9ma di mayo

Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di yaro.

apr – mayo – jun
su	lu	ma	me	jo	ve	sa
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30	31

La 9ma di mayo esas la 129ma dio di la yaro (130ma en bisextila yari) segun Gregoriala kalendario. Restas 236 dii til la fino di la yaro.

---

Dio

• En Europana Uniono - Dio di Europa.
• En Rusia - Dio di la Vinko (1945).

Eventi

• 1864 - Duesma milito di Schleswig: eventas la batalio di Heligoland inter Dana mar-armeo e la mar-armei de Austria e Prusia, kun Dana vinko.
• 1883 - Paul Kruger divenas prezidanto di Republiko Transvaal, en la nuna Sudafrika.
• 1941 - Milito inter Tailando e Francia di Vichy pri teritorii en Indochinia finas. Francia di Vichy aceptas la mediaco di Japonian imperio, e cedas teritorii de nuna Kambodja a Tailando.
• 1945 - En Norvegia, Vidkun Quisling enkarcerigesas.
• 1950 - Robert Schuman, Franca politikisto, introduktas “projeto Schuman” quo duktos a nuna Europana Uniono.
• 1955 - West-Germania membreskas NATO.
• 1956 - Manaslu, la 8ma maxim alta monto dil mondo en Azia, acensesas unesmafoye.
• 1958 - Popul-Republiko Chinia ruptas diplomacala relati kun Japonia.
• 1966 - Popul-Republiko Chinia explozigas lua unesma hidrogena bombo.
• 1970 - Cirkume 100 mil personi protestas en Usa kontre la milito en Vietnam.
• 1994 - En Sudafrika, Nelson Mandela divenas l'unesma nigra prezidanto.
• 2002 - En Kaspiysk, Rusia, bombo duktita fore explozas dum militala revuo, e produktas 43 morti e 130 vunditi.
• 2004 - Prezidanto di Chechenia, Ahmat Kadirov, mortigesas en bombo-explozo.
• 2015 - En Jalisco, Mexikia, centi de personi protestas kontre la violento de organizita krimino, qua produktis 17 morti dum la 1ma di mayo.^[1]
• 2016 - Tero, Merkuro e Suno en sama lineo.^[2]
• 2016 - En Mogadishu, Somalia, atento per bombo dal islamana grupo Al Shabab produktas adminime 5 morti e 13 vunditi.^[3]
• 2020 - Brazilia superiras 10 mil mortinti pro COVID-19.^[4]
• 2022 - Mahinda Rajapaksa, chefa ministro di Sri-Lanka, renuncas pos intensa populala protesti.

Cinematografuri

• 1949 - La diablo en la korpo liberigesas en Usa

Naski

• 1170 - Rejulo Valdemar la 2ma di Dania (m. 1241)
• 1746 - Gaspard Monge, Franca matematikisto (m. 1818)
• 1800 - John Brown, Usan abolisisto (m. 1859)
• 1815 - David Gilmour Blythe, Usana piktisto (m. 1865)
• 1823 - Frederick Weld, Novazelandana politikisto (m. 1891)
• 1874 - Howard Carter, Britanian explorero (m. 1939)
• 1877 - Hovsep Pushman, Armenian-Usana piktisto (m. 1966)
• 1882 - George Barker, Usana piktisto (m. 1965)
• 1883 - José Ortega y Gasset, Hispana filozofo (m. 1955)
• 1887 - John Nordin, Sueda injenioro, Idisto ed Interlinguisto (m. 1983)
• 1907 - Baldur von Schirach, chefo di Hitler-yunaro (m. 1974)
• 1915 - Les Paul, Usana gitaristo (m. 2009)
• 1927 - Manfred Eigen, Germana fizikisto e kemiisto, Nobel-laureato (m. 2019)
• 1936 - Glenda Jackson, Britanian aktorino e politikisto
• 1936 - Albert Finney, Angla aktoro (m. 2019)
• 1936 - Ernest Shonekan, prezidanto di Nigeria (m. 2022)
• 1947 - Michael Levitt, Sudafrikana-Israelana biofizikisto, Nobel-laureato pri kemio
• 1949 - Billy Joel, Usana kantisto, pianisto e kompozisto
• 1949 - Ibrahim Baré Maïnassara, prezidanto di Nijer (m. 1999)
• 1959 - János Áder, chefministro di Hungaria
• 1960 - Ion Sturza, chefministro di Moldova
• 1960 - Johnny Paul Koroma, chefo di stato di Sierra Leone (posible mortigita en 2003)
• 1968 - Marie-José Pérec, Franc atletino
• 1968 - Scott Pruitt, Usana politikisto
• 1980 - Estíbaliz Martínez Yerro, Hispana gimnastikistino
• 1980 - Nicolae Dică, Rumana futbalisto
• 1990 - Yevgeni Donskoi, Rusiana tenisistulo

Morti

• 1280 - Rejulo Magnus la 4ma di Norvegia (n. 1238)
• 1789 - Jean-Baptiste Vaquette de Gribeauval, Franca injenioro e militisto (n. 1715)
• 1805 - Friedrich Schiller, Germana poeto (n. 1759)
• 1850 - Joseph Louis Gay-Lussac, Franca kemiisto e fizikisto (n. 1778)
• 1903 - Paul Gauguin, Franca piktisto (n. 1848)
• 1918 - George Coșbuc, Rumana skriptisto (n. 1866)
• 1919 - Juan Isidro Jimenes, prezidanto di Dominikana Republiko (n. 1846)
• 1931 - Albert Abraham Michelson, Germana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1852)
• 1947 - Miguel Abadía Méndez, prezidanto di Kolumbia (n. 1867)^[5]
• 1965 - Leopold Figl, kancelero di Austria (n. 1902)
• 1978 - Aldo Moro, chefministro di Italia, mortigita (n. 1916)
• 1979 - Gabriel Ramanantsoa, prezidanto di Madagaskar (n. 1906)
• 1986 - Tenzing Norgay, Nepalana montoacensisto (n. 1914)
• 2004 - Brenda Fassie, Sudafrikana kantistino (n. 1964)
• 2004 - Jan Hanzl, Chekoslovakiana hokeisto (n. 1920)
• 2004 - Ahmat Kadirov, prezidanto di Chechenia (n. 1951)
• 2011 - Lidia Gueiler Tejada, prezidantino di Bolivia (n. 1921)
• 2015 - Kenan Evren, prezidanto di Turkia (n. 1917)
• 2019 - Alvin Sargent, Usana cenaristo (n. 1927)