1ma di oktobro

Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di yaro.

sep – oktobro – nov
su	lu	ma	me	jo	ve	sa
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30	31

L'1ma di oktobro esas la 274ma dio di la yaro (275ma en bisextila yari) segun Gregoriala kalendario. Restas 91 dii til la fino di la yaro.

---

Dio

• Internaciona dio di filii.
• Dio di la Nedependo, en Chipro ed en Nigeria

Eventi

• 366 - Damasus la 1ma divenas papo.
• 965 - Ioannes la 13ma divenas papo.
• (o la 29ma di septembro sam yaro) 1439 - Erik la Pomerana revokesas de povo en Suedia. Karl Knutsson Bonde duras administrar en lua nomo.
• 1779 - En Finlando, Tampere fondesas.
• 1800 - Hispania cedas Louisiana a Francia.
• 1814 - Komencas Kongreso di Wien, por restaurar l'anciena frontieri di Europa, pos la vinkeso di [Napoléon la 1ma]].
• 1828 - L'Universitato di Helsinki funcioneskas. L'universitato translojesis de Turku pos la brulo dil urbo en 1827.
• 1887 - Britanian imperio prenas kontrolo di Beludjistan.
• 1923 - Suda-Rhodezia divenas Britaniana kolonio.
• 1941 - Duesma mondomilito: Finlandani konquestas Petrozavodsk (Finlandane: Petroskoi) en Est-Karelia.
• 1946 - Tribunalo di Nürnberg, judicianta militala kriministi de nacional-socialista Germania, finas lua laboro.
• 1949 - Popul-Republiko Chinia fondesas.
• 1960 - Nigeria divenas nedependanta del Unionita Rejio.
• 1964 - Japonia inauguras treno di granda rapideso Shinkansen inter Tokyo ed Osaka.
• 1963 - Nigeria divenas republiko.
• 1971 - Apertesas Walt Disney World en Orlando, Florida.
• 1978 - Vietnam atakas Kambodja.
• 1978 - Tuvalu divenas nedependanta.
• 1988 - Mihail Gorbachyov divenas prezidanto di Sovietia.
• 1994 - Palau divenas nedependanta.
• 2005 - Tri ataki per bombi en Bali, Indonezia produktas 22 morti, inkluzite la 3 teroristi.^[1]
• 2012 - Du paromi kolizionas proxim la vilajo Yung Shue Wan, en Hong Kong. Efektiginte 39 morti^[2] e 92 vunditi, ol esis la maxim mortigiva marala dizastro en Hong Kong depos 1971.
• 2015 - En Oregon, Usa, pafanto mortigas 13 personi e vundas 20 en l'universitato dil stato. La pafanto mortigesas pose dal polico.^[3]
• 2017 - Viro pafas de la 32ma etajo del Hotelo Mandalay Bay en Las Vegas, Nevada, Usa, dum noktala spektaklo di muziko country.^[4] La pafi mortigas 58 personi e vundas plua kam 500 plusa homi.^[5] Segun la polico, la pafero evis 64 yari, vivis en domo por retretiti, e havis nula kriminal antecedenti.^[5]
• 2017 - Eventas plebicito pri la nedependo di Katalunia malgre Hispana guvernerio judikar to nelegala. Adminime 844 personi vundesas pro policala represo dum la votado.^[6]
• 2019 - En Taiwan, ponto Nanfang'ao, inaugurita en 1996, krulas 1 dio pos ke tifono Mitag frapis la regiono. Adminime 5 personi mortas pro l'acidento.^[7]
• 2019 - Kongreso di Peru dissolvesas dal prezidanto Martín Vizcarra. Konstitucala krizo komencas.^[8]
• 2022 - Che stadio Kanjuruhan, en Malang, Indonezia, eventas violentoza tumulto pos futbalo-partio, qua rezultas 182 morti.^[9]

Naski

• 86 aK - Gaius Sallustius Crispus, Romana historiisto e politikisto (m. 34 aK)
• 1207 - Rejulo Henry la 3ma di Anglia (m. 1272)
• 1409 (o 1408) - Rejulo Karl la 8ma di Suedia (m. 1470)
• 1541 - Domenikos Theotokopoulos, "El Greco", Hispana piktisto (m. 1614)
• 1542 - Álvaro de Mendaña, Hispana navigisto (m. 1595)
• 1685 - Rejulo Karolus la 6ma, Santa Romana imperiestro (m. 1740)
• 1754 - Caro Pavel la 1ma di Rusia (m. 1801)
• 1875 - Eugeen Van Mieghem, Belga piktisto (m. 1930)
• 1895 - Liaquat Ali Khan, chefministro di Pakistan (m. 1951)
• 1903 - Vladimir Horowitz, Ukrainana pianisto (m. 1989)
• 1910 - Bonnie Elizabeth Parker, Usana bank-raptero (m. 1934)
• 1911 - Heinrich Mark, Estoniana politikisto (m. 2004)
• 1913 - Pierre Wemaëre, Franca piktisto (m. 2010)
• 1915 - Jerome Bruner, Usana psikologo (m. 2016)
• 1920 - Walter Matthau, Usan aktoro (m. 2000)
• 1922 - Chen Ning Yang, Chiniana fizikisto, Nobel-laureato
• 1924 - Jimmy Carter, prezidanto di USA, Nobel-laureato pri paco
• 1927 - Oleg Yefremov, Rusa aktoro (m. 2000)
• 1928 - George Peppard, Usan aktoro (m. 1994)
• 1930 - Philippe Noiret, Franc aktoro (m. 2006)
• 1930 - Richard Harris, Irlandan aktoro (m. 2002)
• 1935 - Julie Andrews, Britanian aktorino
• 1943 - Jean-Jacques Annaud, Franca filmifisto
• 1944 - Antti Tuuri, Finlandana skriptisto
• 1945 - Haris Silajdžić, prezidanto di Bosnia e Herzegovina
• 1945 - Ram Nath Kovind, prezidanto di India
• 1947 - Aaron Ciechanover, Israelana ciencisto, Nobel-laureato pri kemio
• 1949 - André Rieu, Nederlandana muzikisto e komediisto
• 1956 - Andrus Ansip, chefministro di Estonia
• 1956 - Theresa May, chefministrino di Unionita Rejio
• 1958 - Andre Konstantinovich Geim, Rusa fizikisto, Nobel-laureato
• 1959 - Youssou N'Dour, Senegalana kantisto
• 1965 - Mia Mottley, chefministrino di Barbados
• 1969 - Marcus Stephen, prezidanto di Nauru
• 1979 - Walewska Oliveira, Braziliana volebalistino
• 1989 - Sara Gijazi, Egiptiana HBTI-aktivisto (m. 2020)
• 1996 - Vitalina Bacarashkina, Rusa sporta pafistino

Morti

• 1404 - Papo Bonifacius la 9ma (n. 1356)
• 1652 - Jan Asselijn, Nederlandana piktisto (n. c. 1610)
• 1684 - Pierre Corneille, Franca dramatifisto (n. 1606)
• 1864 - Juan José Flores, prezidanto di Equador (n. 1800)
• 1868 - Mongkut (Rama la 4ma), rejulo di Siam (n. 1804)
• 1873 - Edwin Henry Landseer, Britaniana piktisto e skultisto (n. 1802)
• 1878 - Mindon Min, regnanto di Burma depos 1853 (n. 1808)
• 1942 - Ants Piip, chefministro di Estonia (n. 1864)
• 1942 - Hinko Smrekar, Sloveniana-Yugoslaviana piktisto (n. 1883)
• 1948 - Phraya Manopakorn Nititada, chefministro di Tailando (n. 1884)
• 1953 - Luis Alberto Riart, prezidanto di Paraguay (n. 1880)
• 1957 - Abdülhalik Renda, provizora prezidanto di Turkia (n. 1881)
• 1959 - Enrico De Nicola, prezidanto di Italia (n. 1877)
• 1962 - Ludwig Bemelmans, Austriana skriptisto (n. 1898)
• 2012 - Eric John Hobsbawm, Britaniana skriptisto e historiisto (n. 1917)
• 2013 - Tom Clancy, Usana skriptisto (n. 1947)^[10]
• 2018 - Charles Aznavour, Franca kantisto e kompozisto^[11] (n. 1924)