Банско

Оваа статија се однесува на селото во Струмичко. За градот во Пиринска Македонија, видете Банско (град).

Банско
Банско Местоположба на Банско во Македонија Банско на карта
Координати 41°23′1″N 22°44′36″E
Општина	Струмица
Население	2.414 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	2415
Шифра на КО	27004, 27504
Надм. вис.	275 мнв м
Слава	Свети 40 Севастиски маченици
Банско на општинската карта Атарот на Банско во рамките на општината
Банско на Ризницата

Банско — село во Општина Струмица, во областа Подгорје, во околината на градот Струмица. Во селото се наоѓа и истоимената Бања Банско.

Географија

Банско се наоѓа во југоисточниот дел на Македонија. Од најблискиот град Струмица е оддалечен 12 км. Надморската височина во селото е 275 метри а атарот зафаќа 2.373 ха.

Селото се граничи со Муртино, Моноспитово, Габрово, Бајрамбос.

Историја

Остатоци од Старата џамија

Подрачно училиште „Маршал Тито“

Дом на култура

Хотел „Цар Самоил“

Во времето по Беласичката битка во 1015 година се споменува дека Василиј II испратил од Солун еден силен одред кон Струмица, но тој успеал да ја освои само малата блиска тврдина Термица. Оваа тврдина се наоѓала над селото Банско (термица, значи мала бања), во подножјето на Беласица каде што доскоро се гледале урнатини од една средновековна градба.

Во делата на Хаџи Калфа и Евлија Челебија се споменува панаѓур кој се одржувал секоја година во месец август.

„

Близу (до Струмица) се шири едно широко поле низ кое тече река со многубројни воденици. Во август овде се одржува славниот панаѓур, кој се вика Тујан и на кој доаѓа многуброен свет од сите страни. Топлата бања Тулјан, исто така е во Струмичкиот кадилук, близу до самата Струмица и до градот. Еднаш годишно (т. е. во август б. н. ) овде се собираат жителите од околните предели и во текот на две седмици вршат значителни трговски работи. Под брегот извираат многубројни врели, а понекаде и ладни извори. Во бањата, под камениот свод, тече вода од три чешмурки во една бања. Оваа вода е толку врела што во неа, за миг може јајце да се свари. Затоа, за капење, таа мора да се меша со ладна вода".

“

Стопанство

Банско е познато со своите топли минерални извори што се користат за производство на ран зеленчук, а одамна е познато и како балнеолошки центар. Неговите бањи се изградени во рано турско време, а денес тоа израснува и како рекреативен центар.

Претежно занимање на населението е земјоделство и туризам. Обработливото земјиште во селото зафаќа површина од 417 ха^[2].

Во селото опстојуваат хотелите:

• „Цар Самуил“
• „Дукат“
• „Спиро Захов“

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 829 —     1953 997 +20.3% 1961 1.167 +17.1% 1971 1.205 +3.3% 1981 1.515 +25.7%	Година Нас. ±% 1991 1.704 +12.5% 1994 1.645 −3.5% 2002 1.992 +21.1% 2021 2.414 +21.2%

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 450 Турци и 150 Македонци.^[3]

Според пописот на населението на Македонија од 2002 година, селото има 1.992 жители, од кои 1.064 Македонци, 2 Албанци, 900 Турци, 17 Роми, 3 Срби и 6 останати.^[4]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 2.414 жители, од кои 827 Македонци, 2 Албанци, 1.142 Турци, 2 Роми, 7 останати и 434 лица без податоци.^[5]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	770	160	829	997	1.167	1.205	1.515	1.704	1.645	1.992	2.414

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[6]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[7]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[8]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[9]

Општествени установи

• Подрачно Основно училиште „Маршал Тито“
• Пошта

Самоуправа и политика

Избирачко место

Во селото постојат избирачките места бр. 1837 и 1838 според Државната изборна комисија, сместени во основното училиште.^[10]

На претседателските избори во 2019 година, на овие избирачки места биле запишани вкупно 1.754 гласачи.^[11]

На Македонски парламентарни избори во 2020 година, на овие избирачки места биле запишани вкупно 1.797 гласачи.^[12]

Културни и природни знаменитости

Бања Банско

Црква „Св. 40 Севастиски Маченици“

• Бања Банско
• Црква „Св. Петка“
• Црква „Св. 40 Севастиски маченици“ — средновековна црква и некропола
• Римска населба
• Бела вода
• Врелото
• Градиште
• Дервиш
• Каптажа
• Под тврдината Китка
• Китка
• Моноспитовски лозја
• Центар за рехабилитација „Бања Банско“
• Дом на пензионери „Спиро Захов“
• Ендемски вид на папрат, единствен на Балканот.

Редовни настани

Личности

Култура и спорт

	Сказна за царската снаа Говор на жена од Банско на месниот струмички дијалект
Проблеми со пуштањето? Помош.

Иселеништво