Потекло на имињата на сојузните држави на САД

Имињата на сојузните држави на САД и населените територии имаат мошне разновидно потекло. Од нив, 25 произлегуваат од староседелски јазици, и тоа: осум од алгонкинското семејство, седум од сиуанското (од кои еден преку илинојскиот, кој е алгонкински), три од ирокеското, еден од јутоацтечкото, еден од хавајското и пет други староседелски јазици.

Карта на сојузните држави на САД според јазичното потекло на нивните имиња.

Останатите 22 имиња европско потекло: седум од латинскиот (претежно латинизирани лични имиња од англискиот и едно од велшкиот), пет од англискиот, пет од шпанскиот (и уште едно од домороден јазик преку шпанскиот), и четири од францускиот (од кои еден преку англискиот). Шест сојузни држави имаат спорни или недоутврдени потекла: Ајдахо, Аризона, Мејн, Орегон, Рој Ајленд и Хаваи (во табелата, секое можно потекло е ставено во свој ред).

Од вкупно 50 сојузни држави, 11 се наречени по личности. Седум од нив се по европски владетели: двете Каролини, двете Вирџинии, Мериленд, Луизијана и Џорџија. Во минатото се направени неколку обиди за именување на држави по некои од татковците-основачи или други заслужни државници на САД: државата Френклин, државата Џеферсон (на три наврати), државата Линколн (на два наврата) и државата Вашингтон; од нив, единствено успешен бил обидот за Вашингтон.^[1][2]

Неколку од државите наречени по домородните народи (во видеоизменет облик) ја имаат задржано множинската наставка „-с“ (-s): Арканзас, Илиноис, Канзас, Масачусетс и Тексас. Редоследот на изведување честопати е:

Народ/племе → Река → Племенска територија → Сојузна држава

Имиња на сојузните држави

Име на сојузната држава	Првпат посведочено	Изворен јазик	Изворни зборови	Значење и белешки
Ајдахо Idaho	1864	нема	Idaho	Веројатно измислено од Џорџ М. Вилинг како шеговито име, за кое тврдел дека е домородно и значи „скапоценост на планините“.[3] Името првично се предлагало за Територијата Колорадо, додека не се открило како настанало. Во текот на следните години, поимот влегол во вообичаена употреба, и решено е да ѝ се додели на Територијата Ајдахо.[4][5]
		низинскоапачки	ídaahę́	Можеби од низинскоапачкиот збор за „непријател“ (ídaahę́), како што ги нарекувале Команчите.[6]
Ајова Iowa	1818	дакотски преку француски	ayúxba/ayuxwe преку Aiouez	Преку француското Еуес (Aiouez), наречена по племето Ајова. Понатамошната етимологија на поимот е непозната,[7][8] иако некои велат дека значи „поспани“.[9]
Алабама Alabama	1742	чоктовски	albah amo	„Расчистувачи на честак“[10], или „сечачи на растенија“ од albah, „(лековити) растенија“, и amo, „расчистува“. Денешното чоктовско име на племето е Albaamu.[11]
Алјаска Alaska	1897	алеутски преку руски	alaxsxaq преку Аляска	„Копно“ (букв. „она врз што делува морето“).[12]
Аризона Arizona	1883	баскиски	aritz ona	„Добар даб“.[13]
		оодхамски преку шпански	ali ṣona-g преку Arizonac[14]	„Што има мал извор“.[15]
Арканзас Arkansas	1796	канзански, преку илинојски и француски	akaansa	Според француското пишување на илинојското племенско име kką:ze (погл. Канзас подолу), што е име кај Мајамците и Илинојците за народот Квапо.[15][16][17][18]
Вајоминг Wyoming	1877	мансиски	xwé:wamənk	„Кај големата речна рамнина“; името подоцна е пренесено на запад, а првично се однесувало само на долината Вајоминг во Пенсилванија.[19]
Вашингтон Washington	1872	англиски		По Џорџ Вашингтон;[20] чие пак име доаѓа од гратчето Вашингтон (Вошингтон) во грофовијата Дарем, од каде потекнува семејството на Џорџ Вашингтон.[21][22] Потеклото на топонимот е спорно, но се знае дека води потекло најпрвобитно од староанглискиот јазик.
Вермонт Vermont	1721	француски	vert + mont	„Зелена планина“; vert „зелено“ и mont „планина“; Меѓутоа, треба да се напомене дека на француски ова би гласело Mont vert, бидејќи придавката по правило доаѓа по именката.[23][24]
Вирџинија Virginia	1652	латински		„Земја на девицата“, по англиската кралица Елизабета I, наречена „Девствената Кралица“ (Virgin Queen) бидејќи никогаш не се омажила.[25]
Висконсин Wisconsin	1822	мајамски преку француски	Wishkonsing[26]	Првично Мескусинг (француски: Mescousing), подоцна станало Уисконсен (Ouisconsin).[27] Веројатно од мајамскиот збор Месконсинг, што значи „се протега црвено“ или „река низ црвено место“.[27][28] Може да биде и од оџибвејскиот поим miskwasiniing, „црвено каменливо место“.[29]
Делавер Delaware	1680	француски преку англиски	de la Warr	По реката Делавер, наречена по лордот Де Ла Вар (веројатно првично од нормандското de la guerre или de la werre „воен“).[30] Лордот де ла Вар бил првиот управник на Џејмстаун.[31]
Западна Вирџинија West Virginia	1831	латински		Западните прекугорски делови на Вирџинија; одделени од дотогашната Вирџинија во Граѓанската војна; погл. Вирџинија.
Илиноис Illinois	1793	алгонкински преку француски Illinois	ilenweewa	Името е француска заемка од некој алгонкински јазик (можеби мајамскиот) што наводно значи „зборува нормално“ (мајамското ilenweewa,[32] староотавски <ilinoüek>,[33] праалгонкинското *elen-, „обично“ и -we•, „зборува“),[34] како што се нарекувале Илинојците (Илинивек, фр. Илиноа).[33]
Индијана Indiana	1794	латински (најпрвобитно од праиндоирански)		„Земја на Индијанците“.[35] Имињата Индијанци и Индија доаѓаат, преку старогрчкиот и персискиот, од праиндоиранското „синду“ (*sindhu-) — од реката Инд.[36]
Јужна Дакота South Dakota	1867	сиуански	dakhóta	„Сојузник“ или „пријател“. Погл. Северна Дакота.
Јужна Каролина South Carolina	1687	латински преку англиски (најпрвобитно од франкиски)	Carolus преку Carolana	По англискиот крал Чарлс I.[37] Самото англиско име Чарлс доаѓа од франкиското karl, што значи „маж“.[38]
Јута Utah	1877	западноаоапачки преку шпански	yúdah преку yuta	Англизиран правопис на шпанскиот назив на народот Јути (yuta), кое пак веројатно е заемка од западноапачкото yúdah, што значи „високо“[39]
Калифорнија California	1850	шпански	непознато	Веројатно според истоимениот измислен остров од романот Подвизите на Еспландијан на Гарси Родригес де Монталво.[40]
Канзас Kansas	1832	канзански преку француски	kką:ze преку Cansez[41]	Наречена по реката Канзас,[42][43] која пак е наречена по племето Канзи.[16] Поимот е поврзан со ветерот.[44]
Кентаки Kentucky	1728	ирокески		Првобитно се однесувало на реката Кентаки. Во некои извори се вели дека потеклото е нејасно,[45][46] но највеќето го делат мислењето дека значи „(на) ливадата“ или „(на) преријата“[47][48] (спор. мохавското kenhtà:ke, сенечкото gëdá’geh; фонемски: /kẽtaʔkeh/), „во полето“).[49]
Колорадо Colorado	1743	шпански	colorado	По реката Колорадо, а со значење „румена“ или „црвена“,[50][51]
Конектикат Connecticut	1675	источноалгонкински	quinnitukqut	Од некој источноалгонкински јазик од југот на Нова Англија (можеби махикански), со значење „кај долгата плимна река“, т.е. реката Конектикат.[52][53] Етимолошки потекнува од праисточноалгонкинското *kwən-, „долг“; *-əhtəkw, „плимна река“; и локативната наставка *-ənk).[54]
Луизијана Louisiana	1787	француски (најпрвобитно од франкиски)	Louisiane	По францускиот крал Луј XIV.[55] Самото име Луј (Louis) доаѓа Хлодовик, од франкиското hluda „прочуен“ или „гласен“ + wiga „војна“.[56]
Масачусетс Massachusetts	1665	алгонкински	muswach8sut	Множина од muswach8sut, што значи „кај големиот рид“, што се однесува на Големиот Син Рид на границата меѓу градовите Милтон и Кантон[57] (спор. нарагансетското име Massachusêuck).[57]
Мејн Maine	1729	англиски	main	Од англискиот поим mainland „копно“, наспроти крајбрежните острови.[58][59]
		француски		По француската покраина Мен (фран. Maine).[60]
		англиски		Во поново време тековна е и претпоставката дека е наречена по селото Бродмејн (Broadmayne) во Англија, семеен посед на Фердинандо Горџес, основач на колонијата.[4][61]
Мериленд Maryland	1691	англиски (најпрвобитно од хебрејски)	Миријам	По кралицата Хенриета Марија, сопруга на англискиот крал Чарлс I.[62] Името Марија (анг. Mary) изворно на хебрејски значи „чемер“ или „бунтовност“, но може и од староегипетскиот поим за „сакана“ или „љубов“.[63]
Минесота Minnesota	1821	дакотски	mnisota	„Матна вода“ — реката Минесота.[53][64]
Мисисипи Mississippi	1800	оџибвејски преку француски	misi-ziibi	„Голема река“ — реката Мисисипи.[29][65]
Мисури Missouri	1805	илинојски	mihsoori	„Издлабен чун“. Племето Мисури било познато меѓу Илинојците по нивните издлабени чунови, и ги нарекувале wimihsoorita, „чунари“.[66]
Мичиген Michigan	1811	оџибвејски преку француски	mishigami	„Голема вода“ или „големо езеро“[29][67] (на староалгонкински: *meshi-gami).[68]
Монтана Montana	1860	шпански	montaña	„Планина“.[69]
Небраска Nebraska	1847	чиверски	ñįbraske	„Рамна вода“; по рамничарската река Плат (порано наречена Небраска) која, кога ќе се поплавела, рамномерно го прекривала целото подрачје со вода.[70]
Невада Nevada	1845	шпански	nevado	„Снежно“,[71] според венецот Сиера Невада („снежни планини“).
Ново Мексико New Mexico	1859	ацтечки (наватл) преку шпански	Mēxihco преку Nuevo México	Превод од шпанското Nuevo México.[72] Името Мексико доаѓа од ацтечкото Mēxihca (Мешико, [meːˈʃiʔko]) — ацтечкиот народ кој го основал градот Теночтитлан.[73][74] Буквалното значење е непознато; постојат разни претпоставки, како на пр. дека доаѓа од богот Мецтли.[75]
Њу Хемпшир New Hampshire	1692	англиски (најпрвобитно од староанглиски)		По грофовијата Хемпшир во Англија[76] која пак е наречена по Хамтун (Hamtun) — првобитното име на градот Саутхемптон, кое од староанглиски би се превело како „селско гратче“.
Њу Џерси New Jersey	1669	француски (најпрвобитно од старонордиски)		По Џерси[77] (најголемиот од британските Каналски Острови), родно место на Жорж де Картере, еден од основачите на колонијата.[77] Државата е основана под името Нова Кесарија (New Caeserea) бидејќи се сметало дека островот Џерси се нарекувал Кесарија во римско време.[78][79] Името „Џерси“ најверојатно доаѓа од нордиското Geirrs ey, што значи „Геиров остров“.[80]
Њујорк New York	1680	англиски		По тогашниот војвода од Јорк (подоцна крал Јаков II). Именуван од тогашниот крал Чарлс II, брат на Јаков II.[81] Самиот топоним Јорк најпрвобитно доаѓа од латинското име на градот Eboracum (преку староанглиското Eoforwic, а потоа старонордиското Jórvík), за што се претпоставува дека е заемка од британскиот (келтски) поим *eborakon, со значење „имот со тиса“.[82].
Оклахома Oklahoma	1842	чоктовски	okla + homa	Со слободен превод „индијанска територија“; на чоктовски, okla значи „народ“ или „племе“, а homa- значи „црвен“, т.е. „Црвен народ“.[53][83]
Орегон Oregon	1860	непознато	спорно	Спорно значење. Првпат применето од мајорот Роберт Роџерс во писмена молба до кралот Џорџ III.[84]
Охајо Ohio	1785	сенечки преку француски	ohi:yo’[85]	„Поточиште“.[47] Освен на реката Охајо, поимот тогаш се однесувал и на нејзиниот водотечен претходник — реката Алегени.[86]
Пенсилванија Pennsylvania	1650	велшки илатински	Penn + silvania	„Пенови Шуми“, по британскиот адмирал Вилијам Пен, татко на истоимениот Вилијам Пен, основач на колонијата.[87] Ова е единствената сојузна држава наречена по нејзиниот основач.[88] Самото име Пен (Penn) значи „глава“ на велшки.[89]
Род Ајленд Rhode Island	1680	холандски	roodt eylandt	„Црвен остров“ — островот Аквиднек.[90] На денешен холандски би гласело rood eiland.
		старогрчки	῾Ρόδος	Поради сличноста со островот Родос во Егејското Море.[90]
Северна Дакота North Dakota	1867	сиуански	dakhóta	„Сојузник“ или „пријател“,[70] по племето Дакота.[91]
Северна Каролина North Carolina	1686	латински преку англиски (најпрвобитно од франкиски)	Carolus преку Carolana	По англискиот крал Чарлс I.[92] Самото англиско име Чарлс доаѓа од франкиското karl, што значи „маж“.[38]
Тексас Texas	1827	кадовски преку шпански	táyshaʔ преку Tejas	„Пријател“.[93] Општ меѓусебен назив меѓу сродните кадовски племиња, разликувајќи се од тие што биле туѓи и непријателски. Името влегло во шпанскиот како texa (множ. texas), и се однесувало на народот Набедаче (а подоцна сите членови на народот Кадо).
Тенеси Tennessee	1747	черокиски	ᏔᎾᏏ танаси	Танаси (на черокиски: ᏔᎾᏏ) е име на некогашно черокиско село;[94] значењето е непознато.[95]
Флорида Florida	1513	шпански	(pascua) florida	„Цветници“[96] Поради нејзиното откривање на тој празник.[97]
Хаваи Hawaii	1879	хавајски	Hawaiʻi	Од Хаваики, легендарната прататковина на полинезиските народи.[98] Се смета дека Хаваики значи „место на боговите“.[99]
				По Хаваи-илоа (Hawaiʻiloa), легендарниот откривач на Хавајските Острови.[100]
Џорџија Georgia	1674	латински преку англиски (најпрвобитно од старогрчки)	Ѓорѓи	По британскиот крал Џорџ II.[101][102] Воедно е наречен и по Свети Ѓорѓи, чие пак име доаѓа од старогрчкиот поим георгос - „земјоделец“, од ге(о) „земја“ + ергон „работа“.[103]

Имиња на териториите

Округ/територија	Првпат посведочено	Изворен јазик	Изворни зборови	Значење и белешки
Американска Самоа American Samoa		самоански	Amerika Sāmoa	„Самоа“ има нејасно потекло; „Американска“ од Америго Веспучи.
Американски Девствени Острови U.S. Virgin Islands		шпански	Islas Virgenes	Наречени од Кристофер Колумбо по Света Урсула и нејзините 11.000 девици.[104]
Гуам Guam		чаморски	Guåhån	„Гуахан“ (Guåhån) на чаморски значи „она што имаме“.[105]
Округ Колумбија District of Columbia	1738	латински		Наречен по Кристофер Колумбо.
Порторико Puerto Rico		шпански	Puerto Rico	Значи „богато пристаниште“.[106]
Северни Маријански Острови Northern Mariana Islands		шпански	Islas Marianas	Верижната група Маријански Острови наречена по шпанската кралица Маријана Австриска.[107]

Поврзано

• Топонимија
• Географија на САД
• Американски староседелски јазици

Литература

• Bright, William (2004). Native American Placenames of the United States. Norman: University of Oklahoma Press.
• Guyton, Kathy (2009) U.S. State Names: The Stories of How Our States Were Named (Nederland, Colorado: Mountain Storm Press)