လိမ်လည်မှု ဂိုဏ်းစခန်း

လိမ်လည်မှု ဂိုဏ်းစခန်း (အင်္ဂလိပ်: Scam center)၊ "လိမ်လည်မှုစက်ရုံ" (fraud factory)၊ "လိမ်လည်မှုဥယျာဉ်" (fraud park)၊ "လိမ်လည်မှုဝင်း" (scam compound)၊ "လိမ်လည်မှုဗဟိုဌာန" (scam hub) စသည်ဖြင့် အမျိုးမျိုးခေါ်ဝေါ်ကြသော နေရာများသည် အများအားဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှတွင် တွေ့ရှိရပြီး ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများက လည်ပတ်လုပ်ကိုင်လေ့ရှိသည့် ကြီးမားသော လိမ်လည်မှုအဖွဲ့အစည်းများနှင့် လူကုန်ကူးလုပ်ငန်းများ စုပေါင်းတည်ရှိရာ နေရာများဖြစ်သည်။ ယင်းစခန်းများမှ လုပ်ကိုင်သူများသည် နိုင်ငံခြားသားများကို ဆွဲဆောင်သွေးဆောင်ကာ ခေတ်သစ်ကျွန်ပြုမှုထဲသို့ အတင်းအဓမ္မ သွတ်သွင်းကြသည်။ ထို့နောက် လူမှုကွန်ရက်များနှင့် အွန်လိုင်းချိန်းတွေ့သည့် အက်ပလီကေးရှင်းများမှတစ်ဆင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ အင်တာနက်အသုံးပြုသူများကို ခရစ်ပတိုငွေကြေးများ ဝယ်ယူရန် သို့မဟုတ် ငွေသားထုတ်ယူရန် လိမ်လည်တိုက်တွန်းစေခိုင်းသည်။^[၁] ၎င်းတို့အသုံးပြုသည့် ပုံစံတူ လိမ်လည်မှုတစ်ခုမှာ "ဝက်အသားတိုးခြင်း" (pig butchering) ဟု လူသိများသည်။ လူကုန်ကူးခံရသူများ၏ နိုင်ငံကူးလက်မှတ်များကို သိမ်းဆည်းထားပြီး၊ လိမ်လည်မှုများ လုံလောက်စွာ မအောင်မြင်ပါက ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါများ ထုတ်ယူရောင်းချခြင်းနှင့် ပြည့်တန်ဆာအဖြစ် အတင်းအဓမ္မစေခိုင်းခြင်းတို့ဖြင့် ခြိမ်းခြောက်ခံရသည်။ ကိုဗစ်-၁၉ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကာလအတွင်း ကမ္ဘောဒီးယား၊ မြန်မာ၊ လာအိုနှင့် အခြားနိုင်ငံများတွင် လိမ်လည်မှုဂိုဏ်းစခန်းများ အဆမတန် တိုးပွားလာခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းစစ်ကလည်း ဤလုပ်ငန်းများကို ပိုမိုအင်အားကောင်းလာစေရန် အထောက်အကူပြုခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၊ ရွှေကုက္ကိုလ်ရှိ လိမ်လည်မှုဂိုဏ်းစခန်း တစ်ခု

မြန်မာနိုင်ငံ မြဝတီရှိ လိမ်လည်မှု ဂိုဏ်းစခန်းတစ်ခုဖြစ်သော ကေကေဥယျာဉ်

ဝေါဟာရအသုံးအနှုန်းများ

လိမ်လည်မှုစက်ရုံ (fraud factory) ဟူသော ဝေါဟာရကို ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် Sydney Morning Herald သတင်းစာဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်၌ အရှေ့တောင်အာရှရှိ လိမ်လည်မှုများနှင့် လူကုန်ကူးလုပ်ငန်းများအကြောင်း ဖော်ပြရာတွင် ပထမဆုံးအကြိမ် စတင်အသုံးပြုခဲ့သည်။^[၂] ဤဝေါဟာရကို လူကုန်ကူးခံရသူများဘက်မှ ရပ်တည်ပေးသည့် Global Anti-Scam Organization (GASO) မှ Jan Santiago က ဒေသတွင်းရှိ လိမ်လည်မှုလုပ်ငန်းများကို ဖော်ပြရန် တီထွင်သုံးစွဲခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။^[၃][၄]

ကင်ညာနိုင်ငံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနကလည်း အာရှတိုက်သို့ လူကုန်ကူးခံရပြီး အနောက်တိုင်းသားများနှင့်တွေ့ဆုံကာ ခရစ်ပတိုငွေကြေးများ ရောင်းချရန် ဒစ်ဂျစ်တယ်မီဒီယာကို အသုံးပြုစေခိုင်းသည့် လုပ်ရပ်များကို ဖော်ပြရာတွင် ဤဝေါဟာရကို အသုံးပြုခဲ့သည်။^[၅] တရုတ်ဘာသာစကားတွင် ဤလုပ်ငန်းများကို ရည်ညွှန်းရန် "လိမ်လည်မှုစက်မှုဥယျာဉ်" (ရိုးရှင်းတရုတ်: 诈骗园区; ရိုးရာတရုတ်: 詐騙園區; ပင်ယင်: zhàpiàn yuánqū; စာပေ: "fraud park zone") ဟူသော အသုံးအနှုန်း ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပြီး တစ်ခါတစ်ရံ 'ဥယျာဉ်' (园区; 園區; yuánqū) ဟု အတိုကောက်ခေါ်ဝေါ်ကြသည်။^{[၆][၇][၈][၉][ကိုးကားချက်လိုသည်]}

ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် ပိုင်ဆိုင်မှု

လိမ်လည်မှုစက်ရုံများကို အရှေ့တောင်အာရှအခြေစိုက် တရုတ်နှင့် ထိုင်ဝမ် ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများက လုပ်ကိုင်လေ့ရှိသည်။^{[၁၀][၁၁]} ထိုရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများနှင့် ဆန္ဒအလျောက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သူများတွင် ထိုင်းနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံသားများလည်း ပါဝင်သည်။^[၁၂] ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါကာလအတွင်း ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများ၏ အဓိကဝင်ငွေရလမ်းဖြစ်သော လောင်းကစားလုပ်ငန်းများ ကျဆင်းသွားခဲ့ပြီးနောက် ဆုံးရှုံးသွားသောဝင်ငွေကို ပြန်လည်ရရှိရန် လိမ်လည်မှုစက်ရုံလုပ်ငန်းများအပေါ် ပိုမိုအာရုံစိုက်လာခဲ့ကြသည်။^[၁၃]

လူကုန်ကူးခံရသူများ

၂၀၂၂ ခုနှစ် ဩဂုတ်လမှ စက်တင်ဘာလနှောင်းပိုင်းအတွင်း ထိုင်းနိုင်ငံရှိ ကင်ညာသံရုံးသည် လူကုန်ကူးခံရသူ ၇၆ ဦးကို ကယ်တင်နိုင်ခဲ့သည်။^[၅] အများစုမှာ ကင်ညာနိုင်ငံသားများဖြစ်ကြပြီး ယူဂန်ဒါနိုင်ငံသားများနှင့် ဘူရွန်ဒီနိုင်ငံသားတစ်ဦးလည်း ပါဝင်သည်။^[၅] ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများသည် ပညာတတ်လူငယ် အာဖရိကန်များကို ပစ်မှတ်ထားခဲ့ကြသည်။^[၅] ၂၀၂၂ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် မြန်မာနိုင်ငံရှိ လိမ်လည်မှုစက်ရုံတစ်ခုနှင့် ဆက်စပ်၍ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါထုတ်ယူမှု မအောင်မြင်ခဲ့သောကြောင့် ကင်ညာနိုင်ငံသားတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။^{[၁၄][၅]}

မြန်မာနိုင်ငံသည် အထူးသဖြင့် နယ်စပ်ဒေသများတွင် နိုင်ငံတကာ အလုပ်သမားကုန်ကူးမှုအတွက် ပေါ်ထွက်လာသော နေရာတစ်ခုဖြစ်လာသည်။^[၁၅] မြန်မာနိုင်ငံတွင် လူကုန်ကူးခံရသူများတွင် တရုတ်၊^[၁] ဟောင်ကောင်၊^[၁] အိန္ဒိယ၊^[၁၆] အင်ဒိုနီးရှား၊^[၁] မလေးရှား၊^[၁] နီပေါ၊^[၁] ဖိလစ်ပိုင်၊^[၁၇] ထိုင်ဝမ်^[၁၈] နှင့် ထိုင်း^[၁၉] အပါအဝင် အာရှတစ်ဝန်းမှ နိုင်ငံသားများ ပါဝင်သည်။ ဝင်ငွေကောင်းသောအလုပ်များ ရရှိမည်ဟူသော ကတိအတုများဖြင့် ဆွဲဆောင်ခံရပြီး ရန်ကုန်နှင့် ဘန်ကောက်ကဲ့သို့သော အဓိကမြို့ကြီးများ၊ မဲဆောက်နှင့် ချင်းရိုင်ကဲ့သို့သော ကြားခံမြို့များမှတစ်ဆင့် လူကုန်ကူးခံကြရသည်။^[၁၅] ထို့နောက် ရွှေကုက္ကိုလ်ကဲ့သို့သော မြန်မာ့နယ်စပ်တစ်လျှောက်ရှိ "အထူးစီးပွားရေးဇုန်များ" တွင် အတင်းအဓမ္မ အလုပ်လုပ်ခိုင်းခြင်းခံရသည်။^[၁၅]

၂၀၂၃ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်းတွင် ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာရုံး၏ ခန့်မှန်းချက်အရ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အနည်းဆုံး လူပေါင်း ၁၂၀,၀၀၀ ခန့်သည် အွန်လိုင်းလိမ်လည်မှုဝင်းများတွင် ချုပ်နှောင်ခံထားရသည်။ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံတွင်လည်း အလားတူအခြေအနေမျိုးဖြင့် လူပေါင်း ၁၀၀,၀၀၀ ခန့် ချုပ်နှောင်ခံထားရသည်။ လာအို၊ ဖိလစ်ပိုင်နှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့တွင်လည်း အခြားသောလုပ်ငန်းများ လည်ပတ်လျက်ရှိသည်။^{[၂၀][၂၁]}

၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလတွင် ဖိလစ်ပိုင်အထက်လွှတ်တော်၏ အမျိုးသမီး၊ ကလေးသူငယ်၊ မိသားစုဆက်ဆံရေးနှင့် ကျားမတန်းတူညီမျှရေးဆိုင်ရာ ကော်မတီသည် ဖိလစ်ပိုင်ကျွန်းစုနေရာအနှံ့အပြားရှိ လိမ်လည်မှုစခန်းများအတွင်း လူကုန်ကူးမှုနှင့် မသမာမှုများအပါအဝင် နိုင်ငံခြားသားများပါဝင်သော တရားမဝင်လုပ်ဆောင်မှုများ တိုးပွားလာခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတစ်ခု ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ အထက်လွှတ်တော်အမတ် ရီဆာ ဟွန်တီဗေးရို့စ် သည် ပန်ပန်ဂါပြည်နယ်၊ ကလပ်ခ် ရှိ စီးပွားရေးနှင့် လူနေအဆောက်အအုံအချို့ကို ဖိလစ်ပိုင်ဥပဒေစိုးမိုးရေးအဖွဲ့များက မကြာသေးမီက ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့သည့် ဗီဒီယိုများနှင့် အစီရင်ခံစာများကို တင်ပြခဲ့ရာ လူကုန်ကူးခံရသူ ၁,၃၀၀ ကို ကယ်တင်နိုင်ခဲ့ပြီး ငွေသား ဖိလစ်ပိုင်ပီဆို သန်း ၁၈၀ ကျော်ကို သိမ်းဆည်းနိုင်ခဲ့သည်။^[၂၂] ဩဂုတ်လတွင် ကော်မတီသည် ဤလိမ်လည်မှုစခန်းအများအပြားသည် နိုင်ငံခြားသားများထက် ဒေသခံများကို ပိုမို "ငှားရမ်း" နေသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။^[၂၃]

၂၀၂၄ ခုနှစ် မတ်လတွင် တာလက်ပြည်နယ်၊ ဘမ်ဘန် ရှိ ကြီးမားသော လိမ်လည်မှုစခန်းတစ်ခုကို ခရစ်ပတိုနှင့် အချစ်ရေးလိမ်လည်မှုများအပါအဝင် တရားမဝင်လုပ်ဆောင်မှုများရှိသည်ဟု သံသယဖြင့် ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ရာ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသားများနှင့် နိုင်ငံခြားသား ၈၀၀ ကျော်ကို ကယ်တင်နိုင်ခဲ့သည်။ အဆိုပါစခန်းသည် တရားဝင်အားဖြင့် ဖိလစ်ပိုင်ပင်လယ်ရပ်ခြားဂိမ်းလုပ်ငန်း အဖြစ် မှတ်ပုံတင်ထားသည်။^[၂၄] ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် စီဘူးမြို့၌ POGO များအဖြစ် တရားမဝင်လုပ်ကိုင်နေသော လိမ်လည်မှုစခန်းများမှ နိုင်ငံခြားသား ၁၆၂ ဦးကို ထပ်မံကယ်တင်နိုင်ခဲ့သည်။^{[၂၅][၂၆]} ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် တရုတ်နိုင်ငံသား ဝမ်ရှင်း ကို မြန်မာနိုင်ငံရှိ လိမ်လည်မှုစခန်းတစ်ခုမှ ကယ်တင်နိုင်ခဲ့သည်။ သူ၏ ချစ်သူက သူ၏အမှုကို လူမှုကွန်ရက် Weibo တွင် တင်ပြခဲ့ပြီးနောက် ကယ်တင်နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ သူသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၊ မဲဆောက်မြို့မှ လူကုန်ကူးခံခဲ့ရပြီး သူထိန်းသိမ်းခံခဲ့ရသည့်နေရာတွင် တရုတ်နိုင်ငံသား ၅၀ ခန့် ဆက်လက်ချုပ်နှောင်ခံထားရဆဲဖြစ်ကြောင်း ရဲတပ်ဖွဲ့သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။^[၂၇]

လုပ်ငန်းလည်ပတ်ပုံများ

မဲခေါင်မြစ်ကမ်းဘေးရှိ ရွှေတြိဂံအထူးစီးပွားရေးဇုန်

၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် ထိုင်ပေနှင့် ပေကျင်းတို့အကြား လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သော ရာဇဝတ်မှုတိုက်ဖျက်ရေး သဘောတူညီချက်အရ နှစ်နှစ်အကြာတွင် လိမ်လည်မှုသံသယရှိသူ ၁,၆၀၀ ကျော်ကို ဖမ်းဆီးနိုင်ခဲ့သည်။ ထိုအခြေအနေကြောင့် ကျန်ရှိနေသော ထိုင်ဝမ်ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများသည် ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်နှင့် ဖိလစ်ပိုင်ကဲ့သို့သော နိုင်ငံများသို့ ရွှေ့ပြောင်းသွားခဲ့ကြသည်။^[၂၈]

၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ဘီဘီစီသတင်းဌာနက လိမ်လည်မှုစက်ရုံများသည် လာအိုနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့တွင် တည်ရှိကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် ကချင်ပြည်နယ် ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားရာဒေသတွင် တည်ရှိနေသောကြောင့် ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများအတွက် အခက်အခဲဖြစ်စေကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။^[၅] ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် The Japan Times သတင်းစာက ကမ္ဘောဒီးယားတွင် စတင်လည်ပတ်ခဲ့သော စက်ရုံများသည် နောက်ပိုင်းတွင် လာအိုသို့ နေရာပြောင်းရွှေ့ခဲ့ကြောင်း၊ လူကုန်ကူးခံရသူများကို လာအိုနှင့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ အထူးစီးပွားရေးဇုန်များတွင်၊ အထူးသဖြင့် မြဝတီမြို့အပြင် ကမ္ဘောဒီးယားရှိ ကာစီနိုများ၊ အထူးသဖြင့် သီဟနုဗီလ် တွင် ထိန်းသိမ်းထားကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။.^{[၁၃][၂၉]} လူကုန်ကူးခံရသူများကို အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများဖြင့် ဆွဲဆောင်လေ့ရှိပြီး ဘီဘီစီ၏ ဖော်ပြချက်အရ လူကုန်ကူးခံရသူတစ်ဦးသည် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ အလုပ်လုပ်ရန် သွားရောက်ခဲ့ပြီးနောက် လာအိုနိုင်ငံသို့ ကားဖြင့် ခေါ်ဆောင်သွားခြင်းခံခဲ့ရသည်။^[၅]

လိမ်လည်မှုစခန်းများရှိ ဝန်ထမ်းများသည် အွန်လိုင်းလူမှုကွန်ရက်နှင့် ချိန်းတွေ့သည့်အက်ပ်များတွင် ပုံစံအမျိုးမျိုးဖြင့် အယောင်ဆောင်ရန် လေ့ကျင့်ပေးခြင်းခံရသည်။ ထိုအကောင့်တုများကို အသုံးပြု၍ အနောက်တိုင်းသားများနှင့် ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ကာ အချစ်ရေးလိမ်လည်မှုများ ပြုလုပ်ပြီး ခရစ်ပတိုငွေကြေးများ ဝယ်ယူရန် တိုက်တွန်းကြသည်။^{[၅][၁၃]} ဤကဲ့သို့ လှည့်ဖြားလိမ်လည်သည့် ဆိုက်ဘာရာဇဝတ်မှုများ၏ ပစ်မှတ်အများစုမှာ အမေရိကန်နိုင်ငံသားများ ဖြစ်ကြသည်။^[၅] အွန်လိုင်းမှတစ်ဆင့် ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ပြီးနောက် ခရစ်ပတိုငွေကြေးများ ရောင်းချရန် လိမ်လည်သည့် လုပ်ငန်းစဉ်ကို "ဝက်သားတိုးခြင်း" (pig butchering) ဟု ခေါ်တွင်သည်။^[၁၃]

လူကုန်ကူးခံရသော ကင်ညာနိုင်ငံသားများသည် ကင်ညာငွေကြေး ရှီလင် ၁.၂ သန်း မပေးဘဲ ထွက်ခွာခွင့်မရခဲ့ကြဘဲ အလုပ်ပမာဏ မပြည့်မီပါက ပြည့်တန်ဆာအဖြစ် အတင်းအဓမ္မစေခိုင်းခြင်းနှင့် ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါများ ထုတ်ယူရောင်းချခြင်းတို့ဖြင့် ခြိမ်းခြောက်ခံခဲ့ရသည်။^[၃၀] ဘီဘီစီနှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့သော လူကုန်ကူးခံရသူနှစ်ဦးကို Awareness Against Human Trafficking အဖွဲ့က ကယ်တင်ခဲ့သည်။^[၅]

လူကုန်ကူးသူများသည် ၎င်းတို့၏ သားကောင်များထံမှ နိုင်ငံကူးလက်မှတ်များကို သိမ်းဆည်းထားကြသည်။ အချို့သော လူကုန်ကူးခံရသူများသည် ဖမ်းဆီးသူများ၏ ရိုက်နှက်မှုကြောင့် ခြေလက်ကျိုးလျက် ကင်ညာနိုင်ငံသို့ ပြန်ရောက်လာကြသည်။^[၅] ဗီယက်နမ်နိုင်ငံအခြေစိုက် Blue Dragon ပရဟိတအဖွဲ့၏ အစီရင်ခံစာအရ မြန်မာနိုင်ငံရှိ လိမ်လည်မှုလုပ်ငန်းများတွင် အတင်းအဓမ္မ အလုပ်လုပ်ခိုင်းခံရသော လူကုန်ကူးခံရသူများသည် သတ်မှတ်ချက်မပြည့်မီပါက ၎င်းတို့၏ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါများကို ရောင်းချခိုင်းခြင်း ခံရသည်။^[၃၁]

မြန်မာ့ပြည်တွင်းစစ်ကာလအတွင်း ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့သည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် မြန်မာစစ်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်သည့် "၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး" ကို စတင်ခဲ့သည်။ ယင်းစစ်ဆင်ရေး၏ ရည်ရွယ်ချက်များထဲတွင် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ထိစပ်နေသော အရှေ့မြောက်နယ်စပ်ရှိ ကိုးကန့်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသမှ လိမ်လည်မှုစခန်းများကို ရှင်းလင်းဖယ်ရှားရန်လည်း ပါဝင်သည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် တရုတ်နိုင်ငံသည် မြန်မာအစိုးရ၏ လိမ်လည်မှုစက်ရုံများအပေါ် အရေးမယူမှုအပေါ် စိတ်ပျက်ခဲ့သောကြောင့် ဖြစ်သည်။^{[၃၂][၃၃]} ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၅ ရက်နေ့တွင် ညီနောင်မဟာမိတ်သုံးဖွဲ့သည် ကိုးကန့်ဒေသရှိ လောက်ကိုင်မြို့ကို မြန်မာစစ်တပ်ထံမှ အပြည့်အဝ သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ပြီး မကြာမီ ကိုးကန့်ရှိ လိမ်လည်မှုစက်ရုံများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်သူ ၄၀,၀၀၀ ကျော်ကို တရုတ်နိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ပို့ဆောင်ခဲ့သည်။^{[၃၄][၃၅][၃၆]} လေ့လာသုံးသပ်သူ ဂျေဆင်တာဝါ က ကိုးကန့်မှ လိမ်လည်မှုစခန်းများကို ရှင်းလင်းဖယ်ရှားရာတွင် "အလွန်အောင်မြင်သော" စစ်ဆင်ရေးဖြစ်သည်ဟု သုံးသပ်ခဲ့သော်လည်း အချို့သော ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများသည် ၎င်းတို့၏ လုပ်ငန်းများကို ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအိုနှင့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကရင်ပြည်နယ်သို့ ရွှေ့ပြောင်းနိုင်ခဲ့ကြသည်။^[၃၆] ၂၀၂၄ ခုနှစ် မတ်လတွင် လောက်ကိုင်မြို့၏ ယခင် တိုင်းစစ်ဌာနချုပ် (တစခ) မှူး ဗိုလ်မှူးချုပ် ဇော်မင်းကို အွန်လိုင်းလိမ်လည်မှုလုပ်ငန်းများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်မှုဖြင့် မြန်မာစစ်အစိုးရက ဖမ်းဆီးထောင်ချခဲ့ပြီး ဇူလိုင်လတွင် သေဒဏ်ချမှတ်ခဲ့သည်။^[၃၇]

မြန်မာနိုင်ငံတွင် အင်တာနက်ဝန်ဆောင်မှုပေးသူများ က VPN များကို ပိုမိုပိတ်ဆို့လာပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဆက်သွယ်ရေးဥပဒေအရ ခွင့်ပြုချက်မရှိသော်လည်း Starlink အသုံးပြုမှု မြင့်တက်လာခဲ့သည်။^[၃၀] အထူးသဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံက မြန်မာနိုင်ငံရှိ လိမ်လည်မှုစခန်းများသို့ အင်တာနက်ဆက်သွယ်မှုများ ဖြတ်တောက်လိုက်ပြီးနောက် Starlink ကိရိယာများသည် ဤဆိုက်ဘာရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများအတွက် အရေးပါလာခဲ့သည်။^[၃၀]

၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် Rappler သတင်းဌာနက ဖိလစ်ပိုင်ရှိ လိမ်လည်မှုစခန်းအများအပြားသည် ဖိလစ်ပိုင်အပန်းဖြေမှုနှင့် ဂိမ်းကော်ပိုရေးရှင်း မှ ထုတ်ပေးသော ဖိလစ်ပိုင်ပင်လယ်ရပ်ခြားဂိမ်းလုပ်ငန်း (POGO) လိုင်စင်များ၏ တရားဝင်အကာအကွယ်အောက်တွင် လုပ်ကိုင်နေကြသည်ကို ဖိလစ်ပိုင်မီဒီယာနှင့် အစိုးရအများစုက သတိမမူမိခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။ POGO လိုင်စင်များကို ၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် စတင်ထုတ်ပေးခဲ့သော်လည်း ရော်ဒရီဂို ဒူတာတေး ၏ သမ္မတသက်တမ်းအတွင်း အကြီးအကျယ် တိုးတက်လာခဲ့သည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် တာလက်ပြည်နယ်ရှိ POGO စခန်းတစ်ခု၏ လိမ်လည်မှုနှင့် လူကုန်ကူးမှုလုပ်ငန်းများကို ကွန်ဂရက်က စုံစမ်းစစ်ဆေးခဲ့ရာမှ ဘမ်ဘန်မြို့တော်ဝန် အဲလစ်ဂို၊ သူ၏ ညီမနှင့် ယောက်မဟု ယူဆရသော ရှီလာဂို နှင့် ကတ်စန်ဒရာအွန် တို့ကို ဖမ်းဆီးနိုင်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ကတ်စန်ဒရာအွန်ကပင် စီမံခန့်ခွဲသော Lucky South 99 ဟု အမည်ရသည့် ပန်ပန်ဂါ POGO စခန်းတွင် သူ၏ အခန်းကဏ္ဍနှင့်ပတ်သက်၍ မေးခွန်းထုတ်ခံရပြီးနောက် ရုတ်တရက် ချမ်းသာလာမှုအပေါ် စစ်ဆေးမေးမြန်းမှုများကြောင့် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေသည့် ဒူတာတေး၏ ယခင်ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဟယ်ရီရိုကေး ကိုလည်း လိုက်လံရှာဖွေလျက်ရှိသည်။^{[၃၈][၃၉][၄၀]}

Wired မဂ္ဂဇင်း၏ အဆိုအရ "မြန်မာ-ထိုင်းနယ်စပ်ဒေသတစ်ဝိုက်ရှိ အနည်းဆုံး လိမ်လည်မှုဝင်း ရှစ်ခု" သည် ၎င်းတို့၏ အင်တာနက်ဆက်သွယ်မှုအတွက် Starlink ကို လုံးလုံး သို့မဟုတ် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း အသုံးပြုနေကြသည်။^[၄၁]

၂၀၂၄ ခုနှစ် မတ်လတွင် အင်တာပိုလ် အကြီးအကဲက အရှေ့တောင်အာရှရှိ ဖွဲ့စည်းထားသော ရာဇဝတ်ကွန်ရက်များ၏ စုစုပေါင်းဝင်ငွေသည် တစ်နှစ်လျှင် ဒေါ်လာ ၂ ထရီလီယံမှ ၃ ထရီလီယံအထိရှိပြီး ပုံမှန်ရာဇဝတ်အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုသည် တစ်နှစ်လျှင် ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ၅၀ ရရှိသည်ဟု ခန့်မှန်းခဲ့သည်။^[၄၂] ၂၀၂၄ ခုနှစ် လေ့လာမှုတစ်ခုအရ မဲခေါင်ဒေသအခြေစိုက် ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများက ခိုးယူခဲ့သော ရန်ပုံငွေများသည် တစ်နှစ်လျှင် ဒေါ်လာ ၄၃.၈ ဘီလီယံထက် ကျော်လွန်ဖွယ်ရှိပြီး ၎င်းသည် လာအို၊ ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့၏ စုစုပေါင်း တရားဝင် ပြည်တွင်းအသားတင်ထုတ်ကုန် (GDP) ၏ ၄၀% နီးပါးရှိသည်။ ထိုအမြတ်ငွေများ၏ သိသာသော အစိတ်အပိုင်းမှာ မြန်မာစစ်တပ်နှင့် ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအိုတို့ရှိ အုပ်ချုပ်သူအထက်လွှာများထံသို့ စီးဝင်လျက်ရှိသည်။^[၄၃]

ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများ၏ ခုခံကာကွယ်သည့် လုပ်ဆောင်ချက်များ

လိမ်လည်မှုဝင်းများသည် ၎င်းတို့၏ တည်နေရာများကို သိရှိနေသော်လည်း ဒေသခံဥပဒေစိုးမိုးရေးအရာရှိများနှင့် နိုင်ငံရေးသမားများကို လာဘ်ထိုးခြင်းဖြင့် ဆက်လက်လည်ပတ်နိုင်ကြသည်။^[၄၄]၂၀၂၄ ခုနှစ်အထိ အဖွဲ့အစည်းများသည် အနည်းဆုံး သုတေသီတစ်ဦးကို နှောင့်ယှက်ခဲ့ကြောင်း၊ သူ၏ ဖုန်းနံပါတ်ကို ခိုးယူပြီးနောက် ဖုန်းနှင့် ဗီဒီယိုခေါ်ဆိုမှုများတွင် သူ၏ ဖခင်အဖြစ် အယောင်ဆောင်ရန် deep fake နည်းပညာကို အသုံးပြုခဲ့ကြောင်း စွပ်စွဲခံထားရသည်။^[၄၄]

လုပ်ငန်းတည်ရှိရာ နေရာများ

သီဟနုဗီလ်၊ ကမ္ဘောဒီးယား

အရှေ့တောင်အာရှရှိ ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအိုနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့သည် ထင်ရှားသော လိမ်လည်မှုစခန်းအချို့ကို လက်ခံထားကြောင်း ဖော်ပြကြသည်။^[၁၆] ဤနိုင်ငံများသည် ၎င်းတို့၏ အစိုးရနှင့် ဥပဒေစိုးမိုးရေးအေဂျင်စီများ၏ ချို့ယွင်းချက်များကြောင့် အထူးသဖြင့် ထိခိုက်လွယ်သည်။^[၂၉] The Diplomat ၏ အဆိုအရ အောက်ပါတို့သည် လူသိများသော ဆိုက်ဘာလိမ်လည်မှုဗဟိုချက်များ ဖြစ်ကြသည်။

•  ကမ္ဘောဒီးယား:
  • သီဟနုဗီလ်^[၄၅]
  • ပွိုင်ပက်^[၄၅]
  • ဘာဗက်^[၄၅]
•  လာအို:
  • ရွှေတြိဂံအထူးစီးပွားရေးဇုံ^[၄၅]
•  မြန်မာ:
  • လောက်ကိုင်မြို့ (တရုတ်နိုင်ငံနှင့် နယ်စပ်)
  • မြဝတီမြို့^[၄၅] (ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် နယ်စပ်) နှင့် အနီးရှိ
    • ကေကေဥယျာဉ်
    • ရွှေကုက္ကိုလ်^[၄၅]
  • မိုင်းလားမြို့^[၄၅] (တရုတ်နိုင်ငံနှင့် နယ်စပ်)

နိုင်ငံတကာ၏ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်မှုများ

၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် စက်မှုလုပ်ငန်းအဆင့်ရှိ လိမ်လည်မှုဝင်းများအကြောင်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေးသိပ္ပံမှ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ခြင်း

ထိုင်ဝမ် လိမ်လည်မှု သံသယရှိသူများကို အခြားနိုင်ငံများမှ တရုတ်နိုင်ငံသို့ တစ်ဖက်သတ် ပြန်လည်ပို့ဆောင်သည့် ကိစ္စရပ်များသည် ထိုင်ပေ၏ ဝေဖန်ပြစ်တင်မှုကို ခံခဲ့ရသည်။^{[၄၆][၄၇]} ၂၀၁၆ ခုနှစ် စာရင်းများအရ ထိုင်ဝမ်တွင် လိမ်လည်မှုဖြင့် ပြစ်ဒဏ်ကျခံရသူများသည် တရုတ်နိုင်ငံထက် ပိုမိုပေါ့ပါးသော ပြစ်ဒဏ်များကို ချမှတ်ခံရလေ့ရှိသည်။^{[၄၈][၄၉]}

၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် စစ်အစိုးရနှင့် မဟာမိတ်ဖြစ်သူ မြီရှောက်ချန်း နှင့် အခြား မင်းမိသားစုဝင် သုံးဦးကို အွန်လိုင်းလိမ်လည်မှုလုပ်ငန်းများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်မှုအတွက် ဖမ်းဝရမ်း ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။^[၅၀] နောက်ပိုင်းတွင် မြီရှောက်ချန်းသည် မိမိကိုယ်ကို အဆုံးစီရင်ခဲ့ပြီး ကျန်သုံးဦးကိုမူ မြန်မာအာဏာပိုင်များက ဖမ်းဆီးကာ တရုတ်နိုင်ငံသို့ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည်။^[၅၁] ဂိုဏ်းတွင် ပါဝင်ပတ်သက်သူ ၃၉ ဦးကို ကျဲ့ကျန်းပြည်နယ်တွင် ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့အနက် ၁၁ ဦးမှာ သေဒဏ်ချမှတ်ခံခဲ့ရသည်။^[၅၂]

၂၀၂၄ ခုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများဆိုင်ရာ ဝန်ကြီးဌာန၏ အတွင်းဝန်က ဖိလစ်ပိုင်အာဏာပိုင်များသည် "လာအိုနိုင်ငံရှိ လိမ်လည်မှုစက်ရုံများမှ [ဖိလစ်ပိုင်] လူမျိုး သားကောင်များ၏ ထွက်ဆိုချက်များကို ရယူပြီး ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံအတွင်း ၎င်းတို့ကို မည်သူက စည်းရုံးစုဆောင်းခဲ့သည်ကို အတိအကျ ဖော်ထုတ်ကာ လိုအပ်သော စွဲချက်များ တင်သွင်းသွားမည်" ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။^[၅၃]