មហាអំណាចកណ្ដាល

មហាអំណាចកណ្ដាល ឬអាចហៅបានថា សម្ព័ន្ធភាពត្រីភាគី^[១] ឬ ចក្រភពកណ្ដាល^[២] គឺជា​សម្ព័ន្ធភាពមួយក្នុងចំណោមសម្ព័ន្ធភាពសំខាន់ពីរ​ដែល​បានប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្នានៅក្នុង​សង្គ្រាមលោកលើកទី១។ សម្ព័ន្ធភាពនេះមានសមាជិកដូចជា៖ ចក្រភពអាល្លឺម៉ង់ អូទ្រីស-ហុងគ្រី ចក្រភពអូតូម៉ង់ និងព្រះរាជាណាចក្រ​ប៊ុលការី។ រដ្ឋដែលនៅក្រោមអាណានិគមនៃមហាប្រទេសទាំងនេះក៏បានចូលរួមប្រយុទ្ធជាមួយភាគីមហាអំណាចកណ្តាលដែរដូចជា នូវែលគីនេអាល្លឺម៉ង់ និងអាហ្រ្វិកខាងកើតអាល្លឺម៉ង់ជាដើម រហូតដល់ដែនដីអាណានិគមទាំងនោះត្រូវបានវាយកាន់កាប់ដោយក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្ត។

មហាអំណាចកណ្ដាល Mittelmächte (អាល្លឺម៉ង់) Központi hatalmak (ហុងគ្រី) İttifak Devletleri (តួកគី) Централни сили (ប៊ុលការី)
១៩១៤–១៩១៨
មហាអំណាចកណ្ដាលគិតត្រឹមខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩១៥  ចក្រភពអាល្លឺម៉ង់  អូទ្រីស-ហុងគ្រី  ចក្រភពអូតូម៉ង់ ព្រះរាជាណាចក្រប៊ុលការី
សម័យកាលប្រវត្តិសាស្រ្ត	សង្គ្រាមលោកលើកទី១
▪ សម្ព័ន្ធភាពទ្វេភាគី (អាល្លឺម៉ង់ / អូទ្រីស-ហុងគ្រី)	៧ តុលា ១៨៧៩
▪ បង្កើតឡើង	២៨ មិថុនា ១៩១៤
▪ សម្ព័ន្ធភាពអាល្លឺម៉ង់–អូតូម៉ង់	២ សីហា ១៩១៤
▪ សន្ធិសញ្ញាប៊ុលការី–អាល្លឺម៉ង់	៦ កញ្ញា ១៩១៥ (សម្ងាត់) ១៤ តុលា ១៩១៥ (សាធារណៈ)
▪ រំលាយ	១១ វិច្ឆិកា ១៩១៨
Preceded by សម្ព័ន្ធភាពទ្វេភាគី (១៨៧៩) សម្ព័ន្ធភាពត្រីភាគី (១៨៨២) សម្ព័ន្ធភាពអាល្លឺម៉ង់–អូតូម៉ង់ សម្ព័ន្ធភាពអូតូម៉ង់–ប៊ុលការី សន្ធិសញ្ញាប៊ុលការី–អាល្លឺម៉ង់ (១៩១៥)

• មេដឹកនាំនៃមហាអំណាចកណ្ដាល (ពីឆ្វេងទៅស្ដាំ)៖
• ព្រះអធិរាជវិលហែមល៍ទី២ នៃអាល្លឺម៉ង់,
• ព្រះអធិរាជ និងមហាក្សត្រហ្វ្រង់ ហ្សូសែហ្វ នៃអូទ្រីស-ហុងគ្រី,
• ព្រះស៊ុលតង់មេម៉េដទី៦ នៃចក្រភពអូតូម៉ង់,
• ត្សារហ៊្វែឌីណង់ទី១ នៃប៊ុលការី
• ចំណងជើងក្នុងរូបសរសេរថា៖
• "Vereinte Kräfte führen zum Ziel"
• "កម្លាំងរួបរួមនាំឱ្យសម្រេចគោលដៅ"

អាល្លឺម៉ង់ និង​អូទ្រីស-ហុងគ្រី បាន​ចង​សម្ពន្ធភាព​ជាមួយគ្នា​នៅ​ថ្ងៃទី​០៧ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​១៨៧៩ ហើយ​ក្រោយមក​ប្រទេស​អ៊ីតាលី បាន​ចូលរួម​នៅ​ថ្ងៃទី​២០ ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​១៨៨២ បង្កើត​បាន​ជា​"សម្ព័ន្ធត្រីភាគី" (Triple Alliance) ដែល​មាន​ទិសដៅ​ការពារ​ការគំរាមកំហែង ពី​មហាអំណាច​ខាងក្រៅ​ប៉ុណ្ណោះ​។ នៅពេល​សង្គ្រាមលោកលើកទី១ បាន​ចាប់ផ្ដើម ក្នុង​ករណី​ទំនាស់ ដែល​បង្កឡើង​ដោយ​ប្រទេស​អាល្លឺម៉ង់ និង អូទ្រីស-ហុងគ្រី ចង់​អូសទាញ​អ៊ីតាលី​ឲ្យ​ចូលរួម​ក្នុង​សង្គ្រាម ប៉ុន្តែ​ត្រូវ​បាន​បដិសេធ​ដោយ​រដ្ឋាភិបាល​អ៊ីតាលី ស្ដីពី​ការប្រកាសសង្គ្រាម​របស់​ប្រទេស​ទាំងពីរ​ខាងលើ​ប្រឆាំង​ស៊ែប៊ី ដោយ​អ៊ីតាលី​បាន​ប្រកាស​អព្យាក្រឹតភាព​នៅក្នុង​ទំនាស់​នេះ​។ ក្រោយមក​អ៊ីតាលី បាន​ចូលរួម​ក្នុង​សង្គ្រាម នៅ​ថ្ងៃទី​២៣ ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​១៩១៥ ប៉ុន្តែ​បាន​ចូលរួម​ខាង​ប្លុកសម្ព័ន្ធមិត្ត ប្រឆាំង​នឹង​ចក្រភពអាល្លឺម៉ង់ និង អូទ្រីស-ហុងគ្រី ដែល​ជា​ដៃគូ​ចាស់​របស់ខ្លួន​ក្នុង​សម្ព័ន្ធត្រីភាគី​។

ក្រោយ​ការផ្ទុះសង្គ្រាម​នៅ​អឺរ៉ុប ក្នុងកំលុង​ខែ​សីហា ១៩១៤ ចក្រភពអូតូម៉ង់ បាន​ចូលរួម​ក្នុង​សង្គ្រាម​នៅ​ចុង​ខែ​តុលា ដោយ​ប្រឆាំង​នឹង​ចក្រភពរុស្ស៊ី ដែល​ជា​លទ្ធផល​នៅក្នុង​ការប្រកាសសង្គ្រាម​ដោយ​អនុសញ្ញាត្រីភាគី (Triple Entente) ។

បុលការី គឺជា​ប្រទេស​ចុងក្រោយ ដែល​បាន​ចូលរួម​ធ្វើសង្គ្រាម​ប្រឆាំង​ប្លុកសម្ព័ន្ធមិត្ត ដោយ​វាយប្រហារ​លើ​ស៊ែប៊ី ជាមួយ​កងទ័ព​អាល្លឺម៉ង់ និង អូទ្រីស-ហុងគ្រី នៅ​ខែ​តុលា ឆ្នាំ​១៩១៥ ដែល​បណ្ដាលមក​អំពី​ការ​អន់ចិត្ត​ក្រោយ​បរាជ័យ​របស់ខ្លួន នៅក្នុង​សង្គ្រាមបាលកង់លើកទី២​ជាមួយ ស៊ែប៊ី ក្រិច រ៉ូម៉ានី និង ចក្រភពអូតូម៉ង់