias de Dios frantsesez: Sans nouvelles de Dieu |
2002 | Waking Up in Reno | Jordan Brady | Miramax | frantsesez: Une chambre pour quatre |
2003 | Fanfan la Tulipe | Gérard Krawczyk | -- | |
2003 | Gothika | Mathieu Kassovitz | Columbia Pictures | |
2003 | Masked and Anonymous | Larry Charles | BBC Film | gaztelaniaz: Anónimos |
2004 | Don't Move | Sergio Castellitto | Medusa Film | gaztelaniaz: No te muevas frantsesez: À corps perdus |
2004 | Noel | Chazz Palminteri | -- | frantsesez: Noël |
2004 | Head in the Clouds | John Duigan | -- | frantsesez: Nous étions libres |
2005 | Sahara | Breck Eisner | Bristol Bay Productions | |
2005 | Chromophobia | Martha Fiennes | -- | gaztelaniaz: Alta sociedad |
2006 | Bandidas | Joachim Rønning | 20th Century Studios | |
2006 | Volver | Pedro Almodóvar | El Deseo | |
2007 | Manolete | Menno Meyjes | -- | |
2007 | The Good Night | Jake Paltrow | -- | |
2008 | Vicky Cristina Barcelona | Woody Allen | Mediapro | |
2008 | Elegy | Isabel Coixet | Lakeshore Village Entertainment | frantsesez: Lovers |
2009 | G-Force | Hoyt Yeatman | Walt Disney Pictures | frantsesez: Mission-G |
2009 | Broken Embraces | Pedro Almodóvar | El Deseo | gaztelaniaz: Los abrazos rotos frantsesez: Étreintes brisées |
2009 | The Cannibalistic Councillor | Pedro Almodóvar | -- | gaztelaniaz: La concejala antropófaga frantsesez: La Conseillère anthropophage |
2009 | Nine | Rob Marshall | The Weinstein Company | |
2010 | Sex and the City 2 | Michael Patrick King | New Line Cinema | |
2011 | Pirates of the Caribbean: On Stranger Tides | Rob Marshall | Walt Disney Pictures | frantsesez: Pirates des Caraïbes : La Fontaine de Jouvence |
2012 | To Rome with Love | Woody Allen | MFE - MediaForEurope | |
2012 | Woody Allen: A Documentary | Robert B. Weide | -- | |
2012 | Venuto al mondo | Sergio Castellitto | Medusa Film | gaztelaniaz: Volver a nacer frantsesez: Venir au monde |
2013 | The Counselor | Ridley Scott | 20th Century Studios | frantsesez: Cartel |
2013 | I'm So Excited | Pedro Almodóvar | El Deseo | gaztelaniaz: Los Amantes Pasajeros frantsesez: Les Amants passagers |
2015 | Ma Ma | Julio Médem | Morena Films | gaztelaniaz: Ma ma frantsesez: Ma ma |
2016 | The Queen of Spain | Fernando Trueba | -- | gaztelaniaz: La reina de España frantsesez: La Reine d'Espagne |
2016 | Zoolander 2 | Ben Stiller | PolyGram Filmed Entertainment | |
2016 | Grimsby | Louis Leterrier | Village Roadshow Pictures | |
2016 | Bigas x Bigas | -- | -- | |
2017 | Murder on the Orient Express | Kenneth Branagh | 20th Century Studios | gaztelaniaz: Asesinato en el Orient Express frantsesez: Le Crime de l'Orient-Express |
2017 | Loving Pablo | Fernando León de Aranoa | -- | frantsesez: Escobar |
2018 | Everybody Knows | Asghar Farhadi | -- | gaztelaniaz: Todos lo saben |
2019 | Wasp Network | Olivier Assayas | -- | gaztelaniaz: La red avispa frantsesez: Cuban Network |
2019 | Pain and Glory | Pedro Almodóvar | El Deseo | gaztelaniaz: Dolor y gloria frantsesez: Douleur et Gloire |
2021 | Official Competition | Gastón Duprat | The Mediapro Studio | gaztelaniaz: Competencia oficial frantsesez: Compétition officielle |
2021 | Parallel Mothers | Pedro Almodóvar | El Deseo | gaztelaniaz: Madres paralelas frantsesez: Madres paralelas |
2022 | The 355 | Simon Kinberg | Freckle Films | gaztelaniaz: Agentes 355 frantsesez: 355 |
2022 | L’immensità | Emanuele Crialese | Warner Bros. | gaztelaniaz: L'immensità frantsesez: L'Immensità |
2022 | On the Fringe | Juan Diego Botto | Morena Films | gaztelaniaz: En los márgenes frantsesez: À contretemps |
2023 | Ferrari | Michael Mann | -- | |
2025 | The Bride! | Maggie Gyllenhaal | Warner Bros. | gaztelaniaz: The Bride frantsesez: The Bride |
Urtea | Izenburua | Papera | Oharrak |
---|---|---|---|
1992 | Jamón, jamón | Silvia | Goya Sarietarako hautagaia. |
Belle Époque | Luz | ||
1997 | El amor perjudica seriamente la salud | Diana gaztea / Dianaren alaba | |
Abre los ojos | Sofía | ||
Carne trémula | Isabel Plaza Caballero | ||
1998 | La niña de tus ojos | Macarena | Goya Sariaren irabazlea |
Don Juan | Mathurine | ||
1999 | Todo sobre mi madre | Arreba María Rosa Sanz | |
2000 | All the Pretty Horses | Luisa | |
Woman on Top | Isabella Oliveira | ||
2001 | Blow | Mirtha Jung | |
Bendito infierno | Carmen Ramos | ||
Captain Corelli's Mandolin | Pelagia | ||
Vanilla Sky | Sofia Serrano | ||
2003 | Fanfan la tulipe | Adeline La Franchise | |
Gothika | Chloe Sava | ||
2004 | Head in the Clouds | Mia | |
Non ti muovere | Italia | David di Donatello Sariaren irabazlea. Goya Sarietarako hautagaia. | |
Noel | Nina Vasquez | ||
2005 | Sahara | Eva Rojas | |
2006 | Chromophobia | Gloria | |
Bandidas | María Álvarez | ||
Volver | Raimunda | Oscar Sarietarako hautagaia. Goya Sariaren irabazlea. | |
2007 | The Good Night | Anna | |
Manolete | Antoñita "Lupe" Sino | ||
2008 | Elegy | Consuela Castillo | |
Vicky Cristina Barcelona | María Elena | Emakumezko bigarren aktore onenaren Oscar Saria. Goya Sariaren irabazlea. | |
2009 | G-Force | Juarez (ahotsa) | |
Nine | Carla | Oscar Sarietarako hautagaia. | |
Los abrazos rotos | Magdalena | Goya Sarietarako hautagaia. | |
2010 | Sex and the City 2 | Carmen García Carrión | |
2011 | Pirates of the Caribbean: On Stranger Tides | Angelica | |
2012 | To Rome with Love | Anna | |
Venuto al mondo | Gemma | Goya Sarietarako hautagaia. | |
2013 | Los amantes pasajeros | Jessica | |
The Counselor | Laura | ||
2014 | The Boxtrolls | Winnie Portley-Rind (ahotsa) | Gaztelaniazko bikoizketa |
2015 | Ma ma | Magda | Goya Sarietarako hautagaia. |
2016 | Zoolander 2 | Valentina Valencia | |
Grimsby | Rhonda George | ||
La reina de España | Macarena Granada | Goya Sarietarako hautagaia. | |
2017 | Loving Pablo | Virginia Vallejo | Goya Sarietarako hautagaia. |
Murder on the Orient Express | Pilar Estravados | ||
2018 | Todos lo saben | Laura | Goya Sarietarako hautagaia. |
2019 | Dolor y gloria | Ama gaztea | Goya Sarietarako hautagaia. |
Wasp Network | Olga Gonzalez | ||
2021 | Madres paralelas | Janis | Oscar Sarietarako hautagaia
Goya Sarietarako hautagaia |
Urtea | Izenburua | Papera | Oharrak |
---|---|---|---|
1991 | Série rose | Javotte | Atala: "Elle et lui" |
1992 | Framed | Lola Del Moreno | 3 atal |
2018 | The Assassination of Gianni Versace: American Crime Story | Donatella Versace | 5 atal. Primetime Emmy Sarietarako hautagaia. |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.