ГНК Динамо Загреб

Граѓански фудбалски клуб Динамо Загреб (скратено: ГНК Динамо Загреб или само Динамо Загреб) е хрватски фудбалски клуб од градот Загреб. Моментално се натпреварува во Првата фудбалска лига на Хрватска, и од нејзиното основање во 1992 година досега, никогаш не испаднал. Динамо е клуб со најмногу навивачи во Хрватска^[2], а од основањето на Република Хрватска како самостојна независна држава е најтрофеен клуб во државата, со 20 национални титули шампион, 15 освоени купа и 6 суперкупа. Тие се исто така единствената хрватска екипа која успеала да освои некој европски трофеј, Купот на велесаемските градови 1966-1967.

ГНК Динамо Загреб
Целосно име	Граѓански ногометни клуб Динамо Загреб
Држава	Хрватска
Прекар	Модри, Плави, Пургери
Основан	26 април 1911 (1911-04-26) како 1. ХШК Граѓански 9 јуни 1945 (1945-06-09) како Динамо
Локација	Загреб, Хрватска
Бои	темносина и бела
Стадион	Максимир
Сместивост	35,123[1]
Претседател	Велимир Зајец
Тренер	Сергеј Јакировиќ
Лига	Superliga
2023/24	1-ви (шампиони)
Мреж. место	Службено мрежно место
Домашни бои Гостински бои Резервни бои

Динамо е наследник на фудбалскиот клуб 1. ХШК Граѓански Загреб основан на 26 април 1911 година. Откако комунистичката власт во 1945 година со декрет ги укинала популарните загрепски фудбалски клубови како Граѓански, ХАШК и Конкордија^[3] поради играње во фудбалското првенство за време на НДХ, бил основан фудбалскиот клуб Динамо на 9 јуни 1945 година, како фудбалска секција на Спортскиот клуб Динамо, која од 1949 година започнува да делува како самостојна фудбалска екипа. Од фудбалскиот клуб Граѓански, Динамо ја презел темносината боја на дресови, поголемиот дел од играчите и навивачите како и прекарот пургери, а исто така и грбот на клубот е направен по урнек на грбот на фудбалскиот клуб Граѓански.^[4]

Промените на името на клубот во ХАШК Граѓански и Кроација Загреб не биле добро прифатени во воените деведесетти години на 20 век, а денешното име било усвоено на седница на собранието на клубот на 12 август 2011 година, кога името Ногометни клуб Динамо Загреб било променето во Граѓански ногометни клуб Динамо Загреб со цел да се нагласи поврзаност со Граѓански.

Своите домашни натпревари Динамо ги игра на стадионот Максимир, кој има капацитет од нешто повеќе од 35.000 гледачи. Најголем соперник им е Хајдук Сплит со кого играат вјечно дерби, кое се смета за едно од најзначајните фудбалски дербија во светот.^[5] Динамо Загреб е исто така познат по своите верни и фанатични навивачи познати под името Bad Blue Boys.

Историја

Клубот ја продолжил традицијата на Првиот хрватски градски спортски клуб (Граѓански) формиран во април 1911 година. Во текот на 34 годишното постоење Граѓански шест пати ја освоил титулата шампион на Кралството Југославија и НДХ (1923, 1926, 1928, 1937, 1940 и 1943). Под тоа име клубот настапувал сè до мај 1945 година, а потоа клубот бил распуштен по одлука на комунистичките власти, а сите богати архиви биле вандалски уништени. На местото на Граѓански било втемелено Фискултурното друштво Динамо, а пет години подоцна нивниот фудбалски клуб се осамостоил. Така, новиот клуб Динамо од Граѓански го наследил поголемиот дел од неговата традиција (грб и боја).

Во просториите на Електра, на 9 јуни 1945 година бил основан Динамо. Своето име клубот го добил по урнек на рускиот Динамо Москва. Тогашниот загрепски спортски комесар Ивица Медариќ, кој претходно играл за ХАШК, а потоа и за Граѓански, го предложил името Динамо кое било прифатенио поради блиските односи со СССР.^[6].

По основањето на клубот му се приклучиле сите најдобри и најпопуларни играчи на Граѓански: Урх, Велфл, Кокотовиќ, Лешник, Цимерманчиќ, Плеше, Антолковиќ, Белошевиќ, Јазбиншек, Рајс, и неговите јуниори: Бучар, Ферковиќ, Мартинец, Кукец, Гереш, Чонч и Режек како и тренерот Мартон Букови. Од ХАШК на клубот му се приклучиле Чајковски, Кацијан, Лојен, Перичиќ. Од нив само Чајковски останал долго на Максимир - цели единаесет години. Динамо од Граѓански ја наследил сината боја на дресови и статусот најпопуларен загрепски фудбалски клуб, како и прекарот пургери, навивачката база, а од 1969 година и грбот бил многу сличен на оној на Граѓански.

Во перидот после Втората светска војна Динамо бил главен претставник на загрепскиот фудбал и еден од четирите најуспешни клубови во поранешната СФРЈ заедно со сплитски Хајдук и белградските клубови Црвена Ѕвезда и Партизан кој поради доминацијата во југословенскиот фудбал го добиле називот голема четворка. Динамо освоил четири југословенски првенства во 1948, 1954, 1958, и 1982 и седум купови во 1951, 1960, 1963, 1965, 1969, 1980 и 1983.

Бои, амблеми и дресови

Бои

Марио Манџукиќ во традиционалниот дрес на Динамо Загреб (сезона 2008-2009).

Боите на Динамо Загреб се темносина и бела и во две бои најчесто била изработена опремата со која настапувале играчите на овој клуб. Традиционалниот дрес е во темносина боја, а во иста боја се и шорцевите. Резервниот дрес низ историјата бил најчесто во бела боја, а во 2007 година новиот прозиводител на спортска опрема Диадора за првпат во историјата на Динамо презентирала дрес во портокалова боја за гостинските натпревари.

Амблеми

Сметајќи ги и оние на фудбалскиот клуб Граѓански, досега во клупската историја клубот променил неколку амблеми.

Денешниот амблем на Динамо е во округол облик, поделен со коса црта на две еднакви половини. На десната страна, на сина подлога, се наоѓа мала буква d во бела боја со златни рабови. На левата страна се наоѓа хрватскиот историски грб. Овој грб во употреба е од 1969 година, кога го заменил стариот грб во облик на штит, а инспирација му бил грбот на Граѓански.

• 
  Граѓански 1916-1924
• 
  Граѓански 1926-1945
• 
  1945–1969
• 
  1969-денес

Стадион

Главна статија: Стадион Максимир

Стадион Максимир

Своите домашни натпревари Динамо Загреб ги игра на стадионот Максимир, кој е воедно и најголемиот фудбалски стадион во главниот град на Хрватска Загреб. Името го добил по градскиот кварт Максимир сместен во североисточниот дел на Загреб, во кој се наоѓа стадионот. Игралиштето официјално било отворено на 5 мај 1912 година и на него најпрво играла екипата на ХАШК, а од 1948 година на користење го добил Динамо. Претходно, Динамо настапувал на Стадионот Котурашка, на кој своите натпревари ги играл и Граѓански Загреб. По доселувањето на Максимир, клубот на игралиштето наскоро подигнал зграда, насипи за стоење и мала трибина во западниот дел. Својот прв натпревар на Максимир, Динамо го одиграл на 19 септември 1948 година против белградски Партизан, славејќи победа со 2-1, пред 40.000 гледачи.^[7]

Денешниот стадион започнал со изградба во 1952 година, а проектанти биле архитектите Владимир Турина, Еуген Ерлих и Фрањо Нидхарт. Во првиот дел од изградбата во 1954 година довршени биле атлетската патека и западната трибина. Северната трибина била подигната во 1955 година, а во третиот дел изградени биле западниот влез, благајната, тоалетите и жичената ограда. Во четвртата етапа на градењето во 1961 година била изградена и источната трибина, која воедно ја покрива и западната трибина на помошното игралиште Хитрец-Кацијан. Градбата на јужната трибина започнала во 1964, а завршила во 1969 година. Во 1972 година управата на клубот се преселила на стадионот.

Првото големо реновирање на стадионот започнало во 1998 година, кога срушени биле северната трибина и западното, источното и јужното стојалиште, а доградена била западната трибина и изградена нова северна трибина, со што бил нарушен првичниот изглед на стадионот. Сепак, поради нереалните планови и недостаток на средства, работите не биле завршени, така што стадионот бил користен недовршен во 2000-тите години.

Последното големо реновирање било извршено во летото 2011 година кога стадионот бил подвргнат на темелно реновирање. Биле заменети сите столчиња, поставен е нов терен со дренажа и греење како и нови клупи за резервните играчи. Исто така биле уредени ложата за новинари, ВИП ложата и местата за инвалиди, атлетската патека била офарбана во сина боја, како и ѕидовите под трибините. Старите столчиња (5.000 такви) биле донирани на фудбалскиот клуб НК ГОШК Габела.^[8]

Навивачи

Bad Blue Boysi на северната трибина заедно со играчите ја слават титулата шампион во 2008 година.

Главна статија: Bad Blue Boys

Иако Динамо низ историјата го следелe голем број на навивачи, првата организирана група се појавила дури во 1980-тите години. Неколкумина најверни и најстраствени навивачи на Сините, по примерот на странските групи, ја основале навивачката група Bad Blue Boys. Името на групата било инспирано од еден многу популарен филм од тоа време Bad Boys со Шон Пен во главна улога.

Bad Blue Boys од своето основање на 17 март 1986 година, на натпреварот против Хајдук во Сплит, го бодрат Динамо во голем број, како на домашните, така и на гостинските натпревари. Со текот на годините, и покрај бројните инциденти, станале заштитен знак на клубот поради својата верност и фанатично навивање. На домашните натпревари најчесто се сместени на северната трибина на Максимир.

Како маскота на групата е земен булдог, а химна на групата е песната Динамо ја волим (превод: Динамо јас го сакам). Тие издале фанзин посветен на клубот (Ајмо плави), а во декември 2006 година бил издаден и фанзинот Динамо сјевер како службено гласило на задругата навивачи на Динамо. Покрај тоа тие издаваат и видеоматеријали, а имаат и своја мрежна страница.^[9]

Играчи

Моментален состав

Обновено на 24 август 2019^[10]

Бр. Позиција Играч 1 ГМ Даниел Загорац 5 СР Аријан Адеми 6 ОД Иво Пинто 7 НП Дани Олмо 8 СР Изет Хајровиќ 9 НП Комнин Андриќ 10 СР Ловро Мајер 11 НП Марио Гаврановиќ 14 СР Амер Гојак 16 СР Марио Шитум 17 СР Лука Иванушец 18 СР Антонио Марин 19 ОД Франсо Мубанџе 20 СР Ијаи Атиемвен

Бр. Позиција Играч 21 НП Бруно Петковиќ 22 ОД Марин Леовац 23 ГМ Динко Хоркаш 27 СР Никола Моро 28 ОД Кевин Теофил-Катерини 30 ОД Петар Стојановиќ 31 СР Роберт Мишковиќ 39 ОД Марко Лешковиќ 40 ГМ Доминик Ливаковиќ 55 ОД Дино Периќ 66 ОД Емир Дилавер 77 НП Сандро Куленовиќ 92 СР Дамјан Конџор 99 НП Мислав Оршиќ

Играчи рекордери

Играчи со најмногу настапи # Играч Во клубот Настапи 1 Дражен Ладиќ 1986-2000 802 2 Марко Млинариќ 1978-1987, 1995-1996 613 3 Среќко Богдан 1975-1985 595 4 Златко Крањчар 1973-1983 556 5 Драго Вабец 1968-1979, 1984 529 6 Младен Рамљак 1962-1973 523 7 Дамир Лесјак 1986-1995 510 8 Славко Иштваниќ 1983-1995 507 9 Ивица Хорват 1945-1957 507 10 Игор Цветановиќ 1989-1997, 2000-2001 502

Играчи со најмногу постигнати голови # Играч Во клубот Голови 1 Дражан Јерковиќ 1954–1966 322 2 Игор Цвитановиќ 1989-1997, 2000-2001 304 3 Сњешко Церин 1978–1988 295 4 Златко Крањчар 1973-1983 256 5 Жељко Чајковски 1945-1956 249 6 Фрањо Велфл 1945-1953 254 7 Александар Бенко 1947-1958 235 8 Славен Замбата 1959-1969, 1972 227 9 Драго Вабец 1968-1979, 1984 183 10 Марко Млинариќ 1978-1987, 1995-1996 174

Познати поранешни играчи

Домашни играчи

Милан Антолковиќ Рудолф Белин Игор Бишќан Звонимир Бобан Среќко Богдан Петар Бручиќ Томислав Бутина Сњешко Церин Звонимир Цимерманчиќ Игор Цвитановиќ Маријан Черчек Владимир Чонч

Ведран Ќорлука Стјепан Девериќ Едуардо да Силва Томислав Ивковиќ Оскар Јазбиншек Дражен Јерковиќ Горан Јуриќ Ратко Кацијан Владо Касало Нико Крањчар Златко Крањчар Дражен Ладиќ

Стјепан Ламза Аугуст Лешник Зоран Мамиќ Марио Манџукиќ Силвио Мариќ Влатко Марковиќ Радмило Михајловиќ Марко Млинариќ Лука Модриќ Ивица Олиќ Роберт Просинечки Младен Рамљак

Ивица Сензел Звонимир Солдо Марио Станиќ Дарио Шимиќ Златко Шкориќ Давор Шукер Драго Вабец Маријан Влак Горан Влаовиќ Фрањо Велфл Велимир Зајец Славен Замбата

Странски играчи

Емилијано Вила Ел Арби Хилел Судани Адријан Калелјо Леандро Куфре Луис Ибањес Пабло Миљиоре Гуљелмо Суарес Еди Боснар Еди Крнчевиќ Марк Видука Андерсон Коста Ето Алешандре Осмар

Додо Карлос Витор Жуниор Самир Јасмин Џеко Саид Хусејиновиќ Слободан Јањуш Един Мујчин Денијал Пириќ Харис Шкоро Матијас Чаго Патрис Кведи Ник Дасовиќ Брајан Караско

Хуниор Фернандес Педро Моралес Диди Гуела Бакари Саре Ернан Медфорд Роналд Гонсалес Бренес Мирослав Слепичка Ли Ади Абрахам Јено Вилмос Сипос Петер Виг Јенс Новотни Георг Кох Димитриос Пападопулос

Али Карими Казујоши Миура Гражвидас Микуленас Саѓко Пандев Васил Рингов Гоце Седлоски Фатош Бечирај Жељко Петровиќ Кампира Петер Утака Гжегож Сандомиерски Рубен Лима Иво Пинто Тонел

Думитру Миту Зоран Димитријевиќ Михаило Петровиќ Радмило Михајловиќ Ранко Стојиќ Јакуб Силвестр Боштјан Цесар Примож Глиха Среќко Катанец Грегор Жидан Валид Ата Силвио Спан

Моментален тренерски штаб

Ненад Бјелица

Име	Функција
Ненад Бјелица[11]	Главен тренер
Нино Буле	Помошен тренер
Рене Помс	Помошен тренер
Силвије Чавлина	Тренер на голманите
Карло Рајнхолц	Кондициски тренер
Мартин Мајер	Кондициски тренер
Леонард Совина	Кондициски тренер
Маријан Влак	Спортски директор
Ивица Смодек	Лекар
Себастијан Гргац	Физиотерапевт
Марио Рубиниќ	Физиотерапевт
Јосип Јуриќ	Физиотерапевт

Тренери

Милан Граф, 1918 – 1919 Карл Хеинлајн, 1919 – 1921 Артур Гаскел, 1921 – 1924 Рихард Кон, 1924 – 1925 Имре Позшони, 1925 – 1926 Јозеф Брандштатер, 1926 – 1929 Јохан Стрнад, 1930 – 1931 Роберт Хафтл, 1931 – 1932 Ѓури Молнар, 1932 – 1933 Џејмс Донели, 1933 – 1935 Ханс Рингер, 1935 – 1936 Мартон Букови, 1936 – 1945 Бранко Кунст, 1945 Мартон Букови, 1945-1947 Мирко Кокотовиќ, 1947 Карл Митш, 1948 Бруно Кнежевиќ, 1948-1949 Бернард Хугл, 1950-1952 Милан Антолковиќ, 1952-1953 Иван Јазбиншек, 1953-1955 Богдан Цувај, 1956 Милан Антолковиќ, 1957 Густав Лехнер, 1957-1958

Милан Антолковиќ, 1959-1960 Мартон Букови, 1960-1961 Милан Антолковиќ, 1961-1964 Влатко Коњевод, 1964-1965 Бранко Зебец, 1965-1967 Ивица Хорват,1967-1970 Златко Чајковски,1970-1971 Дражан Јерковиќ, 1971-1972 Стјепан Бобек, 1972 Домагој Капетановиќ, 1973 Иван Марковиќ, 1973-1974 Мирко Базиќ, 1974-1977 Рудолф Белин, 1977-1978 Влатко Марковиќ, 1978-1980 Иван Марковиќ, 1980 Мирослав Блажевиќ, 1980-1983 Рудолф Белин, 1983 Влатко Марковиќ, 1983 Бранко Зебец, 1984 Томислав Ивиќ, 1984-1985 Зденко Кобешчак, 1985 Мирослав Блажевиќ, 1986-1988 Јосип Сколбар, 1988-1989

Рудолф Белин, 1989 Јосип Куже, 1989-1990 Влатко Марковиќ, 1990-1991 Зденко Кобешчак, 1991-1992 Влатко Марковиќ, 1992 Мирослав Блажевиќ, 1992-1994 Иван Беди, 1994 Златко Крањчар, 1994-1996 Ото Бариќ, 1996-1997 Маријан Влак, 1997-1998 Златко Крањчар, 1998 Иван Беди / Хрвоје Браовиќ, 1998 Велимир Зајец, 1998-1999 Илија Лончаревиќ, 1999 Освалдо Ардилес, 1999 Маријан Влак, 1999-2000 Хрвоје Браовиќ, 2000-2001 Илија Лончаревиќ, 2001-2002 Маријан Влак, 2002 Мирослав Блажевиќ, 2002-2003 Никола Јурчевиќ , 2003-2004 Ѓуро Баго, 2004 Ненад Грачан, 2004

Илија Лончаревиќ, 2005 Звјездан Цветковиќ, 2005 Јосип Куже, 2005-2006 Бранко Иванковиќ, 2006-2008 Звонимир Солдо, 2008 Бранко Иванковиќ, 2008 Маријан Влак, 2008-2009 Крунослав Јурчиќ, 2009-2010 Велимир Зајец, 2010 Вахид Халихоџиќ, 2010-2011 Крунослав Јурчиќ, 2011 Анте Чачиќ, 2011-2012 Крунослав Јурчиќ, 2012-2013 Бранко Иванковиќ, 2013 Зоран Мамиќ, 2013-2016 Златко Крањчар, 2016 Жељко Сопиќ, 2016 Ивајло Петев, 2016-2017 Марио Цвитановиќ, 2017-2018 Никола Јурчевиќ 2018 Ненад Бјелица 2018 - денес

Титули

- натпреварувањата до 1945 година ги освоила екипата на Граѓански

• Првенства: (37)
  • Хрватско првенство : 25 (рекорд)

1992–1993, 1995–1996, 1996–1997, 1997–1998, 1998–1999, 1999–2000, 2002–2003, 2005–2006, 2006–2007, 2007–2008, 2008–2009, 2009–2010, 2010–2011, 2011–2012, 2012–2013, 2013–2014, 2014–2015, 2015–2016, 2017–2018, 2018–2019, 2019-20, 2020/21, 2021/2022, 2022/23, 2023/24^[12]

• • Првенство на Кралството Југославија : 5

1923, 1926, 1928, 1936-1937, 1939-1940.

• • Првенство на Бановина Хрватска : 1

1939-1940.

• • Првенство на Независна Држава Хрватска : 2

1941, 1943.

• • Првенство на СФРЈ : 4

1947-1948, 1953-1954, 1957-1958, 1981-1982.

• Купови: (25)
  • Куп на Хрватска : 15 (рекорд)

1993-1994, 1995-1996, 1996-1997, 1997-1998, 2000-2001, 2001-2002, 2003-2004, 2006-2007, 2007-2008, 2008-2009, 2010-2011, 2011-2012, 2014-2015, 2015-2016, 2017-2018

• • Куп на Кралството Југославија : 2

1925, 1940.

• • Куп на Независна Држава Хрватска : 1

1941.

• • Куп на СФРЈ: 7

1951, 1959-1960, 1962-1963, 1964-1965, 1968-1969, 1979-1980, 1982-1983.

• Суперкупови: (6)
  • Суперкуп на Хрватска : 6 (рекорд)

2002, 2003, 2006, 2010, 2013, 2019.

• Меѓународни натпреварувања: (2)
  • Куп на велесаемските градови: 1

1967, (финалист 1963.)

• • Балкански куп: 1

1976.