Глизе 876
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Глизе 876 — ѕвезда од типот црвено џуџе оддалечена 15.2 светлосни години од Земјата, која се наоѓа во во соѕвездието Водолија. Таа е една од најблиските познати ѕвезди до Сонцето за која е потврдено дека поседува планетарен систем со повеќе од две планети, по GJ 1061, YZ Кит, Тау Кит и Волф 1061; од 2018 година, пронајдени се четири вонсончеви планети кои орбитираат околу ѕвездата. Планетарниот систем е исто така познат по орбиталните својства на неговите планети. Тоа е единствениот познат систем на орбитални придружници што покажува речиси тројна врска во реткиот феномен на Лапласовата резонанца (тип на резонанца првпат забележана во внатрешните три галилеевити месечини на Јупитер). Тоа е и првиот вонсончев систем околу нормална ѕвезда со измерена компланарност. Додека планетите b и c се наоѓаат во животопогодниот појас на системот, тие се џиновски планети за кои се верува дека се аналогни на Јупитер.
.svg){kind=link}
Remove ads
Растојание и видливост
Глизе 876 се наоѓа прилично блиску до Сончевиот Систем. Според астрометриските мерења направени од вселенската опсерваторија „Гаја“, ѕвездата покажува паралакса од 214,038 милијарсекунди, што одговара на растојание од 4.6721 парсеци или 15.238 светлосни години. И покрај тоа што се наоѓа толку блиску до Земјата, ѕвездата е толку слаба што е невидлива со голо око и може да се види само со помош на телескоп.
Remove ads
Ѕвездени карактеристики
Како црвено џуџе, Глизе 876 е многу помалку масивна од Сонцето: проценките сугерираат дека има само 35% од масата на Сонцето.[14] Температурата на површината на Глизе 876 е поладна од Сонцето и ѕвездата има помал полупречник. Овие фактори се комбинираат за да ја направат ѕвездата само 1,3% сјајна како Сонцето, а поголемиот дел од ова е на инфрацрвена бранова должина. Проценката на староста и металичноста на студените ѕвезди е тешко поради формирањето на диатомски молекули во нивните атмосфери, што го прави спектарот исклучително сложен. Со прилагодување на набљудуваниот спектар на моделските спектри, се проценува дека Глизе 876 има малку помало изобилство на тешки елементи во споредба со Сонцето (околу 75% од сончевото изобилство на железо). Врз основа на хромосферската активност, ѕвездата најверојатно ќе биде стара околу 6,5 до 9,9 милијарди години, во зависност од користениот теоретски модел. Сепак, нејзиното членство меѓу младото население на дискот сугерира дека ѕвездата е стара помалку од 5 милијарди години, но долгиот период на вртење на ѕвездата имплицира дека е најмалку постара од 100 милиони години. Како и многу ѕвезди со мала маса, Глизе 876 е променлива ѕвезда. Нејзината ознака на променлива ѕвезда е IL Водолија и е класифицирана како променлива ѕвезда од типот на BY Змеј. Нејзината осветленост флуктуира за околу 0,04 величини. Се смета дека овој тип на варијабилност е предизвикан од големите ѕвездени дамки кои се движат во и надвор од погледот додека ѕвездата се врти.[15] Глизе 876 емитува рендгенски зраци како што би правеле повеќето црвени џуџиња.[16]
Remove ads
Планетарен систем
Историја на набљудување
На 23 јуни 1998 година била објавена вонсончева планета во орбитата околу Глизе 876 од два независни тима предводени од Џефри Марси и Ксавиер Делфос.[17][18][19] Планетата била означена како Глизе 876 b и била откриена со доплерова спектроскопија. Врз основа на мерењето на осветленоста, се верува дека околу ѕвездениот појас за живеење се наоѓа помеѓу 0,116 и 0,227 АЕ.[20] На 9 јануари 2001 година, била откриена втора планета означена како Глизе 876 c,[21][22] внатре во орбитата на претходно откриената планета. Односот помеѓу орбиталните периоди првично го прикрива знакот на радијалната брзина на планетата како зголемено орбитално занесување на надворешната планета. Евгенио Ривера и Џек Лисауер откриле дека двете планети се подложени на силни гравитациски интеракции додека орбитираат околу ѕвездата, предизвикувајќи орбиталните елементи да се менуваат брзо..[23] На 13 јуни 2005 година, дополнителни набљудувања од тим предводен од Ривера откриле трета планета, означена како Глизе 876 d внатре во орбитите на двете планети со големина на Јупитер.[24] Во јануари 2009 година, заемната наклонетост помеѓу планетите b и c била одредена со помош на комбинација на радијална брзина и астрометриски мерења. Било утврдено дека планетите се речиси рамни, со агол од само 5,0 +3.9
−2.3° помеѓу нивните орбитални рамнини.[25]
На 23 јуни 2010 година, астрономите ја објавиле четвртата планета, означена како Глизе 876 e. Ова откритие подобро ги ограничило масовните и орбиталните својства на другите три планети, вклучително и високата ексцентричност на највнатрешната планета. Ова исто така го пополнило системот во орбитата на e; дополнителни планети таму би биле нестабилни на возраста на овој систем.[26] Во 2014 година, повторната анализа на постојните радијални брзини сугерирала можно присуство на две дополнителни планети, кои би имале речиси иста маса како Глизе 876 d,[27] но понатамошната анализа покажала дека овие сигнали се артефакти на динамички интеракции помеѓу познатите планети.[28] Во 2018 година, иследувањето кое користело стотици нови мерења на радијална брзина не нашло докази за дополнителни планети. Доколку овој систем има диск на комета, тој не е „посветол од фракционата осветленост на прашината 10 −5 “, според студијата на Хершел од 2012 година.[29][30] Ниту една од овие планети не поминува низ ѕвездата од перспектива на Земјата, што го отежнува проучувањето на нивните својства.[31]
GJ 876 е кандидат родителски систем за објектот 1I/Оумуамуа. Траекторијата на овој меѓуѕвезден објект го однел во близина на ѕвездата околу 820.000 години со брзина од 5 km/s, по што е вознемирен од шест други ѕвезди.[32]
Орбитален распоред
Глизе 876 има забележителен орбитален распоред. Тоа е првиот планетарен систем околу нормална ѕвезда што има взаемна наклонетост помеѓу планетите измерена без премини (претходно меѓусебната наклонетост на планетите што орбитираат околу пулсарот PSR B1257+12 била одредена со мерење на нивните гравитациони интеракции)[33]. Подоцнежните мерења ја намалиле вредноста на меѓусебната наклонетост, а во најновите модели со четири планети, вградувањето на меѓусебните наклони не резултирало со значителни подобрувања во однос на компланарни решенија.[34] Системот го има вториот познат пример на Лапласова резонанца со резонанца 1:2:4 на своите планети. Првиот познат пример биле најблиските галилеевии месечини на Јупитер - Ганимед, Европа и Ија. Нумеричката интеграција покажува дека компланарниот систем со четири планети е стабилен уште најмалку милијарда години. Овој планетарен систем се приближува до тројна врска помеѓу трите надворешни планети еднаш по орбита на најоддалечената планета.[34]
Планети
Најоддалечените три од познатите планети најверојатно се формирале подалеку од ѕвездата и мигрирале навнатре.[26]
- Глизе 876 d
Глизе 876 d, откриена во 2005 година, е највнатрешната позната планета. Со проценета маса 6,7 пати поголема од онаа на Земјата, можно е да се работи за густа копнена планета.
- Глизе 876 c
Глизе 876 c, откриена во 2001 година, е џиновска планета со јупитерова маса од 0,74. Таа е во орбитална резонанца 1:2 со планетата b, на која и се потребни 30,104 денови за да орбитира околу ѕвездата. Планетата орбитира во појасот погоден за живеење. Неговата температура ја прави поголема веројатноста да биде планета од класа III во класификацијата на екстрасончевите планети на Сударски.[35] Присуството на површинска течна вода и живот е можно на доволно масивни сателити доколку постојат.
- Глизе 876 b
Глизе 876 b, откриен во 1998 година, е околу двапати поголема од масата на Јупитер и се врти околу својата ѕвезда во орбита со 61,104 дена до завршувањето, на растојание од само 0,21 АЕ, помало од растојанието од Сонцето до Меркур.[36] Неговата температура ја прави поголема веројатноста да биде планета од класа II или класа III во моделот на Сударски. Присуството на површинска течна вода и живот е можно на доволно масивни сателити доколку постојат.
- Глизе 876 e
Глизе 876 e, откриен во 2010 година, има маса слична на онаа на планетата Уран и нејзината орбита трае 124 дена за да се заврши.
Remove ads
Белешки
- Несигурноста во планетарните маси и полуголемите оски не ја земаат предвид несигурноста во масата на ѕвездата.
Поврзано
Наводи
Надворешни врски
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads