Удово

Удово — село во Општина Валандово, во областа Бојмија, во околината на градот Валандово.

Удово
Воздушен поглед на Горното Маало на селото
Удово Местоположба на Удово во Македонија Удово на карта
Координати 41°20′35″N 22°26′34″E
Регион	Вардарски
Општина	Валандово
Област	Бојмија
Население	766 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	2464
Повик. бр.	034
Шифра на КО
Надм. вис.	90 м
Удово на општинската карта Атарот на Удово во рамките на општината
Удово на Ризницата

Географија и местоположба

Поглед на селото од Давидовскиот манастир

Ова некогаш значајно село се наоѓа во областа Бојмија, во западниот дел на територијата на Општина Валандово, чиј атар се допира со левиот брег на реката Вардар.^[2] Селото е рамничарско, сместено на надморска височина од 90 метри. Од градот Валандово, селото е оддалечено 13 километри.^[2]

Во селото се вкрстуваат регионалните патишта Р-1102 и Р-1105. Регионалниот пат 1102, кој го поврзува Скопје со Гевгелија, пред изградбата на автопатската делница Демир Капија-Смоквица претставувал дел од европскиот коридор Е75.

Кај селото, во реката Вардар, се наоѓа вториот по големина остров во Македонија (и најголемиот речен остров во земјата), наречен Удовски Остров, чија површина изнесува 6 хектари.^[3]

Историја

Селото во 1931 година

Удово бележи постара историја. Порано, во селото живееле претежно Турци и неколку куќи Власи. Старото село се наоѓало во денешното Долно (Удово) Маало. Со текот на годините, Турците се иселиле во Турција и во Скопје, додека Власите во иселиле во Гевгелија.

Со изградбата на вардарската железница (линијата Скопје-Солун), Удово станало позната товарна и истоварна станица, но подоцна замрело како таква населба.^[2]

Во пролетните месеци во 1915 година во селото и околу мостот на Вардар се воделе битки помеѓу српската армија и членови на ВМРО. Нападот започнал на 20 март 1915 година на три различни пункта во југоисточниот дел на Вардарска Македонија. Акцијата подоцна е наречена Валандовска афера.^[4][5][6]

Селото било срамнето со земја при Валандовскиот земјотрес во 1931 година.^[7]

Кога бил отпочнат планот за изградба на ХЕЦ „Градец“, семејствата на селото Градец почнале принудно да се населуваат во Удово.

Стопанство

Стопански објект во селото

Атарот на селото зафаќа површина од 20,3 км². На него преовладува обработливото земјиште на површина од 1.602 хектари.^[2]

Селото, во основа, има полјоделска функција. Во селото постоела земјоделска задруга, а денес во него работат повеќе услужни објекти.^[2]

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 142 —     1953 220 +54.9% 1961 287 +30.5% 1971 505 +76.0% 1981 827 +63.8%	Година Нас. ±% 1991 870 +5.2% 1994 886 +1.8% 2002 851 −4.0% 2021 766 −10.0%

Според податоците од 1873 година во „Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника“, селото имало 100 домаќинства со 204 жители муслимани.^[8]

Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Удово имало 425 жители, од кои 375 Турци и 50 Роми.^[9]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 100 Македонци.^[10]

Во 1961 година, Удово било мало село и броело 287 жители, но во 1994 година, по пат на имиграција, бројот се зголемил на 886 жители, од кои 856 Македонци, 11 Турци и 7 Срби.^[2]

Според пописот од 2002 година, во селото Удово имало 851 жител, од кои 838 Македонци, 7 Турци, 2 Срби и 4 останати.^[11]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 766 жители, од кои 738 Македонци, 11 Турци, 3 Срби, 2 останати и 12 лица без податоци.^[12]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	425	—	142	220	287	505	827	870	886	851	766

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[13]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[14]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[15]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[16]

Општествени установи

• Основно училиште „Страшо Пинџур“, петгодишно основно училиште во состав на ОУ „Страшо Пинџур“ - Јосифово
• Пошта (2464)
• Амбуланта
• Детска градинка

• 
  Детската градинка
• 
  Амбулантата
• 
  Основното училиште

Самоуправа и политика

Во XIX век, Удово било турско село во рамките на Дојранската Каза на Отоманското Царство.

Селото влегува во рамките на Општина Валандово, една од малкуте општини кои не биле изменети со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Валандово.

Во периодот 1955-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Валандово.

Во периодот 1952-1955, селото било седиште на тогашната општина Удово, во која покрај селото Удово се наоѓале селата Ајранли, Дразни, Баракли, Башали, Вејсели, Градец, Ѓулели, Јосифово, Плавуш и Терзели. Во периодот 1950-1952, селото било седиште на некогашната општина Удово, во која влегувале селата Аразли, Баракли, Башали, Градец, Ѓулели и Удово.

Избирачко место

Во селото постои избирачкото место бр. 0291 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште. Во ова избирачко место е опфатено и селото Градец.^[17]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 700 гласачи.^[18] На локалните избори во 2021 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 668 гласачи.^[19]

Културни и природни знаменитости

Цркви^[20]

• Црква „Св. Атанасиј“ — главна селска црква

Споменици

• Спомен-костурница за српските војници — подигната на рид над селото

Острови

• Удовски Остров — најголем речен остров кај Удово во Вардар и во Македонија
• Удовски Острови — речни острови кај Удово во Вардар

• 
  Главната селска црква „Св. Атанасиј“
• 
  Речни острови кај Удово во Вардар
• 
  Големиот Удовски Остров
• 
  Спомен-костурницата

Галерија

• 
  Влезот во градинката
• 
• 
  Поглед на градинката
• 
  Поглед на градинката
• 
  Спортско игралиште
• 
  Објект во Удово
• 
  Парк во Удово
• 
  Фонтана во селото
• 
  Верски објект
• 
  Поглед на Долно Маало
• 
  Поглед на Долно Маало
• 
  Верски објект

Поврзано

• Општина Валандово
• Валандово
• Бојмија